T: Narodziny faszyzmu
Po przegranej wojnie wśród Niemców panowały złe nastroje. Utrata kolonii, części terytorium państwa, warunki traktatu wersalskiego rodziły poczucie krzywdy i dążenie do odwetu. Rząd republiki niemieckiej utworzonej po opaleniu cesarstwa, nie miał poparcia większości obywateli Niemiec. Do tego dochodził zły stan gospodarki, bezrobocie i inflacja. Wrogie rządowi były dziesiątki tysięcy byłych żołnierzy, teraz w większości bezrobotnych. W Niemczech powstawały organizacje podobne do organizacji włoskich faszystów. Wśród nich począł sobie zyskiwać posłuch i uznanie Adolf Hitler. Wkrótce został przywódcą powstałej niemieckiej partii narodowo-socjalistycznej. Stworzył on program niemieckiego faszyzmu, od jego nazwiska nazwanego potem hitleryzmem. Głosił, iż Niemcy zostały upokorzone warunkami traktatu wersalskiego, że przyczyną ich klęski są komuniści i Żydzi. Bezrobotnym Niemcom obiecywał, iż jeśli zdobędzie władzę, da im pracę i stworzy dobrobyt. Głosił, iż Niemcy powinny panować nad światem.
W czasie kryzysu w latach 1929-1932 w Niemczech rosła liczba bezrobotnych. Spowodowało to zwiększenie liczby strajków i manifestacji robotniczych, którymi kierowali komuniści. Wówczas kapitaliści niemieccy postanowili poprzeć Hitlera. Poparli go też generałowie i oficerowie, którym obiecał, iż stworzy silną armię. Również zaczęła go popierać część robotników, którzy uwierzyli w jego obietnice. W kolejnych wyborach do parlamentu hitlerowcy zdobywali coraz więcej głosów. Pozostałe partie nie potrafiły się porozumieć w celu wspólnego przeciwstawienia się Hitlerowi. W styczniu 1933 roku został on kanclerzem Niemiec, czyli premierem rządu niemieckiego. W rok później ogłosił się wodzem narodu niemieckiego, skupiając w swym ręku nieograniczoną władzę.
Po przejęciu władzy hitlerowcy rozwiązali wszystkie partie polityczne. Metodą ich rządów stał się terror. Przeciwników, a nawet tylko krytycznie nastawionych do rządów hitlerowskich, zamykano do więzień i obozów koncentracyjnych lub potajemnie mordowano. Szczególnie zaciekle ścigano członków i działaczy partii robotniczych, którzy od dawna walczyli z hitleryzmem. Rozpoczęły się też masowe prześladowania Żydów, których hitlerowcy postanowili skazać na całkowitą zagładę.
Tysiące obywateli niemieckich, którzy nie godzili się z hitleryzmem, opuściło kraj, w tym wielu wybitnych ludzi nauki, kultury i sztuki. Oni pierwsi ostrzegli świat przed narastającym niebezpieczeństwem faszyzmu.
Jednakże większość narodu niemieckiego dała posłuch hasłom głoszonym przez Hitlera. Zwłaszcza, że już w pierwszych latach jego rządów poprawiła się sytuacja gospodarcza, co wiązało się m. in. z zakończeniem światowego kryzysu. Podjęte przez władze hitlerowskie roboty publiczne i budowa przemysłu zbrojeniowego przyczyniły się do zlikwidowania bezrobocia. Uruchomiono również fabryki, które produkowały wiele tanich artykułów powszechnego użytku.
Zapamiętaj!
Niemcy były drugim krajem w Europie i świecie, gdzie zwyciężył faszyzm. Faszyzm niemiecki, czyli hitleryzm, niósł zagrożenie Europie i światu.
Pytania:
1. Jaka sytuacja była w Niemczech po pierwszej wojnie światowej?
2. Jakie hasła głosił Adolf Hitler?
3. Jaka sytuacja była w Niemczech w czasie kryzysu w latach 1929-1932?
4. Jaką politykę prowadził Hitler, gdy został kanclerzem?
5. Kto popierał hitlerowców w ich dążeniu do władzy i dlaczego?
hitleryzm – system rządów opartych na terrorze, stworzony w Niemczech przez Adolfa Hitlera
maksiulo