Asertywnosc_cz1.pdf

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7/2006

ASERTYWNOŚĆ

_______________________________________________________________

Materiały do samodzielnego treningu

opracowanie : Zuzanna Kępińska

ASERTYWNOŚĆ

Zuzanna Kępińska mini kurs doskonalenia „Asertywność” cz.1 str. 1

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7/2006

Spis treści

Część 1

Co to jest asertywność?

Widokówki z asertywności

Część 2

Przewodnik po obszarach asertywności

Komentarz 1 Asertywnogram

Komentarz 2 Asertywność czy arogancja?

Komentarz 3 Ćwiczenia

Streszczenie

Asertywność to pewien sposób funkcjonowania:

Ważne słowa kluczowe: pewność siebie (autentyczna), poczucie własnej wartości i

godności, szacunek dla siebie i innych, realizacja własnych potrzeb i praw bez

naruszania godności innych, szczerość, swoboda i aktywne rozumienie tego, co się

dzieje (świadomość własnych i ew. cudzych emocji). Elegancja działania.

Dwie nieasertywne postawy:

Uległość – przyznanie innym większych praw

Dominacja – przyznanie sobie większych praw

Na scenie życia funkcjonujemy w bardzo wielu rolach, niektóre odgrywamy jako

Aktorzy Wybitni – czujemy się tak jak wyżej, jesteśmy zadowoleni, w dobrych

relacjach, jest prawie tak, że lepiej być nie może... Niektóre są odgrywane przez

Aktorów Słabych. I to oni potrzebują pomocy!

Chyba, że słabe funkcjonowanie (tj. nieasertywne odgrywanie roli) nie jest dla nas

przykre, dotkliwe, nie wywołuje eksplozji negatywnych emocji, które przenosimy do

innych Przedstawień (Sztuk) naszego życia.

I tej sztuki nie rujnuje.

Poznajemy nasze Słabsze Role i obszary niskiej asertywności!

Możemy z tym stanem rzeczy pozostać... lub coś zmienić.

Zmiana jednego nawyku trwa około 14 dni (ćwiczona!)

Nowe, lepsze zachowania można ćwiczyć w bezpiecznej sytuacji warsztatowej, w

wyobraźni, przed lustrem lub w konkretnych sytuacjach życiowych.

Najlepiej w tej kolejności.

Zuzanna Kępińska mini kurs doskonalenia „Asertywność” cz.1 str. 2

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7/2006

Część 1 Co to jest asertywność?

Słowo to przyszło do nas z języka angielskiego, gdzie znaczy „stanowczy, nie

znoszący sprzeciwu” (Wielki Słownik Angielsko-Polski Jana Stanisławskiego z

1966 roku). Potocznie w języku angielskim używane jest w znaczeniu „pewność

siebie”. I w takim znaczeniu używane jest także w języku polskim,

a więc osoba asertywna to osoba pewna siebie z adekwatnym poczuciem

własnej wartości .

Inaczej realizująca własny program życiowy w oparciu o swoje potrzeby

w odpowiedniej zgodzie z potrzebami innych.

Proponuję taką oto psychologiczno-geograficzną metaforę:

asertywność to styl podróżowania przez życie z dużą świadomością

własnego kierunku, własnego celu, własnych potrzeb.

Niezbędnikiem dla takiego podróżowania jest dobra mapa swych potrzeb

i rozeznanych możliwości (wiem czego chcę, co mogę)

oraz wartości (co jest dla mnie ważne).

Potrzebny jest także wewnętrzny kompas

(który mnie informuje, czy zbliżam się do swego celu, czy oddalam, czy w ogóle

dryfuję w nieznanym kierunku).

Na początek zbadajmy z czym kojarzy Ci się asertywność - podkreśl te zdania,

które według Ciebie opisują stany związane z zachowaniami asertywnymi:

1) umiejętność mówienia NIE (nie chcę, nie teraz, nie w ten sposób...)

2) umiejętność mówienia TAK (wyrażanie swych potrzeb i próśb: tak właśnie

tego chcę, tak - pomóż mi...)

3) poczucie własnej wartości (jestem O.K.)

4) szacunek dla samego siebie i szacunek dla innych

5) pewność siebie

6) skuteczność zachowania

7) umiejętność respektowania swoich praw (w domu, sklepie, w pracy, w

taksówce)

8) umiejętność przyjmowania krytyki i pochwał (bez lęku, stresu, bez poczucia

winy)

9) umiejętność wyrażania uczuć i opinii (wobec przełożonych i podwładnych, w

życiu osobistym).

A jak jest dobra odpowiedź?

Oczywiście - wszystkie te zdania opisują zachowania asertywne!

Zuzanna Kępińska mini kurs doskonalenia „Asertywność” cz.1 str. 3

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7/2006

Asertywność... to umiejętność spokojnego

bez skrępowanie, tremy, wstydu, zażenowania, unikania, zwodzenia,

fantazjowania, odraczania w czasie, lęku, przerażenia itd.

1. mówienia o sobie dobrze

2. mówienia o swoich wadach

3. przyznawanie się do błędów i przepraszania

4. wyrażania uczuć jakie żywimy do innych

5. wyrażania czasowych stanów emocjonalnych jakie żywimy do innych

6. proszenia o coś co chcemy lub nam się należy

7. odmawiania czegoś komuś

8. przyjmowania komplementów

9. przyjmowania krytyki i negatywnych ocen

10. kończenia trudnych spraw, rozmów

11. reagowania na trudne sprawy innych

Widokówki z asertywności

Na ulicy Zosię zaczepia uliczny sprzedawca „darmowych” kart wstępu do

teatru. Trzymając ją za łokieć, przedstawia świetlane korzyści płynące z

posiadania takiej karty i jednocześnie umiejętnie opisuje straty jakie poniesie

kiedy jej nie zakupi (bo w końcu chodzi tu przecież o wydanie pieniędzy). Zosi

nie jest potrzebna ta karta, w dodatku nieco się spieszy na spotkanie.

Kilkakrotnie mówi „dziękuję”, ale nie dość stanowczo , aby natręt dał jej spokój.

W środku czuje rosnące podirytowanie i bezradność . Nie wie jak z tego

wybrnąć.

W głowie kotłują jej się myśli „Niech on się ode mnie odczepi. Dlaczego zawsze

to mnie spotyka? Nie mam już siły tego słuchać..”, ale słucha dalej z życzliwym

uśmiechem, bo obawia się urazić tego człowieka.

Do Marii wpada (jak co dzień) sąsiadka. Tylko na chwilkę... i usadawiając się

wygodnie zaczyna opowiadać z detalami jak minął jej dzień. Maria spogląda na

zegarek, miała zamiar zrobić sobie relaksującą kąpiel i trochę pobuszować po

kobiecej prasie, zanim do domu zejdzie się rodzina. Maria czuje złość na

siebie , że znowu dała się wciągnąć w tę grę, że znowu traci czas, który chciała

przeznaczyć dla siebie.

Maria nie wie co jej powiedzieć, żeby jej nie urazić . Przecież mieszkają obok

siebie i czasem ona też korzysta z dobrodziejstw sąsiedztwa. Ale wizyty Marii

trwają na ogół kilka minut, czasem nawet nie wchodzi do mieszkania - bo

sąsiadka oznajmia, że jest zajęta a Maria nie chce zakłócać jej spokoju.

Janka obiera telefon. Jej siostra oznajmia, że nie ma z kim zostawić syna, a

ona (przecież niezamężna) ma tyle czasu, więc ... zaraz go przywiezie. Przez

głowę Janki przelatuje myśl, że - jak zwykle nawet się jej nie spytano czy ma

Zuzanna Kępińska mini kurs doskonalenia „Asertywność” cz.1 str. 4

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7/2006

czas i ochotę . Owszem lubi swego siostrzeńca, ale na dzisiaj miała inne plany.

Czuje żal , że została potraktowana jak przymusowa opiekunka do dziecka, po

raz kolejny przyszło jej na myśl, że jest wykorzystywana przez innych.

Janka ze smutkiem konstatuje, że w jej rolę ciotki wpisane są tylko obowiązki.

Nie pamięta, aby została zaproszona do kina czy na wspólną kolację.

Jacek i Mirka wpadli na siebie przypadkiem na schodach firmy. Jacek pomagał

jej zebrać rozsypane papiery, śmiał się i żartował, że scena jak z filmu i

zaproponował wspólną kawę po pracy. Mirka zawstydzona swoją

niezdarnością, udając obojętność, rzuciła jakąś złośliwą uwagę pod adresem

Jacka i odmówiła.

Mirka, gdy odzyskała przytomność bardzo żałowała swej reakcji. Od dłuższego

czasu podobał jej się Jacek i szukała sposobu, aby go poznać. Teraz, gdy była

tak blisko zawarcia znajomości w jej głowie odezwał się głos: jak się zgodzę od

razu to pomyśli, że mi na nim zależy, a to nie wypada ...

Helena w sklepie ogląda różne sukienki, kilka bierze do przymierzalni. Żadna z

nich nie jest taką jakiej potrzebuje. Kiedy wychodzi z naręczem przymierzanych

rzeczy sprzedawczyni z życzliwym uśmiechem i profesjonalnym akcentem

pyta: „To którą pakujemy?!”. Helena wpada w lekką panikę , robi jej się głupio ,

że zaabsorbowała tyle czasu sprzedawczyni, spuszcza wzrok i w efekcie

kupuje coś, czego nie planowała.

Helena przegląda w domu stos niepotrzebnych rzeczy, które ostatnio kupiła bo

„nie wypadało jej odmówić” . Jest na siebie wściekła .

Inne przykłady

Lucyna zamierzała poprosić szefa o podwyżkę. Pracowała już dłuższy czas i

uważała, że pracę swą wykonuje bardzo dobrze. Gdy weszła do gabinetu szefa

poczuła się zakłopotana i wszystkie przygotowane słowa wyparowały jej z

głowy... Poczuła się niezręcznie i głupio , że przyszła prosić o pieniądze.

Misia jest bardzo dynamiczną i pewną siebie osobą. Potrafi załatwić wiele

rzeczy z gatunku takich co to inni nawet nie wiedzą jak się do tego zabrać. W

pracy i wśród przyjaciół słynna jest jej skuteczność. Mało kto wie, że zupełnie

nie radzi sobie w pewnej sytuacji rodzinnej. Jej rodzeństwo traktuje jej domek

letniskowy jak własny i okupuje go całe lato. W jej własnym domku nie ma dla

niej miejsca. W tym obszarze jest bezradna jak małe dziecko.

Iwona całe swoje życie podporządkowała matce, z którą mieszka. Każda

próba usamodzielnienia się, nawet najdrobniejsza, równa się atakowi

nerwowemu jej matki. Iwona nie zdaje sobie sprawy, że jest zwyczajnie

szantażowana emocjonalnie. Wycofała się ze swego życia , dla świętego

spokoju zachowuje się tak, jak tego oczekuje matka. Iwona ma 40 lat i dużo

smutku w sobie.

Zuzanna Kępińska mini kurs doskonalenia „Asertywność” cz.1 str. 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: