Zagadnienia do egzaminu z historii powszechnej XIX stulecia.
1.Zasadnicze akty prawne Wielkiej Rewolucji Francuskiej, ustrój i ustawodawstwo Francji, konsulatu i Cesarstwa.
Zgromadzenie Narodowe – 17 czerwca 1789 r. ogłosił się nim stan trzeci, jego powstanie oznaczało zerwanie z przeszłością państwa absolutnego. 22 czerwca poparło je stan pierwszy – duchowni, a 24 czerwca – 27 arystokratów. 23 czerwca ZN uznało sięga nietykalne.
27 czerwca Ludwik XVI wydał formalny edykt o połączeniu trzech stanów i konieczności prowadzenia wspólnych obrad.
9 lipca 1789 r. – Zgromadzenie Narodowe uznało się za Konstytucyjne ( Konstytuantę)
W nocy z 4 na 5 sierpnia 1789 r. – całkowite obalenie systemu feudalnego czyli zniesienie obciążenia chłopów wobec pana; zniesiono przywileje podatkowe szlachty, sądownictwo senioralne, usługi osobiste chłopów, prawo polowania panów na gruntach chłopskich.
26 sierpnia 1789 r. - Deklaracja praw człowieka i obywatela (17 paragrafów)
· Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi z punktu widzenia prawa.
· Źródło wszelkiej suwerenności spoczywa całkowicie w Narodzie, …
· Każdy człowiek jest uważany za niewinnego, dopóki nie został uznany za winnego.
· … Każdy obywatel ma więc wolność słowa, pisma i druku …
· Własność jest prawem świętym i nietykalnym…
ü Podstawowy dokument programowy Wielkiej Rewolucji Francuskiej
ü Stworzyła fundament nowego systemu prawa państwowego
ü Została włączona jako wstęp do konstytucji z 1791 r.
ü Wyróżnić można dwie podstawowe grupy zagadnień:
§ Zasady dotyczące organiści państwa (zasada suwerenności narodu, zasada podziału władzy)
§ Prawa i wolności obywatelskie ( jako fundamentalne i nienaruszalne traktowała: wolność, własność, bezpieczeństwo i opór przeciwko uciskowi)
14 września 1791 r. – konstytucja podpisana przez króla Ludwika XVI
Konstytucja określiła Francję jako monarchię konstytucyjną, dziedziczną, w której rozdzielono prerogatywy króla, parlamentu i sądów.
§ Władza wykonawcza należała do króla oraz minowanych i odwoływanych, odpowiedzialnych przed nim, ministrów. Akty królewskie wymagały kontrasygnaty odpowiedniego ministra. Król nie posiadał inicjatywy ustawodawczej, przysługiwało mu jedynie weto zawieszające. Ministrowie byli odpowiedzialni przed Zgromadzeniem Narodowym konstytucyjnie.
§ Władza ustawodawcza należała do Zgromadzenia Prawodawczego, które składało się z 745 deputowanych, wybieranych co dwa lata. Uprawnienia to m.in.: inicjatywa ustawodawcza, uprawnienia legislacyjne, ustalanie budżetu, ustanawianie podatków, określenie wielkości floty i armii, kontrolowanie administracji, podejmowanie decyzji o wojnie i pokoju, decydowanie o podpisaniu traktatów międzynarodowych.
§ Sądy były niezależne. Zlikwidowano sądownictwo zwierzchnie panów feudalnych i sądownictwo królewskie. Dla spraw cywilnych powoływano sądownictwo dwustopniowe: sądy pokoju i trybunał dystryktu. Najwyższą władzę sądową sprawował Trybunał Kasacyjny.
Konstytucja wprowadzała samorządy terytorialne. Integralną częścią konstytucji była Deklaracja praw człowieka i obywatela.
Prawo udziału w wyborach do Zgromadzenia Prawodawczego i rad samorządowych otrzymali nieliczni – ci, którzy posiadali określoną w szczegółach własność, płacili podatki oraz legitymowali się wykształceniem. Wybierali jedynie elektorów, spośród których wybierano 50 tys. wyborców. Wybory były pośrednie i 2stopniowe.
Jakobini doprowadzili do uchwalenie detronizacji Ludwika XVI oraz ogłoszenia republiki. 22 września 1792 r. zaczęły się dzieje I Republiki Francuskiej.
5 kwietnia 1793 r.- jakobini powołali Komitet Ocalenia Publicznego, czyli faktyczny rząd rewolucyjny Francji.
24 czerwca 1793 r. – Konwent ogłosił nową konstytucję roku I. państwo zobowiązało się w niej do pomocy biednym oraz zapewnienia wszystkim oświaty. Zapowiadała wprowadzenie powszechnego prawa wyborczego. Każdy mężczyzna, który ukończył 21 rok życia, miał czynne i bierne prawo wyborcze. Nie weszła w życie.
5 października 1793 r. – wprowadzono nową rachubę czasu, czyli nowy kalendarz republikański. Czas zaczęto liczyć od 22 września 1792. Rok podzielono na 12 miesięcy, każdy na 30 dni. Brakujące 5 dni przeznaczono na świętowanie wydarzeń rewolucji. Wprowadzono dekadę. Kalendarz oficjalnie obowiązywał 14 lat, do 1 stycznia 1806 r.
22 sierpnia 1795 r. – konstytucja „termidoriańska”; władza ustawodawcza znalazła się w rekach parlamentu, składającego się z Rady Pięciuset i Rady Starszych (250 członków). Inicjatywa ustawodawcza należała do Rady Pięciuset. Uchwalone przez nią ustawy przechodziły do Rady Starszych, która mogła ustawę zatwierdzić w całości lub odrzucić. Natomiast władza wykonawcza miała należeć do Dyrektoriatu złożonego z 5 dyrektorów wybieranych na 5 lat. Co roku 1 dyrektora wybierała Rada Pięciuset. Dyrektorzy sprawowali władzę niepodzielnie, powoływali ministrów kierujących powierzonymi im resortami.
18 brumaire’a roku VII ( 9 XI 1799) – zamach stanu, konsulat; oficerowie kierowani przez gen. Joachima Murata otoczyli sale obrad Rady Starszych i rady Pięciuset. Radę Pięciuset rozpędzili. Rada Starszych zdecydowała się na powołanie triumwiratu, z trzech konsulów – Sieyesa, Pierre’a Roger – Ducosa oraz Bonapartego jako pierwszego konsula.
24 rudnia 1799 – konstytucja roku VIII
§ zachowała pozory demokracji i kolegialności
§ przyznawała pierwszemu konsulowi niemal całą władzę wykonawczą (za pośrednictwem ministrów) i zagwarantowała istotny wpływ na prawodawczą
§ drugi i trzeci konsul posiadali tylko głos doradczy
§ konsulowie byli mianowani na 10 lat przez Senat Zachowawczy
§ pierwszy konsul posiada dodatkowo szczególne funkcje i uprawnienia: inicjatywa ustawodawcza; ogłaszanie ustaw; mianowanie i odwoływanie członków Rady Stanu, ministrów, ambasadorów, posłów, członków władz lokalnych, komisarzy rządów przy trybunałach oraz sędziów cywilnych i karnych.
§ Pierwszy trybun był wybierany drogą plebiscytu.
§ W procesie legislacyjnym oprócz konsula brały udział 4 kolegialne organy:
ü Rada Stanu – członkowie powoływani przez I konsula, opracowywali projekty ustaw, pełnili funkcję sądu administracyjnego
ü Trybunał – 100 członków, powyżej 25 lat, wybieranych z listy narodowej przez Senat. Przeprowadzał dyskusje nad projektami ustaw wysuniętych przez Radę Stanu, uchwalając ich przyjęcie lub odrzucenie.
ü Ciało Prawodawcze – 300 członków, powyżej 30 lat, wybieranych z listy narodowej przez Senat.
ü Senat Zachowawczy – 80 członków, co najmniej 40 lat, nieusuwalni, dożywotni. Badał zgodność ustaw z konstytucją i mógł uchylić wadliwą ustawę. Posiadał prawo inicjatywy w zakresie rewizji postanowień konstytucji. Projekt zmiany konstytucji uchwalony przez senat miał być potwierdzony w plebiscycie przez ogół ludności.
Po zamachu stanu i plebiscycie (Napoleon dożywotnio pierwszym konsulem) formalnie nadal trwała republika i rewolucja, faktycznie był to koniec jednej i drugiej.
1804 r. – kodeks cywilny, zwany Kodeksem Napoleona; stworzył dobre warunki do stabilizacji i rozwoju, w tym gospodarki wolnokonkurencyjnej oraz własności prywatnej. Obywatele byli równi wobec prawa, mieli zapewnione wolności religijne, posiadali wolność osobistą, swobodę wyboru zawodu. Państwo miało charakter świecki, podobnie małżeństwo. Dopuszczano rozwody.
18 maja 1804 r. – Senat Republiki Francuskiej przyjął uchwałę zezwalającą Napoleonowi na koronację cesarską. Plebiscyt.
2 grudnia 1804 r. – odbyła się koronacja, w której wziął udział papież Pius VII. Napoleon sta się cesarzem Francuzów, a nie Francji.
1
lucyyy91