Skradziony list.pdf

Skradziony list

Nil sapientiae odiosius acumine nimio 1

(Seneka)

ylo to w Paryżu, jesienią 18.. r. Pewnego burzliwego wieczora,

wnet po nastaniu ciemności, zażywałem podwójnej rozkoszy

zadumy i fajki piankowej, siedząc w towarzystwie mojego

przyjaciela, C.A. Dupina, w jego niewielkiej bibliotece lub raczej

zapełnionej książkami pracowni, na trzecim piętrze domu nr 33

przy rue Donot, Faubourg Saint Germain. Już od jakiejś godziny

zachowywaliśmy głębokie milczenie. Komuś, kto by nas wówczas przypadkowo

podpatrzył, mogłoby się wydawać, iż jesteśmy wyłącznie i skrzętnie zajęci

kłębiącymi się odmętami dymu, który przesycał atmosferę pokoju. Jeśli jednak

chodzi o mnie, to roztrząsałem w duszy pewne zagadnienia, o których

rozmawialiśmy poprzednio owego wieczora. Mam mianowicie na myśli

zbrodnię przy rue Morgue oraz tajemnicę zabójstwa Marii Rogt. Dopatrywałem

się właśnie w nich niejakich zbieżności, gdy drzwi się otwarły i wszedł do

pokoju dawny nasz znajomy. Monsieur G., prefekt policji paryskiej.

Powitaliśmy go serdecznie; człowiek ten miał bowiem w swej naturze

tyleż właściwości ujmujących, co niegodnych, i nie widzieliśmy go już od kilku

lat. Siedzieliśmy po ciemku, więc Dupin podniósł się z miejsca, by zapalić

lampę, lecz usiadł znowu, gdy G. oznajmił, iż przyszedł poradzić się nas, a

raczej zasięgnąć zdania mojego przyjaciela w pewnej sprawie urzędowej, która

czyni mu mnóstwo kłopotu.

- Jeżeli jest to coś, co wymaga skupienia - powiedział Dupin

powstrzymując się od zapalenia światła - to będzie lepiej zastanowić się po

ciemku.

- Jak widzę, uroił pan sobie jeszcze jedną dziwaczną mrzonkę - rzekł

prefekt, dla którego wszystko, co nie mieściło się w jego pojęciu, było

,,dziwaczne”, więc plątał się przez całe życie śród nieprzebranego mnóstwa

,,dziwaczności”.

- Istotnie - odparł Dupin częstując swego gościa fajką i podsuwając mu

wygodny fotel.

1 Nil sapientiae... (łac.) - Nic nie jest bardziej wrogie mądrości niż dzielenie włosa na czworo (przyp. red.).

- A jakiż to ma pan kłopot? - zapytałem. - Spodziewam się, iż nie chodzi

o nowe zabójstwo?

- Och, nie, nic podobnego! Sprawa jest w rzeczywistości nader prosta i

nie wątpię, iż poradzilibyśmy z nią sobie sami; ale przyszło mi na myśl, że

Dupina zaciekawiłyby jej szczegóły, ponieważ jest ogromnie dziwaczna.

- Prosta i dziwaczna - odezwał się Dupin.

- Ależ tak, chociaż, mówiąc ściślej, nie w jednakiej mierze. To pewna, iż

jesteśmy mocno zakłopotani, ponieważ ta sprawa, aczkolwiek taka prosta,

zupełnie zbija nas z tropu.

- A może nadzwyczajny jej prostota wprowadza was w błąd? - zagadnął

mój przyjaciel.

- Co za głupstwa pan gada! - odparł prefekt śmiejąc się serdecznie.

- Może tajemnica jest nieco za przejrzysta? - rzekł Dupin.

- Na miłość boską! Czy kto słyszał kiedy coś podobnego?

- Może za bardzo leży jak na dłoni?

- Ha, ha, ha! Ha, ha, ha! Ho, ho, ho! - rżał nasz gość, niezmiernie

ubawiony. - Oh, Dupin, ja umrę kiedyś przez pana!

- O cóż jednakże w końcu chodzi? - zapytałem.

- Owszem, powiem panom - odpowiedział prefekt i puszczając w zadumie

nieustanne i gęste kłęby dymu zasiadł w fotelu. - Opowiem wszystko w kilku

słowach; lecz zanim rozpocznę, uważam za konieczne ostrzec panów, iż jest to

sprawa wymagająca najgłębszej tajemnicy i że straciłbym najprawdopodobniej

moje stanowisko, gdyby się dowiedziano, że mówiłem o niej komukolwiek.

- Proszę przystąpić do rzeczy - odezwałem się.

- Albo nie - rzekł Dupin.

- Więc będę mówił! Zawiadomiono mnie, i to z bardzo wysokich sfer, iż z

pokojów królewskich skradziono nadzwyczaj ważny dokument. Wiadomo, kto

skradł; nie ulega to wątpliwości; widziano jak go zabrał. Wiadomo również, iż

dokument ten znajduje się wciąż jeszcze w jego posiadaniu.

- Skądże to wiadomo? - zapytał Dupin.

- Wynika to niezawodnie z treści dokumentu oraz stąd, iż nie było

pewnych następstw, które musiałyby od razu się objawić, gdyby przestał

znajdować się w posiadaniu złodzieja - to znaczy, gdyby został tak użyty, jak

tenże w końcu użyć go zamierza.

- Proszę wyrazić się jaśniej - rzekłem.

- Dobrze, posunę się tak daleko, iż dodam, że ten papier użycza osobie,

która nim się wykaże, pewnej władzy w pewnym miejscu, gdzie ta władza jest

niezmiernie cenna.

Prefekt był wielbicielem cantu dyplomatycznego.

- Niezupełnie jeszcze rozumiem - przemówił Dupin.

- Nie? A więc, o ile by dokument ten stał się dostępny komuś trzeciemu,

którego nazwiska nie wymienię, to mógłby wyniknąć stąd uszczerbek czci dla

osoby wysoce dostojnej; skutkiem tej okoliczności przywłaszczyciel tego

dokumentu ma przewagę nad ową dostojną osobą, której spokój i cześć są

wielce narażone.

- Wszelako ta przewaga - przerwałem - zależy od tego, czy złodziej wie,

iż jako sprawca tej kradzieży jest znany osobie okradzionej. Któż by śmiał...

- Złodziejem - odparł prefekt - jest minister D., który odważa się na

wszystko... na rzeczy godne i niegodne mężczyzny. Sposób kradzieży był nie

mniej pomysłowy jak zuchwały. Dokument ów - powiedzmy otwarcie, list -

otrzymała osoba okradziona, kiedy znajdowała się sama w buduarze

królewskim. Zajęta była właśnie czytaniem tego listu, gdy przeszkodziło jej

nagłe wejście innej dostojnej osoby, przed którą przede wszystkim pragnęła go

kryć. Na próżno starała się pośpiesznie wrzucić go do szuflady musiała w końcu

położyć go na stole tak, jak był otwarty, wszelako odwróciła go adresem do

góry, treść zatem nie była widoczna i nie zwracała uwagi. Kiedy to się działo,

wszedł minister D. Jego rysie oczy natychmiast dostrzegły ten papier; poznał

pismo na adresie, zauważył zmieszanie osoby, do której list był pisany, i

przeniknął jej tajemnicę. Załatwiwszy na łeb, na szyję, jak to zwykł czynić,

kilka spraw, wyjął jakiś list, nieco podobny do leżącego na stole, otworzył go,

udał, ze czyta, i położył tuż obok poprzedniego. Po czym znów rozmawiał

przez, jakieś piętnaście minut o sprawach publicznych. W końcu pożegnał się i

wziął ze stołu list, który do niego nie należał. Widziała to osoba poszkodowana,

ale nie śmiała przecie mówić o tym, co się stało, w obecności osoby trzeciej,

stojącej u jej boku. Minister wyszedł, pozostawiając na stole swój list, pisany w

jakiejś błahej sprawie.

- Masz zatem - rzekł Dupin do mnie - właśnie to, o co ci chodzi, by

przewaga była zupełna; mianowicie złodziej wie, iż jako sprawca tej kradzieży

jest znany osobie okradzionej.

- Tak jest - potwierdził prefekt - zaś władzę, w ten sposób zdobytą,

wyzyskuje od kilku miesięcy dla swych celów politycznych w rozmiarach

wprost niebezpiecznych. Osoba poszkodowana z dnia na dzień utwierdza się w

przekonaniu, iż trzeba będzie odzyskać ten list. Nie można jednak zrobić tego

jawnie. W końcu, doprowadzona do rozpaczy, zwróciła się w tej sprawie do

mnie.

- Bo czyż można było - rzekł Dupin nurzając się w istnym obłoku dymu -

wyszukać lub bodaj wyobrazić sobie urzędnika równie roztropnego?

- Pochlebia mi pan - odpowiedział prefekt - wszelako jest rzeczą możliwą,

iż istotnie utarła się o mnie taka opinia.

- To pewne - powiedziałem - iż spostrzeżenie pańskie jest słuszne i że list

ten znajduje się jeszcze w posiadaniu ministra; bowiem posiadanie tego listu, nie

zaś jego użycie, zapewnia władzę. Gdyby go zużytkował, władza by pierzchła.

- Istotnie - odparł G. - i w tym przeświadczeniu przystąpiłem do rzeczy.

Zająłem się przede wszystkim przeszukaniem pałacu ministra, zaś kłopot

sprawiała mi głównie konieczność szukania bez jego wiedzy. Poza tym

musiałem mieć się na baczności przed niebezpieczeństwem, jakie by wynikło,

gdyby dostarczyło się mu powodu do podejrzewania naszych zamiarów.

- Ależ - napomknąłem - w tej dziedzinie jest pan jak u siebie w domu!

Policja paryska niejednokrotnie już czyniła takie poszukiwania.

- Właśnie, i dlatego nie zwątpiłem. Przy tym nawyknienia ministra wielce

ułatwiają mi zadanie. Często nie bywa w domu całymi nocami. Służbę ma

niezbyt liczną. Sypia ona dość daleko od pokojów swego pana i składa się

głównie z neapolitańczyków, których łatwo spoić. Wiecie panowie zapewne, iż

mam klucze, którymi można otworzyć wszystkie pokoje i skrytki w całym

Paryżu. Od trzech tygodni nie było ani jednej nocy, żebym osobiście nie szperał

w pałacu D. Chodzi tu o mój honor, a przy tym - wyznam panom w wielkiej

tajemnicy - nagroda jest olbrzymia. Toteż nie ustawałem w poszukiwaniach, aż

przekonałem się niezawodnie, iż złodziej jest przebieglejszy ode mnie.

Mniemam, iż przetrząsnąłem w całym domu wszystkie kąty i zakamarki, w

których można ukryć papier.

- Czy wszakże nie byłoby rzeczą możliwą - zauważyłem - żeby ten list,

acz znajdujący się niewątpliwie w posiadaniu ministra, był jednakże schowany

gdzie indziej niż w jego własnym mieszkaniu?

- Nie, to niemożliwe! - odezwał się Dupin. - Szczególniejszy obecnie stan

spraw dworskich, przede wszystkim zaś intryg, w które D., jak wiadomo, jest

wplątany, sprawia, iż natychmiastowe zużytkowanie tego dokumentu - możność

okazania go w każdej chwili - jest niemal równie ważne, jak samo posiadanie.

- Możność okazania go każdej chwili? - zagadnąłem.

- Aby można go zniszczyć, gdy zajdzie potrzeba - odpowiedział Dupin.

- To prawda - rzekłem - papier znajduje się zatem niewątpliwie w

mieszkaniu. Bo żeby minister przechowywał go przy sobie, o tym chyba nie

może być mowy.

- Istotnie - odezwał się prefekt - dwukrotnie był zatrzymywany niby to

przez rzezimieszków, przy czym przetrząśnięto dokładnie całą jego odzież pod

moim osobistym nadzorem.

- Mógł pan sobie oszczędzić tego kłopotu - powiedział Dupin. - D., jak

sądzę, jeszcze nie całkiem ma bzika, przewidział zatem te napaści, jako rzecz

nieuniknioną.

- Jeszcze nie całkiem ma bzika - powtórzył G. - ale jako poeta niedaleki

jest od niego.

- Zapewne - odparł Dupin puszczając po długim namyśle kłąb dymu z

fajki - aczkolwiek ja także mam na sumieniu jakieś tam wierszydła.

- Czy mógłby pan nam opowiedzieć szczegółowo

swych

poszukiwaniach? - spytałem.

- Mogę zaręczyć, że nie marnowaliśmy czasu i szukaliśmy wszędzie.

Nabrałem dużo doświadczenia w tych sprawach. Przetrząsaliśmy budynek,

pokój po pokoju, poświęcając na każdy wszystkie noce całego tygodnia.

Zbadaliśmy najpierw meble. Pootwieraliśmy wszystkie możliwe szuflady, a

zapewne wiecie panowie, iż dla dobrze wyćwiczonego agenta policyjnego

skrytki nie istnieją. Byłby kpem, gdyby przy podobnych szperaniach jaka

„skrytka” uszła jego uwagi. To rzecz taka prosta! W każdym pokoju ma się do

obliczenia pewną ilość brył przestrzeni. Są na to dokładne prawidła. Nie można

się omylić ani o włos. Po pokojach przyszła kolej na krzesła. Poduszki

przeszukaliśmy za pomocą cienkich, długich igieł. Pokazywałem już panom, jak

to się robi. Ze stołów zdejmowaliśmy wierzchy.

- Po co?

- Zdarza się, iż ludzie, chcący coś ukryć, zdejmują wierzch stołu lub

podobnie sporządzonego mebla, po czym wydrążają nogę, chowają ów

przedmiot w wydrążeniu i przytwierdzają wierzch z powrotem. W podobny

sposób przeszukuje się również od góry i dołu nogi u łóżek.

- A czy nie można znaleźć takiego wydrążenia za pomocą opukiwania? -

zapytałem.

- Bynajmniej, jeżeli ktoś, wkładając przedmiot, owinie go grubo watą.

Przy tym musieliśmy unikać wszelkiego hałasu.

- Przecież nie mogliście rozbierać - nie mogliście rozkładać na kawałki

wszystkich mebli, które nadawałyby się do urządzenia schowka w sposób przez

pana wspomniany! List można zwinąć w cienką rurkę spiralną, nie różniącą się

kształtem ni rozmiarem od wielkiej iglicy do dzierzgania, i umieścić, na

przykład, w poręczy krzesła. Czyście rozbierali wszystkie krzesła?

- Oczywiście że nie; lecz poradziliśmy sobie inaczej - zbadaliśmy poręcze

wszystkich krzeseł w pałacu oraz spojenia wszystkich mebli za pomocą silnych

szkieł powiększających. Wszelkie ślady jakichkolwiek niedawnych zmian

bylibyśmy dostrzegli niezawodnie. Jedna drobna trocinka, pozostała po użyciu

świderka, byłaby przybrała rozmiary jabłka. Dość, byłoby najmniejszej

niedokładności w sklejeniu - jakiejkolwiek nieszczelności w spojeniu, a

bylibyśmy zaraz odnaleźli skrytkę.

- Przypuszczam, iż obejrzeliście lustra, zwłaszcza w tych miejscach, gdzie

zachodzą za ramy, że przeszukaliście łóżka, kapy jako też portiery i dywany.

- Oczywiście, kiedy zaś przejrzeliśmy najdokładniej cale urządzenie

mieszkania, przystąpiliśmy do zbadania samego domu. Podzieliliśmy całą

powierzchnię na odcinki i oznaczyliśmy je liczbami, aby żadnego nie pominąć;

po czym badaliśmy kolejno za pomocą szkieł powiększających każdy cal

kwadratowy pałacu oraz obu domów przyległych.

- Obu domów przyległych? - zawołałem. - Ależ to było połączone z

ogromnym trudem!

- Zapewne, lecz nagroda, którą mi obiecano, jest także ogromna.

- A nie pominęliście ziemi dokoła domów?

- Wszystkie podwórza są wybrukowane cegłami. Nie mieliśmy z nimi

zbyt wiele kłopotu. Zbadaliśmy mech między cegłami i przekonaliśmy się, że

był nietknięty.

- Przejrzeliście oczywiście papiery ministra i książki w bibliotece?

- Tak jest, przeglądaliśmy wszystkie zwitki i pliki; otwieraliśmy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: