Lin Biao – Przemówienie wygłoszone na spotkaniu z dowódcami niektórych okręgów wojskowych
Luty 19, 2011
Lin Biao
Przemówienie wygłoszone na spotkaniu z dowódcami niektórych okręgów wojskowych
Przemówienie wygłoszono 19 sierpnia 1967 r., a po raz pierwszy opublikowano w gazetce czerwonogwardyjskiej ‘”Wschód się czerwieni” z dnia 13 września 1967 r. wydawanej przez wytwórnię filmową „Rzeka Perłowa” w Kantonie.
Przewodniczący Mao uczy nas, że zjawisko negatywne w określonych warunkach może zmienić się w zjawisko pozytywne. Wypadki w Wuhanie miały charakter bardzo negatywny, ale stały się wielkim bodźcem dla całego kraju i miały duże znaczenie wychowawcze. Tym razem została całkowicie zdemaskowana reakcyjna linia Czen Tsai-tao i ujawniona kontrrewolucja, wykazując raz jeszcze, jak ostra i skomplikowana jest walka klasowa.
Wśród wielkich Okręgów Wojskowych na terenie całego kraju dwa już dawniej budziły obawę, tj. Okręgi: pekiński i wuhański. Nie można w nich było zaprowadzić porządku. Rewolucja kulturalna rozstrzygnęła ten problem. Zgodnie z prawem rozwoju, każda sprawa po osiągnięciu negatywnego punktu kulminacyjnego zwraca się w kierunku pozytywnym. Przewodniczący Mao powiedział, że jak coś zgnije doszczętnie to wkrótce nastąpi szybka poprawa. Siły rewolucyjne zawsze będą posuwać się naprzód, a siły reakcyjne – poniosą klęski. Gdyby nawet Czen Tsai-tao był jeszcze większym reakcjonistą i tak nie mógłby skutecznie stawiać czoła przemożnemu nurtowi rewolucji. Negatywne zjawiska lepiej ujawniać, aniżeli ukrywać. Fakt ich ujawnienia jest sprawą pozytywną. Przewodniczący Mao uczy nas, że jak coś doszczętnie zgnije, to wkrótce nastąpi poprawa, a to, co nie boli i nie swędzi, może długo się goić. Dopóki nie rozstrzygnie się problemu, dopóki się go całkowicie nie ujawni, nie ma podstawy do jego przezwyciężenia.
Sytuacja rewolucji kulturalnej jest bardzo pomyślna, zostało osiągnięte wielkie i wspaniałe zwycięstwo. Zainicjowaliśmy rewolucję kulturalną po pierwsze, w oparciu o idee Mao Tse-tunga i wielki autorytet Przewodniczącego Mao, po drugie – w oparciu o siłę Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Tylko pod tymi dwoma warunkami odważyliśmy się zmobilizować masy. Niech ujawnią się w pełni wszystkie negatywne sprawy. Mając w swoim ręku te dwa atuty, możemy przekształcić je w pozytywny oręż. Bez tych dwóch atutów, a w szczególności bez genialnego kierownictwa Przewodniczącego Mao i bez absolutnego autorytetu idei Mao Tse-tunga byłoby to niemożliwe. Tylko w obecności Przewodniczącego Mao potrafimy wykazać taką odwagę i męstwo. Obecnie Przewodniczący Mao w pełni swych sił sprawuje osobiście kierownictwo, osobiście dzierży ster, co umożliwia nam w toku rewolucji kulturalnej ujawnienie ukrytych wad. W ten sposób władza nasza jeszcze bardziej się umocniła, mamy za sobą miniony etap i przeszliśmy do nowego, zwycięskiego etapu.
Zwycięstwo obecnej rewolucji kulturalnej jest wielkie. Minimalnym kosztem osiągnęliśmy maksymalne zwycięstwo. Pozornie wygląda to na chaos i rzeczywiście jest chaosem, bosmy go celowo wzniecili w klasie reakcjonistów po to, by ich zdemaskować, by obalić garstkę partyjnych osobistości znajdujących się u władzy i kroczących drogą kapitalistyczną. Ten chaos jest konieczny, normalny, bez niego nie zdemaskuje się reakcji. Odważyliśmy się na ten krok, gdyż mamy zaufanie do Przewodniczącego Mao i w naszych rękach jest siła Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Jeżeli nie zdemaskujemy ich teraz, w takich warunkach, to kiedy to zrobimy? Chaos? Nie boimy się go, gdy kieruje nami Przewodniczący Mao.
Są cztery rodzaje chaosu: 1) gdy dobre jednostki zwalczają złe; 2) gdy złe jednostki zwalczają się wzajemnie, tę sytuację możemy pośrednio wykorzystać; 3) gdy złe jednostki zwalczają dobre. Tak się działo np. w pekińskim Okręgu, w marynarce wojennej, w lotnictwie, w sztabie generalnym i głównym kwatermistrzostwie; dobre jednostki były tam szykanowane i nim zakosztowały słodyczy, musiały doznać smaku goryczy; 4) gdy dobre jednostki zwalczają się wzajemnie, co oczywiście nie jest pożądane, bo przynosi szkody, ale jest to sprzeczność w łonie ludu łatwa do rozwiązanie. Istotnym jest trzeci wypadek, tj. zwalczanie dobrych jednostek przez złe, kiedy te pierwsze są szykanowane. Towarzysz Ciu Huei-tso był szykanowany przez przeszło miesiąc. Li Tso-peng, Wang Hung-kun, Czang Siu-czuan też byli obiektem szykan. To samo było z Wu Fa-sienem. Musieliście zaznać goryczy, by teraz móc delektować się smakiem słodyczy. Nie obawiajmy się, jeżeli złe jednostki prześladują dobre. W najgorszym wypadku trzeba tak jak Ciu Huei-tso, Li, Wang, Czang oraz Wu Fa-sien wytrzymać nacisk i zachować równowagę. Trzeba wiedzieć, do jakiego stopnia sytuacja jest dla nas pomyślna, w jaki sposób realizują się wielkie plany przewidziano na setki i tysiące lat. Wielki przywódca Przewodniczący Mao jest w pełni sił, jest wśród nas, a dopóki mamy w ręku takie atuty, jak wielki prestiż Przewodniczącego Mao oraz siłę Armii Wyzwoleńczej, nie musimy się obawiać. Złe jednostki na pewno zostaną skrytykowane i surowo ukarane. Gdyby nawet udało im się spuścić niebo, to i tak potrafimy zawrócić je z powrotem.
Wśród towarzyszy z różnych okręgów są tacy, którzy popełnili błędy, np. taki Czen Tsai-tao. lepiej, żeby w przyszłości nie pojawiali się różni Czen Tsai-tao czy Li Tsai Tao. Tych, których można uratować, będziemy ratować. Tych, których nie usunęliśmy, nie mamy zamiaru usuwać, ale muszą oni zdecydowanie naprawić swoje błędy. Jeżeli się na to nie zdecydują i będą uparcie kroczyć drogą wiodącą do upadku, to nie ma rady. Są trzy sposoby zapobiegania klęsce:
Po pierwsze, w pełni orientować się w sytuacji w dołach. W tym celu należy badać i obserwować ugrupowania lewicowe, prawicowe oraz wszelkie organizacje masowe, by zorientować się w sytuacji. Przewodniczący Mao powiedział, że badanie i obserwowanie powinno być podstawową umiejętnością. Tylko orientując się w istniejącej sytuacji można dostrzec sporne problemy i znajdować metody ich rozwiązań.
Po drugie, ścisły kontakt z KC. Należy zawsze zasięgać opinii Przewodniczącego Mao, KC i Grupy do Spraw Rewolucji Kulturalnej przy KC. Nie należy uważać, że jeśli się naprawi daną sytuację, to już nie trzeba informować o tym KC, że jak się jakąś sprawę uważa za błahą, to już można samemu decydować, że jak się jest mądrym, to już nie trzeba z nikim się konsultować. Nie należy się obawaiać, że przysparza się KC fatygi. Trzeba zasięgać opinii, obojętnie czy w ważnej, czy w błahej sprawie. Premier oraz towarzysze z Grupy do Spraw Rewolucji Kulturalnej przy KC pracują dzień i noc. Można zadepeszować, zatelefonować. Jeżeli chodzi o telefon, to taka informacja jest ograniczona, a ponadto jej przekazywanie trawa zbyt wolno, natomiast jeżeli chodzi o telegram, to wszyscy mogą go przeczytać. Poza tym można jeszcze przylecieć samolotem, ażeby porozumieć się osobiście. Nie należy uważać swojej koncepcji za jedynie słuszną, nie należy przeceniać własnej inteligencji i decydować tylko według swego uznania. Dużo o tym mówię, gdyż ten punkt jest najważniejszy spośród trzech punktów.
Po trzecie, w wyniku trwającej ponad rok rewolucji kulturalnej zaznaczyła się wyraźna granica między ugrupowaniami lewicowymi i prawicowymi i w żadnym wypadku nie wolno nam dokonywać podziału na ugrupowania lewicowe i prawicowe według przynależności do okręgów wojskowych. Należy ten podział przeprowadzić według tego, czy dane ugrupowanie popiera, czy też występuje przeciwko rewolucji kulturalnej, zainicjowanej osobiście przez Przewodniczącego Mao; według teg, czy broni, czy też występuje przeciw Przewodniczącemu Mao. Trzeba stanowczo stanąć po stronie Przewodniczącego Mao, po stronie ugrupowań lewicowych i mas. Nie należy rozpatrywać zagadnienia i odróżniać ugrupowań lewicowych od prawicowych według składu socjalnego, ilości członków partii i kadry. Należy brać pod uwagę skład socjalny, ale nie może to być jedynym kryterium, najważniejszym jest linia, którą się reprezentuje. Ugrupowania konserwatywne wymagają sporego nakładu pracy polityczno-ideologicznej. Trzeba dokonać rozłamu i starać się o pozyskanie ich członków, aby nie tworzyli opozycji przez cały czas. Trzeba odzyskać otumanione, szerokie masy, aby stanęły po stronie ugrupowań rewolucyjnych. Jeżeli chodzi o prowodyrów ugrupowań konserwatywnych, należy zgodnie z duchem wytycznych Przewodniczącego Mao zmobilizować masy, aby ich wyłapały. Trzeba stanowczo popierać lewicę i przeciągać otumanione masy na swoją stronę. Jeżeli istnieją jakieś problemy w łonie samej lewicy., powinno się podkreślać znaczenie sojuszu, namawiać do zaniechania walk wewnętrznych, do zaniechania partykularyzmu, sekciarstwa, do zaniechania zdobywania taniej popularności; to wszystko jest korzystne dla prawicy, a nie lewicy. Nie wolno stosować represji wobec mas, w razie spornych problemów i incydentów należy zasięgnąć opinii KC, nie trzeba się denerwować, należy postępować rozważnie i stopniowo, według zasady „w czterech wypadkach działaj szybko, a w jednym – powoli”. i dopiero po wyjaśnieniu sytuacji, zasięgnięciu opinii KC i uzyskaniu akceptacji można przystąpić do działania. tak wygląda system pracy Przewodniczącego Mao.
Szczerze mówiąc, obawiam się, że towarzysze mając do spełnienia tak odpowiedzialne zadania, popełnią błędy, co będzie niekorzystne dla rewolucji kulturalnej. Teraz działamy przede wszystkim w oparciu o armię. Jeżeli armia nie popełni błędu, to wszystko będzie w porządku. Aby nie popełnić błędu, należy oprzeć się także o ugrupowania lewicowe i masy, ale najważniejsze jest zasięganie opinii KC i Grupy do Spraw Rewolucji Kulturalnej przy KC. Jeżeli się popełni błąd, trzeba mieć ambicję i jak najszybciej przyznać się do winy oraz złożyć samokrytykę. Im szybciej naprawi się błędy, tym lepiej; masy będą zadowolone i przebaczą. Popełnianie błędów, ukrywanie ich, zwlekanie z ich ujawnieniem i nieprzyznawanie się do winy jest bardzo złe, a stanowcze upieranie się przy błędach jest po prostu niebezpieczne. Stawianie oporu nie jest metodą. Jednostki wojskowe włączyły się w nurt rewolucji kulturalnej nagle, nie orientowały się w sytuacji i dlatego trudno było uniknąć błędów. Jeżeli ktoś popełni błąd i nie przyzna się, to tym samym daje powód do krytyki, ale jeżeli naprawi swój błąd, zyska przebaczenie mas. Komunista powinien postępować właśnie w ten sposób.
W przeszłości też dokonywaliśmy rewolucji w pośpiechu. Rewolucję agrarną, „powstanie jesiennych zbiorów” [1], walkę z obszarnikami, szenszy [2]. Czang Kai-szekiem, Japonią, wszystko to przeprowadziliśmy w pośpiechu. Po upływie kilkudziesięciu lat orientujemy się już w sytuacji wsi, która teraz nie stanowi dla nas problemu. Po zwycięstwie rewolucji rozpoczęliśmy nowy etap, zaczęliśmy budowę nowego ustroju i stanęliśmy w obliczu nowej sytuacji. Jeżeli chodzi o teorię, linię, kurs i politykę rewolucji socjalistycznej, to nie studiowaliśmy i nie mieliśmy żadnego przygotowania teoretycznego ani ideologicznego. Dawniej obalaliśmy już „trzy góry” [3], ale była to burżuazyjna rewolucja demokratyczna i stosowaliśmy wtedy burżuazyjne metody rewolucji demokratycznej. Po zwycięstwie sytuacja się zmieniła, ponieważ rewolucja została skierowana tym razem przeciwko burżuazji. A obecna rewolucja kulturalna skierowana jest przeciwko ludziom, którzy razem z nami kiedyś dokonywali rewolucji. Nie byliśmy na to przygotowani i nic nie wiedzieliśmy o takiej rewolucji. Tylko nasz Przewodniczący Mao posiada tak wysoki poziom wiedzy teoretycznej i taką dalekowzroczność, jeżeli chodzi o teoretyczną linię, ideologię i polityką, że miał już gotową wizję i od dawna był do niej przygotowany. Rozumieli to i byli na to przygotowani jedynie ci, którzy posiadali wysoki poziom teoretycznej wiedzy ideologicznej, a inni, prości towarzysze nie posiadając tak wysokiego poziomu ideologicznego, nie mogli być dostatecznie przygotowani. Orientowaliśmy się w rewolucji agrarnej na wsi, a nie wiedzieliśmy, co to jest kapitalizm. W rozwiniętych krajach kapitalistycznych, jak w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Francji, Japonii wyraźnie widzi się kapitalistyczny wyzysk i agresję, o czym doskonale wie każdy prosty robotnik. Natomiast kapitalizm chiński nie był rozwinięty. W dodatku przebywaliśmy ciągle na wsi i nie mieliśmy okazji zetknąć się z kapitalizmem, dlatego bardzo mało wiedzieliśmy o prawach rozwoju kapitalizmu. Gdybyśmy rozpatrywali dzisiejszą rewolucją z punktu widzenia ideologii, polityki i teorii burżuazyjnej rewolucji demokratycznej, nie uniknęlibyśmy błędów i nie zrozumielibyśmy dzisiejszej rewolucji kulturalnej. Nie można uniknąć błędów przenosząc żywcem metody dawnej walki z obszarnikami, szenszy, Czang Kai-szekiem i Japonią. Jednakże osoby popełniające błędy można podzielić na dwie grupy: na tych, którzy chcą naprawić swe błędy oraz tych, którzy nie chcą tego uczynić. Ci ostatni przynoszą szkodę dziełu partii. Odnosi się to do wszystkich wydarzeń zaistniałych w ciągu ostatnich osiemnastu lat. Przyjmuje z życzliwością tych wszystkich, którzy są zdecydowani naprawić swoje błędy.
Problemy omawiane przez Przewodniczącego Mao na II Plenum KC KPCh VII kadencji [4] mają wielkie znaczenie dla rewolucji socjalistycznej i stanowią olbrzymi krok w rozwoju marksizmu. Jednak nie uświadamialiśmy sobie, że przystępując do nowych zadań zachowaliśmy w umyśle stare przyzwyczajenia i sposoby działania. Nasza partia jest polityczną partią proletariatu, jednakże dawniej poza prawdziwie marksistowskim trzonem kierownictwa i niektórymi działaczami, niemało było tych, którzy reprezentowali burżuazyjną ideologię, lub stanowili burżuazyjny element. Dlatego koniecznie trzeba naprawić błędy, gdyż w przeciwnym wypadku wejdziemy na drogę kapitalizmu, kraj nasz stanie się państwem reakcyjnym, a my sami zamienimy się w rządzącą klikę kroczącą drogą kapitalizmu. Ta wielka rewolucja z kulturalnej przekształci się w rzeczywistości w polityczną; bez wielkiej rewolucji politycznej socjalizm zacznie przekształcać się w kapitalizm. Wielka rewolucja kulturalna jest wielką socjalistyczną rewolucją w dziedzinie polityki i ideologii, a bez rewolucji politycznej i ideologicznej nie może być społeczeństwa socjalistycznego. My sami nie jesteśmy w stanie ani teoretycznie, ani ideologicznie odróżnić kapitalizm od socjalizmu i słusznych tez od błędnych. Będziemy w stanie dokonać tego dopiero po pilnym przestudiowaniu teorii Przewodniczącego Mao. Tylko po opanowaniu idei Mao Tse-tunga można dojść do socjalizmu. Obecnie powinniśmy pod kierownictwem Przewodniczącego Mao pilnie się uczyć i rzetelnie przekształcać swój światopogląd, gdyż w przeciwnym wypadku nie unikniemy błędów. Gdy przyswoimy sobie idee Mao Tse-tunga, to zrozumiemy marksizm i będziemy mogli uniknąć błędów.
Aby pomyślnie przeprowadzić rewolucję kulturalną, należy oprzeć się o stworzoną przez Przewodniczącego Mao Armię Ludowo-Wyzwoleńczą, uniknąć błędów, zasięgnąć opinii KC i Grupy do Spraw Rewolucji Kulturalnej przy KC. Z drugiej strony, należy wzmocnić pracę polityczno-ideologiczną w jednostkach wojskowych, przyznać prymat polityce, studiować dzieła Przewodniczącego Mao. Niechaj idea Mao Tse-tunga przewodzi wszystkiemu. Rozwijajmy się i podążajmy drogą socjalizmu, którą wskazał nam Przewodniczący Mao. Nie kroczmy drogą kapitalizmu. Trzeba przyznać priorytet idei Przewodniczącego Mao. Podejmując skomplikowaną pracę w jednostkach wojskowych, należy specjalnie zwrócić uwagę na studiowanie dzieł Przewodniczącego Mao, na twórcze studiowanie i twórcze zastosowanie. Wówczas wszystkie problemy dadzą się łatwo rozwiązać. Jeżeli nie przeprowadzimy tej akcji, mogą zdarzyć się wypadki represji wobec ludu, jak to było w Mongolii Wewnętrznej [5]. Po rozprawieniu się z Tan Czengiem w Głównym Zarządzie Politycznym [6], kampania studiowania dzieł Mao była jeszcze przez jakiś czas możliwa, ale już w okresie rewolucji kulturalnej sprawa ta wyglądała znacznie gorzej. Członkowie Głównego Zarządu Politycznego nie nadążali za sytuacją, głównie z powodu ciągłego popełniania błędów przez kadry kierownicze, które chcieliśmy utrzymać na stanowiskach i nadal chcemy im pomóc. Studiowanie dzieł Przewodniczącego Mao należy przeprowadzać we wszystkich wielkich okręgach wojskowych, korpusach, dywizjach, pułkach, baonach i kompaniach. Trzeba pilnie studiować dzieła Przewodniczącego Mao, które są skarbem narodu. Praca uświadamiająca powinna się koncentrować w wielkich okręgach wojskowych, w których przede wszystkim należy przeprowadzać kampanię studiowania dzieł Przewodniczącego Mao, ażeby wiedziały, jak należy ustosunkowywać się do rewolucyjnej lewicy, małych generałów, czerwonogwardzistów i rewolucyjnych mas. W obecnej sytuacji ważnym zagadnieniem jest również podjęcie powszechnej krytyki, krytyki burżuazyjnej, reakcyjnej linii, krytyki małej garstki osobistości partyjnych sprawujących władzę i kroczących drogą kapitalizmu. Zadanie „potrójnego poparcia” i „dwóch obowiązków wojskowych” można wykonać jedynie wtedy, gdy położy się nacisk na pracę polityczno-ideologiczną, wyjaśni się problemy kadrom i żołnierzom i uzbroi się ich w ideę Mao Tse-tunga. Niektórzy pracownicy kadrowi uczestniczą w tworzeniu „trójstronnego sojuszu”, inne znów zostały przydzielone do pracy terenowej. Problem władzy, to podstawowy problem rewolucji. Ale wiele osób niedostatecznie orientuje się w znaczeniu tego zagadnienia, tj. w znaczeniu władzy i jej kierownictwa. W ciągu ostatnich osiemnastu lat część stanowisk w organach partyjnych i rządowych opanowała garstka osobistości partyjnych, kroczących drogą kapitalizmu. Po rewolucji kulturalnej niektórzy z nich zostali obaleni i zaistniała konieczność utworzenia nowego aparatu państwowego. Obalona klika będąca przedtem u władzy, nie może pełnić odpowiedzialnych funkcji w aparacie państwowym, wobec czego funkcje te przejmie armia. W naszym aparacie państwowym wiele jest jeszcze elementów kapitalistycznych i rewizjonistycznych. Ich upadek to nic złego, im mniej ich jest, tym lepiej. Wówczas bowiem nasze kierownictwo będzie składało się z ludzi zawsze wiernych Przewodniczącemu Mao i idei Przewodniczącego Mao. Armia po przejęciu władzy też nie powinna popełniać błędów, a jeżeli już je popełni, to powinna wedle wskazań Przewodniczącego Mao natychmiast je naprawić. Należy zgodnie z dyrektywą Przewodniczącego Mao skierować na przeszkolenie te kadry z mniejszych i większych okręgów wojskowych oraz z oddziałów milicji ludowej, które popełniły błędy. Niech przyjdą zdobywać doświadczenie, niechaj rewolucyjni buntownicy zostaną ich nauczycielami, a materiałem dydaktycznym niech będą popełnione przez nich błędy. Należy wychowywać tych spośród byłego kierownictwa partyjnego i rządowego, w których nie dokonał się jeszcze przełom ideologiczny. Jeżeli uda się zmienić ich przekonania – to bardzo dobrze; jeżeli powrócą do rewolucyjnej linii Przewodniczącego Mao, chętnie ich powitamy. W kadry należy wpajać naukę Przewodniczącego Mao: „karzemy winnych, by przestrzec naśladowców; leczymy chorych, by uratować im życie”. Nawet ludzie w danym momencie odsunięci mogą na nowo być pożyteczni, jeżeli dokonają przełomu w swoich poglądach. Większość kadry da się przeciągnąć na naszą stronę. Również tych, którzy jeszcze nie zrozumieli możemy pozyskać, trzeba tylko ułatwić im dokonanie metamorfozy. Po naprawieniu błędów mogą nadal pracować, błędne poglądy można przezwyciężyć. Oczywiście, jeżeli można ich nie odsuwać, to lepiej tego nie robić, ale jeżeli nie ma innego wyjścia, to musimy pamiętać, że po odsunięciu można ich jeszcze poddać reedukacji. Aparat państwowy tworzy kierownictwo, jego członkowie muszą więc koniecznie działać zgodnie z ideą Mao Tse-tunga i rewolucyjną linią Przewodniczącego Mao. W przeciwnym wypadku należy odwołać ich ze stanowiska, ale nie należy karać bez napomnienia.
Chcę jeszcze raz przypomnieć wam, że spośród wymienionych trzech punktów drugi punkt jest najważniejszy. Przypominam, ponieważ obawiam się, abyście nie popełnili błędu. Nie wolno działać w pośpiechu. Przed podjęciem decyzji trzeba się dobrze zastanowić, nic nie szkodzi, jeżeli załatwienie jakiejś sprawy przeciągnie się. Niebo nie runie, jeżeli coś się odwlecze o parę dni. Premier oraz towarzysze Chen Boda i Jiang Qing pracują dzień i noc, proszę więc kadry na wszystkich szczeblach o zasięganie ich opinii i składanie raportów.
PRZYPISY
[1] „Powstanie jesniennych zbiorów” – ogólne określenie zbrojnych wystąpień chłopów w prowincjach Hunan, Hupei, Kiangsi i Kuangtung, organizowanych przez KPCh jesienią 1927 r.
[2] Specyficzna warstwa, która ukształtowała się w feudalnych Chinach. Szenszy (dosłownie „mężowie noszący pas urzędniczy”), „znakomici ludzie” – odłam bogaczy wiejskich, który tworzył rządzącą górę dawnej wsi chińskiej.
[3] „Trzy góry”: imperializm, feudalizm, kapitalizm biurokratyczny
[4] Mowa o referacie Mao Tse-tunga wygłoszonym na II plenum KC KPCh VII kadencji, które obradowało w dniach od 5 do 13 marca 1949 r. we wsi Sipaipo powiatu Pingszan prowincji Hopei.
[5] Dotyczy wydarzeń w Mongolii Wewnętrznej, jakie miały miejsce w lutym-kwietniu 1967 r. kiedy to dowództwo Okręgu Wojskowego podjęło ostrą akcję represyjną przeciwko masowym organizacjom rewolucyjnym stolicy prowincji Huhehoto.
[6] Tan Czeng – członek Sekretariatu KC KPCh, wiceminister Obrony Narodowej i szef Głównego Zarządu Politycznego ChAL-W.
M.Konieczny