Wykład 1
Aktywność ruchowa:
zachowanie się i postępowanie człowieka, w którym składowa motoryczna jest dominująca
Aktywność fizyczna:
dowolna forma ruchu ciała spowodowana pracą mięśni szkieletowych, która wpływa na wzrost podstawowej przemiany materii ponad wydatek energii spoczynkowej
Aktywność rekreacyjna:
aktywność, która jest dobrowolnie podjęta dla przyjemności w czasie wolnym, bez negatywnych skutków oddziaływania (wg Bucher’a)
Rekreacyjna aktywność ruchowa:
aktywność dobrowolnie podjęta dla przyjemności w czasie wolnym, w której dominuje składowa motoryczna (potocznie-rekreacja ruchowa)
Rekreacja ruchowa:
wszystkie zajęcia (czynności) ruchowe, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym dla odpoczynku, rozrywki, pomnażania zdrowia i samodoskonalenia – społecznie aprobowane (wg Wolańskiej)
Adaptowana aktywnośc ruchowa APA:
• termin APA został wprowadzony roku 1973
• 1973 rok – Międzynarodową Federację Adaptowanej Aktywności Ruchowej (International Federation of Adapted Physical Activity – IFAPA)
• pierwsze spotkanie w gronie międzynarodowym w roku 1977 w Quebec
• drugie spotkanie w roku 1979 w Brukseli
• pierwsza międzynarodowa próba zdefiniowania APA została
• podjęta na 9–tym międzynarodowym sympozjum w Berlinie w
• roku 1989:
„APA odnosi się do ruchu, aktywności fizycznej i sportów, w których kładzie się specjalny nacisk na korzyści i możliwości osób z uwarunkowaniami ograniczającymi, takich, jak osoby
niepełnosprawne, z uszczerbkiem na zdrowiu, osób w podeszłym wieku”.
• koncentrowanie się na dobru osób z uszczerbkiem na zdrowiu, niepełnosprawnych, z upośledzeniami, i stanami, które ograniczaj moliwości wykonywania czynności fizycznych
Zakres APA:
• ćwiczenia adaptacyjne
• ośrodki fizyczne i społeczne
• sprzęt
• przepisy
oraz inne czynniki umożliwiające osobom z ograniczającymi je uwarunkowaniami do prowadzenia aktywnego trybu życia poprzez udział w zajęciach fizycznych.
Adaptacja (z łaciny adaptare - przystosować), przekształcenie, przystosowanie do innych funkcji.
Adaptować się: przystosowywać się, dostosowywać się, aklimatyzować się
Aktywność fizyczna adaptowana:
zmodyfikowana dla osób ze specjalnymi potrzebami
Aktywność fizyczna adaptacyjna:
powodująca przystosowanie się osób ze specjalnymi potrzebami do prowadzenia aktywnego trybu życia
Wychowanie fizyczne adaptowane:
zmodyfikowane i dostosowane dla osób niepełnosprawnych na takim samym poziomie jak dostosowane jest dla osób pełnosprawnych
Sport adaptowany:
jest narzędziem skutecznie wyzwalającym tłumioną, szczególnie u młodych osób niepełnosprawnych, energię życiową oraz likwidującym wykluczenie społeczne. Sport adaptowany poza kształtowaniem sprawności fizycznej daje niepełnosprawnym możliwości integracyjnego działania w atmosferze tolerancji i poszanowania inności fizycznej.
Możliwość współzawodnictwa jest znaczącym czynnikiem mobilizującym do systematycznego zwiększania umiejętności niepełnosprawnych a w konsekwencji przełamywania barier
psychologicznych i zwiększenia motywacji do podjęcia aktywności społecznej lub zawodowej.
APA w zakresie Wychowania Fizycznego:
• przeznaczona jest dla osób, które z jakiegokolwiek powodu nie mogą brać udziału w sposób bezpieczny lub z sukcesem w regularnych zajęciach wychowania fizycznego
• jest to poprawne nauczanie, które adaptuje (modyfikuje) program, zadania i/lub środowisko tak, aby WSZYSCY uczniowie mogli w pełni uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego.
APA jako zawód:
• adresowane jest do szerokiego zakresu specjalistów:
Ø nauczyciele
Ø profesorowie
Ø trenerzy
Ø terapeuci
Ø organizator
Ø badacz
• jest sztuką i specjalizacją w zarządzaniu czynnikami osobistymi i środowiskowymi, promującym uczestnictwo osób z ograniczeniami zdrowotnymi w wychowaniu fizycznym
Zadania APA:
• planowanie
• ocena
• zalecenia
• nauczanie
• konsultacje
• treningi
• organizacja społeczności
APA jako dyscyplina naukowa:
• jest nauką interdyscyplinarną, usytuowaną w czasie, okoliczności, procesów i rezultatów zmodyfikowanych aktywności fizycznych, tak, aby służyły osobom z ograniczeniami
Kluczowe zasady teorii ADAPTACJI:
• fundamentalny, interaktywny, obustronny proces zmian pomiędzy osobą i środowiskiem
• proces samoczynnie zorganizowany lub celowo powodowany i planowany
• Osoba niepełnosprawna to taka, u której stałe lub długotrwałe
• naruszenie sprawności organizmu trwale lub okresowo utrudnia,
• ogranicza lub uniemożliwia pełnienie ról społecznych.
• wymaga modyfikacji, regulacji lub też przystosowania zależności wewnątrz ekosystemu (osoba, środowisko, zadanie)
• odnosi się do możliwości w aktywności fizycznej (terapia, rekreacja, ćwiczenia, sport) i świadczeniu usług (od zintegrowanych do segregacyjnych)
Niedomaganie:
• jest utratą lub anormalnością psychologiczną, fizjologiczną bądź anatomiczną budowy lub funkcji
• zawiera obecność lub pojawianie się jakiejkolwiek anomalii, defektu lub też utraty, majce miejsce w kończynie, narządzie, tkance lub innej części strukturalnej ciała przy działaniu układu psychicznego
• utrata i nieprawidłowości mogą by przejściowe bądź trwałe
Niepełnosprawność:
• jest jakimkolwiek ograniczeniem lub brakiem możliwości (wynikającym z niedomagania) przy wykonywaniu pewnych aktywności w zakresie normalnym dla człowieka
• dotyczy aktywności związanych lub zintegrowanych w odniesieniu do danej osoby całkowicie zaangażowanej w wykonanie zadania, zdobycie umiejętności bądź zaangażowanej w jakąś szczególną formę behawioralną
• może to by nadmiar lub niedostatek normalnie oczekiwanych zachowań bądź czynności
Upośledzenie:
• jest dla danej osoby niedogodnością wynikającą z niedomagania lub niepełnosprawności, która ogranicza lub też uniemożliwia wypełnianie normalnych ról (w zależności od wieku, płci i czynników społecznych/kulturowych
• to samo upośledzenie może powstać w różnych sytuacjach, jak również być wynikiem różnego rodzaju niepełnosprawności
• jest zjawiskiem społecznym reprezentującym społeczne i środowiskowe konsekwencje niedomagań lub niepełnosprawności
• charakteryzuje się niezgodności pomiędzy zachowaniami danej osoby bądź jej statusem społecznym, a oczekiwaniami konkretnej grupy, której osoba ta jest członkiem
TEMATYCZNA SIEĆ ADOPTOWANEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ (THENAPA)sponsorowana i uznana przez Komisję Europejską w ramach programów edukacyjnych Sokrates i społecznej integracji osób niepełnosprawnych poprzez aktywność fizyczną
Cele:
• dokonanie analizy struktur kształcenia i formowania, struktur interuniwersyteckich, Europejskich Stowarzyszeń APA, organizacji i struktur rządowych, federacji narodowych, centrów rehabilitacji, specjalnych szkół dla osób niepełnosprawnych
• stworzenie sieci “refleksji i działania” mającej wesprzeć edukacyjnie i społecznie integrację osób niepełnosprawnych poprzez APA w różnych krajach partnerskich
• objęcie Wychowaniem Fizycznym (WF)
• zajęcia WF
• objęcie zajęciami, a WF
• szkolenie nauczycieli
• ustawodawstwo związane z objęciem zajęciami WF
• integracja osób niepełnosprawnych poprzez sport i adoptowaną aktywność fizyczną
PROCES STARZENIA SIĘ I NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ – NOWE SPOJRZENIE NA ATYWNOŚĆ FIZYCZNĄ,INTEGRACJĘ SPOŁECZNĄ I CAŁOŚYCIOWY DOBROSTAN (THENAPA II)finansowanie: Dyrektoriat Generalny „Edukacja i Kultura" Komisji Europejskiej, z programu Sokrates/Erasmus - Projekty Sieci Tematycznych
• określenie roli aktywności fizycznej w wymiarze Europejskim
• analiza istniejących struktur kształcenia i przykładów dobrych praktyk w zakresie aktywności fizycznej i sportu dla osób starszych w programach nauczania studentów wychowania fizycznego, fizjoterapii, rekreacji, rehabilitacji, nauk o zdrowiu, kinezjologii, sportu i nauk o ruchu
• upowszechnianie przykładów dobrych praktyk poprzez współpracę między uniwersyteckimi wydziałami i zakładami, która przyczyni się do mobilności studentów w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie
• promowanie niezależności, wydajności, samostanowienia, integracji społecznej i pełnego obywatelstwa dla osób starszych
• utworzenie kompetencji dla różnych specjalistów w celu zwiększenia ich konkurencyjności na rynku pracy
• zainicjowanie współpracy między wydziałami uniwersytetów, lokalnymi władzami i rządem
• przyczynienie się do procesu uczenia się przez całe życie poprzez zwiększenie świadomości, nie tylko przyjęcie pozytywnych zachowań związanych ze zdrowiem, ale także ich utrzymanie
kot_fredek