kl_gim_kochanowski_na_dom_w_Czarnolesie.doc

Temat: Poszukiwanie wartości w cieni czarnoleskiej lipy – Na dom w Czarnolesie, Na zdrowie Jana Kochanowskiego 

Zagadnienia:

Czytanie interpretacyjne. Fraszka jako gatunek, poznane fraszki – ich tematyka. Wiersz sylabiczny, średniówka. Apostrofa, jej rola w utworze. Kontrast: „ja”– „inszy” i wartości przeciwstawione. Motyw domu w różnych tekstach kultury.             

Uczeń:

– rozumie tekst,

– zna różne fraszki J. Kochanowskiego, wymienia ich tytuły, tematy,

– dostrzega rytm i melodię wiersza, czyta w odpowiednim tempie, z właściwą intonacją,

– dostrzega motyw domu w różnych tekstach kultury,             

– porządkuje fraszki według tematyki, podając przykłady.

I.                    WARTOSCI

1.     Uczniowie piszą na karteczkach, jakie wartości są dla nich najważniejsze. Zbieramy i porządkujemy je wg kryteriów.

2.     Co kształtuje Wasz system wartości?

§         dom rodzinny, wychowanie

§         religia

§         środowisko

§         wykształcenie, zdobyta wiedza

§         media

3.     Jakie wartości są propagowane przez media?

4.     Czytamy fraszki Na zdrowie i na Dom w Czarnolesie. Zapisuję temat lekcji i rozdaję uczniom karty pracy.

5.     Wykonujemy zadanie nr 1 z Karty pracy: W świecie wartości

6.     Analiza porównawcza wszystkich zestawien.

Które warotsci uznane zostłąy za priorytetowe przez Kochanowskiego i gimnazjalistów?

Które zotąły odrzucone przez Janka i przez młodzież?

Jak jest tego przyczyna?

Który z systemów wartości jest bardziej uporządkowany?

Ulegamy mediom?

II.                 ANALIZA FRASZEK

7.     Analiza fraszek. Zadanie nr 2 z Karty pracy

Do kogo zwraca się podmiot liryczny na początku wiersza? Jak nazywa się ten środek stylistyczny?

Do czego podobna jest fraszka Na dom Czarnolesie?

Kim jest podmiot liryczny w obu utworach?

8.     Budowa fraszek

Na zdrowie

- liczba sylab w wersie: 5 (pięciozgłoskowiec)

- układ rymów: aa bb cccc (rymy parzyste)

- rymy dokładne

Na dom w Czarnolesie

- liczba sylab w wersie: 8 (ośmiozgłoskowiec)

- układ rymów: aa bb cc (rymy parzyste)

- rymy dokładne

WIERSZ SYLABICZNY – wiersz mający równą liczbę sylab w wersie, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu.

SREDNIOWKA – punkt podziału, który rozbija wers na kilka części, występuje w wierszach, które mają osiem lub więcej sylab w wersie.

III.               PODSUMOWANIE

Jakie poznaliście fraszki Jana Kochanowskiego? (Do fraszek, Raki, Na Lipe, Do Kachny, Na młodość)

Co to jest fraszka? Jaka jest tematyka fraszek?

Fraszka - drobny utwór poetycki wierszem, często o charakterze żartobliwym, oparty na dowcipnym pomyśle, będący odmianą epigramatu. Nazwę gatunkową wprowadził z włoskiego ("frasca" - drobiazg, głupstewko) Jan Kochanowski, który swoimi "Fraszkami" ustalił obowiązujący wzór stylistyczny.

Pierwowzór fraszek w literaturze polskiej dał Mikołaj Rej w "Figlikach".

Fraszki Kochanowskiego charakteryzuje:

- bogactwo tematyczne (portreciki znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, rozważania filozoficzne, ironiczne refleksje, rozważania na temat własnej twórczości),

- różnorodność tonu (żartobliwe, humorystyczne, satyryczne, frywolne obok bardzo poważnych)

- różna długość utworu (od dwuwierszowych po kilkudziesięciowersowych),

- zwięzłość (zbliżenie do epigramatu),

- pointa,

- konsekwencja rytmiczna(rymy parzyste aa bb cc, półtorazgłoskowe, żeńskie)