skrypt - podstawy organizacji i zarządzania.pdf

(856 KB) Pobierz
455975312 UNPDF
PODSTAWY ORGANIZACJI
I ZARZĄDZANIA
M ARIA S ZELOCH
WROCŁAW 2003
2
Spis treści
Część I: Organizacja i jej elementy
1. Charakter nauki o organizacji i zarządzaniu
1.1 Interdyscyplinarność
1.2 Wielowątkowość
2. Pojęcie organizacji
2.1 Definicja i cechy organizacji
2.2 Rodzaje organizacji
2.3 Ogólny model organizacji
3. Cele organizacji
3.1 Pojęcie celu
3.2 Hierarchia celów organizacji
3.3 Cele ciągłe w organizacji
4. Ludzie – społeczny podsystem organizacji
4.1 Poziom jednostki
4.2 Grupy społeczne w organizacji
4.3 Kultura organizacyjna
5. Technologia
5.1 Pojęcie technologii
5.2 Typy technologii
5.3.Technologia, struktura i koordynacja działań
6. Struktura organizacyjna
6.1 Funkcja struktury
6.2 Cechy struktury
6.2.1. Konfiguracja
6.2.2.Centralizacja
6.2.3.Formalizacja
6.2.4.Specjalizacja
Część II: Zarządzanie i jego funkcje
1 . Funkcje w organizacji
2. Proces zarządzania
3. Kierownicy
3. 1 Jak dzielą się kierownicy?
3. 2 Umiejętności kierownicze.
7.Otoczenie organizacji
3
3. 3 Podstawowe role menedżerskie.
3. 4 Czas pracy kierownika
4.Decyzje kierownicze
4.1 Istota decyzji
4.2 Rodzaje decyzji
4.3 Proces podejmowania decyzji
4.4 Racjonalność decyzji
5. Planowania
5.1.Czym jest planowanie?
5.2.Planowanie strategiczne
5.2.1. Elementy postępowania strategicznego
5.2.1.1. Analiza otoczenia
5.2.1.2. Analiza organizacji
5.2.1.3. Opcje strategiczne
5.2.1.4. Wybór strategiczny
5.2.1.5. Programy strategiczne.
5.3.Planowanie operatywne
6. Organizowanie
6.1 Zasady budowy organizacji
6.2.Podział struktur organizacyjnych
6.3.Czynniki kształtujące strukturę organizacyjną
6.4.1 System informacyjny a obszary decyzyjne
6.4.2 Kierownik w procesie komunikacji
7. Przewodzenie
7.1 Motywowanie
7.1.1 Motywacyjne modele kierownicze
7.1.2. Teorie treści
7.1.3. Teorie procesu
7.1.4. Teorie wzmocnienia
7.2 Cech przywódcze
7.3 Style zarządzania
7.3.1. Koncepcje wskazujące na najefektywniejszy styl
7.3.2. Sytuacyjne koncepcje przywództwa
8. Kontrolowanie
8.1. Czym jest kontrola
8.2 Etapy procesu kontroli
8.3 Rodzaje kontroli
8.4 Cechy skutecznego systemu kontroli
9 .Efektywność organizacji
9.1 Podejście celowościowe
9.2 Podejście systemowe
9.3 Wielokryterialna ocena efektywności
4
Część I: Organizacja i jej elementy
1. Charakter nauki o organizacji i zarządzaniu
Istotą współczesnych społeczeństw jest ich „organizacyjność”. Przejawia się ona we
wszechobecności i ich niezbędności w życiu. Stabilizując porządek społeczny poprzez
wyznaczanie ról społecznych, organizacje zapewniają ciągłość funkcjonowania społeczeństw,
ograniczają naszą dowolność postępowania poprzez narzucenie reguł postępowania i
wprowadzając porządek organizacyjny. W konsekwencji ludzkie działania są bardziej
przewidywalne a zarazem bardziej efektywne. Te widoczne i uświadomione przejawy
wpływu świata organizacji na nasze życie, powodują chęć jego poznania oraz zrozumienia.
Zdobywanie wiedzy w tym zakresie nie należy do łatwych przedsięwzięć. Wynika to z
charakteru obiektu badań. Organizacja jako twór społeczny trudno poddaje się naukowej
analizie.
Jest ona bytem:
 trudno mierzalnym,
 nie deterministycznym,
 o charakterze jakościowym częściej przedstawianym w formie opisowej niż liczbowej,
 różnorodnym, tak w formie jak i w różnorodności złożoności.
Złożoność organizacji powoduje, że nauka o niej ma charakter interdyscyplinarny i
wielowątkowy.
1.1 Interdyscyplinarność
Jest to nauka o charakterze pogranicznym między różnymi dyscyplinami. Związek z
innymi dyscyplinami ma różny charakter. Może on polegać na:
 częściowo wspólnym przedmiocie badań,
 wykorzystaniu przez naukę o organizacji i zarządzaniu dorobku innych dyscyplin
naukowych [1 str. 11].
Najsilniejsze związki łączą naukę o organizacji i zarządzaniu z socjologią. Wynika to z
podstawowej cechy systemu organizacyjnego, że jest on tworem społecznym. Organizacja
jest formą działalności społecznej i zjawiska w niej zachodzące wynikające z wzajemnej
relacji i oddziaływania ludzi na siebie leżą w zakresie zainteresowania socjologii. Badania
Eltona Mayo zapoczątkowały narodziny socjologii organizacji. Opisuje ona zachodzące w
organizacji zjawiska społeczne i nie zawiera elementów normatywnych.
Przedmiotem zainteresowania psychologii są:
 indywidualne cechy,
 przyczyny i skutki zachowań(lęk, frustracja, uczenie się, entuzjazm, gotowość do
podejmowania wysiłku),
 role społeczne,
 wpływ wzorców na zachowanie się ludzi,
 stosunki w małych grupach.
Fizjologia pracy zajmuje się zależnością pomiędzy procesem pracy i warunkami w jakich
on się odbywa, na ustrój czynnościowy człowieka. Natomiast ergonomia to nauka stosowana
5
zajmująca się dostosowaniem narzędzi i warunków pracy do ustroju człowieka z
uwzględnieniem jego poszczególnych organów. Wyniki badawcze tej dyscypliny służą
bezpośrednio do projektowania nowych i usprawniania istniejących procesów pracy.
Innym zbiorem dyscyplin są nauki badające sprawność działania różnych systemów
społecznych. Zarówno ekonomia jak i nauka o organizacji i zarządzaniu poszukuje sposobów
maksymalizacji zysków. Ekonomia zajmuje się przetwarzaniem i podziałem środków
materialnych, ograniczając rachunek nakładów i wyników do czynników które przyjmują
wartość dającą się wyrazić w formie pieniężnej. Nauka o zarządzaniu obejmuje także
czynniki niewymierne i pod tym względem jest bliższa prakseologii, nauce o sprawnym
działaniu. Poszukuje ona uogólnień odnoszących się do wszelkich form świadomego
działania i dyrektyw praktycznych w celu podniesienia sprawności oraz unikania
niesprawności w tymże działaniu. Organizacja jest jedną z form zespołowej działalności ludzi
[2 str. 180].
Wspólnym polem zainteresowania nauki o organizacji i zarządzaniu oraz prawa są
problemy dotyczące prawa pracy, prawa finansowego, oraz prawa gospodarczego. Normy
organizacyjne są często wyprowadzane z przepisów prawa, przyjmując często formę przepisu
prawnego, chociaż dotyczącego tylko konkretnej organizacji celowego działania (regulamin
organizacyjny) [3 str. 7] rozpatrując to działanie ze względu na sprawność.
Technika rzadko podkreślana jest jako nauka współtworząca wiedzę o organizacji i
zarządzaniu. Wspólny przedmiot zainteresowania tych dwóch dziedzin to sfera produkcji
materialnej. Nowym rozwiązaniom w zakresie techniki i technologii powinny towarzyszyć
odpowiednie rozwiązania organizacyjne [3 str. 7-8].
Pozostałe dyscypliny mają odmienny charakter. Teoria systemów dostarcza pojęć i
metodologii. Organizacja opisywana jest jako pewna kategoria systemów i przy jej opisie
wykorzystuje się metodologię systemową. Modelowanie i analiza systemowa to metody
powszechnie stosowane w trakcie badań i usprawnień organizacji oraz procesów w niej
zachodzących. Cybernetyka bada szczególnie złożone układy, mające charakter
probabilistyczny. Organizacje należą do tej klasy układów. Procesy sterowania i łączności
między układami oraz zjawiska homeostazy w tych układach, przełożone na grunt nauki o
organizacji i zarządzaniu to procesy sterowania, przepływu informacji i utrzymania
równowagi organizacyjnej. Związek z matematyką należy do związków czysto
metodologicznych. Metody matematyczne wykorzystywane są do rozwiązywania problemów
organizacyjnych. Badania operacyjne i metody programowania matematycznego pozwalają
na poszukiwanie rozwiązań, umożliwiających maksymalne wykorzystanie posiadanych przez
organizacje zasobów. Należy zaznaczyć, że z zastosowanie matematyki wiąże się
uproszczenie rzeczywistości, gdyż pomija ona wiele zjawisk które nie poddają się
kwantyfikowaniu. Do takich zjawisk zaliczyć można zjawiska społeczne.
Ostatnimi czasy podkreśla się związek pomiędzy nauką o zarządzaniu a filozofią a
zwłaszcza filozofią moralności. Pojęcia moralne są nierozłącznie związane z formami życia
społecznego i są elementami tych form. Odróżniamy jedną formę życia od innej identyfikując
różnicę pomiędzy pojęciami moralnymi które się na nie składają. Problemy te bezpośrednio
dotykają społeczeństwa organizacyjne. Jak budować systemy etyczne współczesnych
organizacji? Które z nich sprzyjają harmonijnemu rozwojowi społeczeństw nie tylko
organizacyjnych?

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin