J. Ossowski - Przyczynowo-skutkowa analiza poziomu płac w Polsce w latach 1994-2004.pdf
(
181 KB
)
Pobierz
Jerzy Czesław Ossowski
Katedra Ekonomii i Zarz
dzania Przedsi
biorstwem
Wydział Zarz
dzania i Ekonomii
Politechnika Gda
ska
XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. „Mikroekonomia w teorii i praktyce”,
Katedra Ekonometrii i Statystyki Uniwersytetu Szczeci
skiego, IADiPG w Szczecinie oraz PAN,
Mi
dzyzdroje 8-10 wrzesie
2005 r.
PRZYCZYNOWO-SKUTKOWA ANALIZA
POZIOMU PŁAC
W POLSCE W LATACH 1994-2004
1. PRODUKTYWNO
CI KRA
COWE A AGREGATOWA FUNKCJA PRODUKCJI
Wst
pnie rozwa
my agregatow
, długookresow
, poda
ow
funkcj
produkcji. Funkcja ta
opisuje zale
no
pomi
dzy wielko
ci
produktu krajowego (
Y
) a nakładami kapitału
rzeczowego (
K
) i pracy (
L
) w kolejnych okresach
t
. W rezultacie, uwzgl
dniaj
c
efekty
post
pu technicznego, funkcj
produkcji zapiszmy nast
puj
co:
Y
=
Y
(
L
,
K
,
t
)
(1)
t
(
+
)
(
+
)
(
+
)
Zwyczajowo uznajemy, i
funkcja produkcji (1) wyznacza maksymalne ilo
ci produktu
przy zało
onym poziomie i strukturze czynników produkcji. Na jej podstawie definiujemy
produktywno
ci kra
cowe pracy (
MPL
) i kapitału (
MPK
). W warunkach prawa malej
cych
przychodów oraz post
pu technicznego uznajemy, i
funkcja kra
cowej produktywno
ci
pracy, przy zało
eniu stało
ci kapitału, spełnia nast
puj
ce warunki:
MPL
=
D
Y
/
D
L
=
MPL
(
L
,
t
)
>
0
,
(
K
=
const
.)
(2)
t
t
t
t
t
D
MPL
/
D
L
<
0
,
(3)
t
t
D
MPL
=
MPL
-
MPL
>
0
(4)
t
t
t
-
1
Z kolei zakładaj
c stało
nakładów pracy, definiujemy w nast
puj
cy sposób wła
ciwo
ci
funkcji produktywno
ci kra
cowej kapitału:
MPK
=
D
Y
/
D
K
=
MPK
(
K
,
t
)
>
0
,
(
L
=
const
)
(5)
t
t
t
t
t
D
MPK
/
D
K
<
0
,
(6)
t
t
1
D
MPK
=
MPK
-
MPK
>
0
(7)
t
t
t
-
1
Zauwa
my,
e stany kapitału rzeczowego na koniec kolejnych okresów s
funkcj
strumienia nakładów inwestycyjnych brutto (
I
) w danym okresie oraz wielko
ci amortyzacji
(
D
- deprecjacji) kapitału rzeczowego, co zapisujemy nast
puj
co:
K
=
K
+
I
-
D
(8)
t
t
-
1
t
t
Na podstawie (8) definiujemy w nast
puj
cy sposób strumie
inwestycji netto (
K
) w
okresie
t
:
D
K
=
K
-
K
=
I
-
D
(9)
t
t
t
-
1
t
t
Zauwa
my,
e:
K
=
const
.
¼
D
K
=
0
¼
I
=
D
(10)
t
t
t
t
Na podstawie powy
szego powiemy,
e przyj
cie zało
enia o stało
ci kapitału
rzeczowego oznacza, i
wielko
deprecjacji maj
tku (
D
) w okresie
t
jest równowa
ona przez
wielko
inwestycji brutto (
I
) w tym samym okresie. Oznacza to,
e w warunkach stało
ci
kapitału nast
puje odnowienie maj
tku produkcyjnego. Na podobnej zasadzie rozwa
y
mo
emy zagadnienie dotycz
ce odnawiania si
zasobów pracy. Wyrazem odnowienia si
kapitału i pracy jest post
p techniczny charakteryzuj
cy si
wzrostem produkcji w warunkach
stało
ci czynników. Uzasadnia to przyj
cie zało
enia o dodatnim wpływie zmiennej
t
w na
wielko
produktu (
Y
) w funkcji (1) oraz na produktywno
kra
cow
pracy (
MPL
) i
produktywno
kra
cowa kapitału (
MPK
) w funkcjach (2) i (5). Powiemy wi
c,
e efektem
post
pu technicznego, wynikaj
cego z odnowienia czynników produkcji, jest przesuni
cie w
gór
:
a)
krzywej produktu jednakowego kapitału [
Y(L,t), K = const
.],
b)
krzywej produktu jednakowej pracy [
Y(K,t), L = const
.],
c)
krzywej produktu kra
cowego pracy [
MPL(L,t), K = const
.],
d)
krzywej produktu kra
cowego kapitału [
MPK(K,t), L = const
.].
2. PŁACE I PRODUKTYWNO
PRACY A POPYT NA PRAC
Zauwa
my,
e w warunkach gospodarki rynkowej podmioty gospodarcze osi
gn
maksymalny zysk ekonomiczny zatrudniaj
c czynnik pracy (
L
) na takim poziomie, przy
którym realna płaca (
w
) zrówna si
z produktem kra
cowym pracy (
MPL
):
w
=
MPL
(
L
,
t
)
(
K
=
const
)
(11)
t
t
Funkcja produktu kra
cowego pracy zrównana z płac
realn
wyznacza krzyw
popytu na
prac
. Krzywa popytu na prac
jest obrazem graficznym ilo
ci pracy, jak
pracodawcy chc
i
s
w stanie zatrudni
przy ró
nych poziomach pracy. Z uwagi na prawo malej
cych
przychodów, krzywa popytu na prac
, b
d
ca odwzorowaniem krzywej produktywno
ci
kra
cowej, jest krzyw
opadaj
c
(rys.1). Z analizy rysunku 1 wynika,
e wzrostowi płacy z
poziomu
w
1
do poziomów
w
2
i
w
3
towarzyszy
b
dzie wzrost ekonomicznie uzasadnionego
zapotrzebowania na prac
z poziomu
L
1
do odpowiednio poziomów
L
2
i
L
3
. Oznacza to,
e
ceteris paribus
, wzrost poziomu płac prowadzi do spadku zapotrzebowania na prac
.
2
MPL
W
A
3
W
3
A
2
W
2
A
1
W
1
D
L
: MPL(N,K
0
,t=0
)
L
3
L
2
L
L
1
Rys. 1 Krzywa popytu na prac
(
D
L
)
Z produktywno
ci
kra
cow
pracy (
MPL
)
ci
le zwi
zana jest produktywno
(wydajno
) przeci
tna pracy (
APL=Y/L
). Zwi
zek ten wyprowadzi
mo
emy wykorzystuj
c
elastyczno
produkcji ze wzgl
du na prac
(
E
Y(L)
) :
D
Y
Y
E
=
:
=
MPL
(
L
,
t
)
:
APL
(
L
,
t
),
(
K
=
const
)
(12)
Y
(
L
)
D
L
L
Z prostego przekształcenia (12) wynika,
e produktywno
kra
cowa jest funkcj
produktywno
ci przeci
tnej:
MPL
=
E
×
APL
(
L
,
t
)
(13)
Y
(
L
)
MPL
APL
Gdzie:
MPL
A
= w
A
APL
A
– w
A
= zysk jednostkowy
APL
A
A
2
Zysk
jednostkowy
APL(N,K
0
,t=0)
Pole zysku całkowitego
MPL
A
A
1
MPL(N,K
0
,t=0
)
L
L
A
Rys. 2 Wzajemne poło
enie krzywych produktywno
ci kra
cowej (
MPL
)
i produktywno
ci przeci
tnej (
APL)
Zauwa
my,
e z uwagi na prawo malej
cych przychodów zachodzi nast
puj
ca
prawidłowo
:
0
<
E
<
1
¼
MPL
(
L
,
t
)
<
APL
(
L
,
t
)
(14)
Y
(
L
)
3
Obecnie wykorzystuj
c (13), funkcj
płacy (11), przedstawi
mo
emy, jako funkcj
produktywno
ci (wydajno
ci) przeci
tnej:
= (15)
Warto zauwa
y
, co przedstawiono na rysunku 2,
e ró
nica pomi
dzy produktywno
ci
przeci
tn
a poziomem płacy wyznacza zysk jednostkowy pracy. W warunkach zrównania
płacy z produktywno
ci
kra
cow
zysk jednostkowy zapewnia jednocze
nie maksymalny
zysk całkowity, co równowa
ne jest polu zysku na zał
czonym rysunku.
w
E
×
APL
(
L
,
t
)
=
f
(
APL
)
Y
(
L
)
3. POZIOM PŁAC, PRODUKTYWN
PRACY I STOPA BEZROBOCIA
Czynniki poda
owe wyznaczaj
jedynie potencjalne mo
liwo
ci produkcji, a tym samym
potencjalne mo
liwo
ci wykorzystania czynników produkcji, przy zało
onych poziomach ich
wynagrodze
. W gospodarce realnej o stopniu wykorzystania czynników decyduje z jednej
strony popyt na wytwarzany produkt, rzutuj
cy na intensywno
wykorzystania czynników, a
z drugiej strony poziom wynagrodze
czynników w danych warunkach technologicznych.
Y
Y(L,K
0
,t=0)
B
Y
B
E
Y
E
A
Y
A
zał:
K
0
=const.
I
0
=D
0
=0
L
L
A
L
E
L
B
LF
MPL
W
W
A
U
A
A
U
E
U
B
W
E
W
B
APL(N,K
0
,t=0)
E
B
MPL(N,K
0
,t=0
)
L
A
L
E
L
L
B
LF
Rys. 3 Poziom płac realnych (w) a produktywno
pracy (MPL) i poziom
bezrobocia (U) w warunkach nieodnowienia kapitału.
Uznajmy obecnie,
e
LF
jest miar
zasobu siły roboczej (wielko
ci
zasobu osób
aktywnych zawodowo). Oznacza to,
e przy poziomie zatrudnienia
L
i
,
stop
bezrobocia
u
i
zdefiniujemy w nast
puj
cy sposób:
4
LF
-
L
i
u
=
(16)
i
LF
gdzie wielko
bezrobocia wynosi odpowiednio:
= (17)
Z analizy rysunku 3, ujmuj
cego wzajemne relacje pomi
dzy popytem globalnym,
wydajno
ci
pracy, poziomem płac i zatrudnienia oraz poziomem bezrobocia wynika,
e w
warunkach braku odnowienia maj
tku produkcyjnego, tzn. gdy
I
0
=D
0
=0
i ustabilizowanej
intensywno
ci wykorzystania czynników:
·
wzrostowi wydajno
ci (
APL
), wynikaj
cemu ze spadku nakładów pracy (
L
), towarzyszy
wzrost płacy (
w
) oraz wzrost stopy bezrobocia (
u
),
·
spadkowi wydajno
ci (
APL
), wynikaj
cemu ze wzrostu nakładów pracy (
L
), towarzyszy
spadek płacy (
w
) oraz spadek stopy bezrobocia (
u
).
Przed sformułowaniem wniosków generalnych rozwa
my sytuacj
przedstawion
na
rysunku 4.
U
LF
-
L
i
i
Y
Y(L,K
1
,t=1)
B
Y
B
E
1
Y
E1
A
Y
A
Y
E0
Y(L,K
0
,t=0)
E
0
L
L
A
L
E
L
B
LF
MPL
W
W
A
U
A
A
1
U
E
U
B
W
E1
W
B
W
E0
E
1
B
1
MPL(N,K
1
,t=1)
U
E
E
0
MPL(N,K
0
,t=0
)
L
A
L
E
L
L
B
LF
Rys. 4 Poziom płac realnych (w) a produktywno
pracy (MPL) i poziom
bezrobocia (U) w warunkach odnowienia kapitału.
Konstruuj
c rysunek 4 zało
ono odnowienie i jednoczesny wzrost kapitału trwałego.
Zauwa
my bowiem,
e zarówno wzrost kapitału jak i jedynie jego odnowienie, prowadzi do
5
Plik z chomika:
a-n-i-a-1989
Inne pliki z tego folderu:
J. Ossowski - Ekonometryczna analiza kursu dolara w Polsce w latach 1993-2000.pdf
(201 KB)
J. Ossowski - Agregatowy Model Płac w Warunkach Konkurencji Monopsonistycznej na Rynku Pracy - Teoria i Rzeczywistość Gospodarcza.pdf
(302 KB)
J. Ossowski - Analiza czynnikowa kursu dolara na polskim rynku walutowym - ujęcie kwartale.pdf
(203 KB)
J. Ossowski - Analiza czynnikowa kursu dolara na polskim rynku walutowym.pdf
(1403 KB)
J. Ossowski - Analiza przyczynowo-skutkowa inflacji w Polsce w latach 1993-1998.pdf
(167 KB)
Inne foldery tego chomika:
Bankowość elektroniczna
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin