Higiena w zakładach opieki zdrowotnej.
Odzież ochronna:
- chroni pracownika przed drobnoustrojami pochodzącymi od pacjenta oraz stanowi barierę odgradzającą od otoczenia ciało lub ubiór pracownika.
- croni ona również pacjenta przed drobnoustrojami, które bytują w lub na ciele pracownika.
Wyróżnia się:
- fartuchy wiązane z tyłu
- fartuchy nieprzemakalne
- rękawiczki
- okulary ochronne
- maski ochronne na usta lub oczy.
Materiały zakaźne:
1. Krew
2. Płyny ustrojowe:
- nasienie
- wydzielina pochwowa
- płyn mózgowo-rdzeniowy
- maź stawowa
- płyn osierdziowy
- płyn otrzewnowy
- płyn owodniowy
- mleko kobiece
- ślina
3. jakakolwiek oddzielna tkanka lub narząd człowieka żywego lub martwego
4. komórki lub hodowla tkankowa zawierająca
- HIV
- hodowle narządów
- pożywki zawierające HIV, HBV
- krew, narządy i inne tkanki zwierząt doświadczalnych zakażonych HIV, HBV, HCV.
Zasady wyjaławiania sprzętu i narzędzi.
Zasady stosowane podczas wyjaławiania:
1. Narzędzia, które mają kontakt z uszkodzoną tkanką lub naruszają ciągłość powłok ciałą, muszą być sterylne, czyli wolne od wszystkich form drobnoustrojów zarówno wegetatywnych jak i przetrwalników.
2. Narzędzia, które mają kontakt z nieuszkodzoną błoną śluzową powinny być sterylne lub zdezynfekowane.
3. Narzędzia, które mają kontakt z nieuszkodzoną skórą powinny być wolne od form wegetatywnych drobnoustrojów, czyli poddane dezynfekcji.
Dezynfekcja:
1. Dezynfekcja chemiczna:
- ze względu na bezpieczeństwo sprzęt i narzędzia należy poddawać dezynfekcji wstępnej natychmiast po wykonaniu zabiegu, jeszcze przed umyciem.
-należy używać środków, których zakres działania obejmuje bakterie, wirusy, grzyby, prątki
- transport w pojemnikach zamkniętych
- nie stosować pojemników otwartych
- oznaczanie daty sporządzania
2. Dezynfekcja termiczna:
- automaty myjąco-dezynfekcyjne
- jednoczesne mycie i dezynfekcja w tym samym procesie, co zapewnia bezpieczne warunki pracy dla personelu
- możliwość kontroli procesu dezynfekcji za pomocą testów kontrolnych oraz pomiaru temperatury
- duża skuteczność
- szeroki zakres działania bójczego
Sterylizacja
- sterylizator powinien być kontrolowany 4x w roku w stacji sanitarno-epidemiologicznej
- odpowiednie przygotowanie materiału do sterylizacji – obróbka wstępna
- prawidłowe przygotowanie sprzętu do sterylizacji
- prawidłowy przebieg procesu – stały monitoring za pomocą wskaźników
Wskaźniki fizyczne – określony stan urządzeń technicznych, które mierzą punktowo dany parametr (termometr)
Wskaźniki biologiczne – informacja o fakcie zabicia drobnoustrojów daje nam negatywne wyniki posiewu.
Wskaźniki chemiczne – zawarte substancje, które po osiągnięciu wymaganego poziomu sterylizacji zmieniają barwę.
Właściwości idealnego środka sterylizującego:
- działanie bójcze w niskim stężeniu
- działanie w niskiej temperaturze
- działanie szybkie i skuteczne
- łatwe penetrowanie materiałów
- podleganie biodegradacji
- niepozostawianie toksycznych pozostałości
Para wodna jest procesem z wyboru – dobre efekty
Metody sterylizacji:
Sterylizacja parowa – najszybsza, nietoksyczna, najbardziej ekonomiczna dla sprzętu, który nie ulega zniszczeniu.
- para wodna w temp 121oC i ciśnieniu 1 atm
134oC i ciśnieniu 2 atm
Sterylizacja suchym, gorącym powietrzem – stosowana do materiałów, które nie mogą być poddane działaniu pary wodnej w nadciśnieniu (szkło laboratoryjne, wazeliny,oleje)
Sterylizacja gazowa - stosuje siętlenek etylenu lub formaldehyd
Sterylizacja niskotemperaturowa – z wykorzystaniem nadtlenku wodoru i plazmy gazowej.
Na plazmę składa się duża liczba jonów, elektronów, obojętnych jąder atomów. Pole elektromagnetyczne charakteryzuje się częstotliwością fal radiowych. W przyrodzie przykładem jest zorza polarna.
Silne utleniacze w fazie plazmy działają dezynfekcyjnie na żywe komórki, uszkadza DNA, organelle, enzymy, błonę komórkową. Reagują z drobnoustrojami niszcząc je. Cały proces zachodzi w próżni w podciśnieniu
Po sterylizacji plazmy są gotowe do użycia. Jest ona bezpieczna dla układó optycznych i systemów elektronicznych.
Sterylizacja radiacyjna – stosuje się źródła promieniowania jonizująceg, akceleratory elektronó i izotopy promieniotwórcze. (cewniki, odzież chirurgiczną, endoprotezy.
Resterylizacja – powtórna sterylizacja przedmiotu, którego nie użyliśy, a jedynie zostało otwarte opakowanie.
Ponowna obróbka – sprzęt jednorazowego użytku po otwarciu opakowania i użyciu sprzętu.
Odpady medyczne – oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej kategorii określonych w załączniku do ustawy o odpadach, których posiadacz zamierza pozbyć się, pozbywa lub zobowiązany jest do pozbycia się.
Odpady zakładów opieki zdrowotnej:
- odpady komunalne (nie stwarzające zagrożenia)
- odpady medyczne
* odpady niebezpieczne
a) odpady specyficzne
- zawierające żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przenoszenia materiału genetycznego
- części ciała, organy, pojemniki na krew i konserwanty
- zużyte kąpiele lecznicze zawierające substancje o właściwościach zakaźnych
- pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych
b) odpady specjalne
- zawierające substancje chemiczne o których wiadomo lub sądzi się że wywierają choroby u ludzi i zwierząt
- leki cytostatyczne i cytotoksyczne
- chemikalia
* odpady inne niż niebezpieczne
Gromadzenie odpadów medycznych:
- odpady medyczne należy umieszczać w pojemnikach bezpiecznych po ich powstaniu
- każdy rodzaj odpadu niebezpiecznego powinien być zbierany do sztywnych jednorazowych pojemników w taki sposób, aby brzegi pojemników nie ulegały zanieczyszczeniu
- przedmioty ostre muszą być zbierane do specjalnych plastikowych pojemników
- pojemniki muszą być wymieniane po zapełnieniu 2/3 objętości nie rzadziej niż 1 raz dziennie
- pojemniki powinny być wyraźnie oznakowane uwzględniając rodzaj miejsca wytworzenia
- zaleca się stosować różne kolory w zależności od rodzaju odpadu
- pojemniki zbierane są przez wyznaczonych i odpowiednich pracowników
- odpady nie powinny być przechowywane dłużej niż 48 godzin
- na wypadek przechowywania odpadów musi być pomieszczenie zamknięte do 2 tygodni w temperaturze poniżej 10oC.
Transport wewnątrz zakładu opieki zdrowotnej:
- odpady należy transportować w pojemnikach do których zostały zebrane
- wszelkie manipulacje należy przeprowadzać z zachowaniem najwyższej ostrożności
- należy wydzielić odrębne środki transportu przeznaczone wyłącznie do odpadów medycznych
- powinny być możliwości dezynfekcji tych pojazdów
Transport poza zakładem opieki zdrowotnej:
- obowiązki przewoźnika:
- ponosi odpowiedzialność za bezpieczny transport
- musi posiadać specjalny pojazd
- pojazd jest obsługiwany przez odpowiednio przeszkolonego kierowcę, konwój
- prowadzona musi być szczegółowa dokumentacja
- uzgodniona trasa transportu
- środek transportu powinien mieć zatwierdzenie powiatowego inspektora sanitarnego, część ładunkowa szczelna
- pojazd odpowiednio oznakowany
Prowadzony system unieszkodliwiania odpadów medycznych powinien zabezpieczać odpady, likwidować niebezpieczeństwo infekcji oraz przekształcać w nierozpoznawalny i bezpieczny produkt finalny.
Metody:
- termiczne: suche i wilgotne ciepło, mikrofale, spalanie, plazma.
- chemiczne: chlor, jego związki, tlenek etylenu, ozon
- promieniowanie
- nowe technologie stosowane do specjalnych kategorii odpadów medycznych w małych objętościach
Nie można ich spalać w kotłowniach zwykłych, ale specjalnie przeznaczonych tylko do odpadów medycznych.
bombelspec