Helmold_-_Kronika_Slowian.pdf

EDYCJA KOMPUTEROWA: WWW.ZRODLA.HISTORYCZNE.PRV.PL

MAIL: HISTORIAN@Z.PL

MMIII©

[WSTĘP 1 ]

Czcigodnym panom i ojcom, kanonikom świętej katedry

lubeckiej, wyraża niegodny sługa kościoła w Bozowie,

Helmold, dobrowolne zapewnienie należnego posłu-

szeństwa.

Długo rozważałem nad tym, jakiego mam się podjąć

dzieła, by oddać cześć winną z tytułu mego służebnego

stanowiska swojej matce, świętej katedrze lubeckiej.

Wszakże nie przyszło mi na myśl nic stosowniejszego, niż

ku jej chwale opisać nawrócenie się słowiańskiego ludu,

przedstawić, czyja żarliwa działalność, których królów i

których misjonarzy, najpierw wprowadziła w te strony

wiarę Chrystusową, a potem ją odnowiła. Do tego wysiłku

skłoniła mnie chęć naśladowania dawniejszych pisarzy:

wielu z nich wyrzekło się całej wrzawy spraw ziemskich

dla zaspokojenia trawiącej ich chęci pisania, dlatego, by

móc w cichym spokoju przez rozmyślania znaleźć drogą

mądrości 2 , którą cenili wyżej niż czyste złoto 3 i wszelkie

klejnoty. Oni również kierowali całą swo-

1 Przedmowa Helmolda zachowała się tylko w rkpsie kanclerza

Distelmeiera, wykorzystanym w edycji Reinecciusa.

2 Ks. Przysłów 4, 11.

3 Por. Proroctwo Daniela 10, 5.

ją dociekliwość ku niewidzialnym sprawom Bożym, a

chcąc się zbliżyć do najgłębszych tajemnic, podejmowali

się niejednokrotnie mozołów przekraczających ich siły.

Inni znowu, których zamierzenia nie szły tak daleko,

pozostając w granicach swoich możliwości, mimo swej

prostoty powiększyli również zasoby wiadomości

utrwalonych na piśmie. Zaczynając od stworzenia świata

opowiadali wiele o królach i prorokach, o zmiennych

kolejach wojen, w wypowiedziach swych składali hołd

cnotom, piętnowali zaś łędy. Albowiem w

niezmierzonych ciemnościach tego padołu jeżeli zabraknie

światła ksiąg, wszystko zakrywa noc. Należy więc ostro

skarcić niedbalstwo współczesnych, którzy widząc, ile to

zjawisk odbywa się dziś z niezbadanych wyroków boskich 4

— jak działo się niegdyś — zmusili do milczenia struny

swej wymowy, oddając się ułudnym marnościom tego

świata. Ja wszakże sądzę, że mogę dedykować stronice

niniejszego dzieła ku chwale tych wszystkich, którzy w

różnych stuleciach dodali blasku krainie Słowian bądź

zbrojną ręką, bądź głoszeniem słowa Bożego, bądź też

nierzadko przelaniem krwi. Chwały ich nie należy

przemilczać, ponieważ po zniszczeniu kościoła

starogardzkiego 5 doprowadzili za łaską Bożą miasto

Lubekę do takiego stopnia rozkwitu, że ono właśnie zajęło

pierwsze miejsce wśród najświetniejszych miast

słowiańskich, tak dzięki bogactwom, jak i przywiązaniu do

wiary świętej. Postanowiłem przeto wiernie za łaską Pana

opisać — z pominięciem pewnych wydarzeń — to

wszystko, co działo się w naszych czasach, czego

dowiedziałem się

4 Por. Ks. Psalmów 35, 7: iudicia tua abyssus multa.

5 Mowa o wydarzeniach 1066 r., por. c. 22—24.

z informacji sędziwych mężów albo też czego byłem

naocznym świadkiem, i to tym obszerniej, im więcej

materiału do opisu dostarcza wielkość zdarzeń za-

chodzących w naszych czasach. Do pracy tej skłoniła mnie

nie tyle własna śmiałość, ile namowy mojego nauczyciela,

czcigodnego biskupa Gerolda 6 , który pierwszy dodał

blasku kościołowi lubeckiemu ustanawiając stolicę

biskupią i wprowadzając księży.

6 Gerold bp starogardzki 1154-1163. Przeniósł stolicę biskupią ze

Starogardu do Lubeki (c. 89). Podane przez Helmolda pobudki, które

skłoniły go do napisania kroniki: wzór dawnych pisarzy, obowiązek

opisania zasług misjonarzy oraz namowa przełożonego, mają

charakter topiczny — występują w wielu zabytkach

średniowiecznych. Zob. L. A r b u s o w, Colores rhetorici, 2 wyd.

(H. Peter), Göttingen 1963, s. 97—103; G. S i m o n,

Untersuchungen zur Topik der Widmungsbriefe mittelalterlicher

Geschichtsschreiber bis zum Ende des 12. Jahrhunderts, Archiv für

Diplomatik, Schriftgeschichte, Siegel- und Wappenkunde 4(1958), s.

52-119, 5/6 (1959), s. 73-153.

ROZPOCZYNA SIĘ KRONIKA SŁOWIAN

CZCIGODNEGO PROBOSZCZA HELMOLDA

KSIĘGA I

O podziale Słowian. Rozdział I

O mieście Wineta. Rozdział II

W jaki sposób Karol nawrócił Sasów na wiarę [chrze-

ścijańską]. Rozdział III.

O podziale królestwa. Rozdział IV.

O podróży świętego Anskara do Szwecji. Rozdział V.

O nawróceniu Rugian. Rozdział VI.

Prześladowanie [chrześcijan przez] Normanów. Rozdział

VII.

Najazd Węgrów. Rozdział VIII.

Nawrócenie Haralda. Rozdział IX.

O księciu Hermanie. Rozdział X.

O arcybiskupie Adalbercie. Rozdział XI.

O biskupie Markonie. Rozdział XII.

O biskupie Wagonie. Rozdział XIII.

O podstępie Billuga. Rozdział XIV.

O królu duńskim Swenie. Rozdział XV.

W jaki sposób Słowianie porzucili wiarę [świętą].

Rozdział XVI.

1 Poniższy wykaz rozdziałów nie pochodzi od Helmolda. Znajduje

się on tylko w rkpsach kopenhaskich (w starszym z nich wpisany

ręką z XIV lub XV w.) i w editio princeps. Tytułów podanych w

nawiasach kwadratowych brak w rkpsach kopenhaskich, podaje się

je za editio princeps.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: