Sędziowie a niezawisłość od rozumu.pdf

Sędziowie a niezawisłość od rozumu – Mec. Bogdan Borkowski

Aktualizacja: 2011-06-24 10:03 pm

Opinie psychiatrów, których trudno nazywać biegłymi, w niedalekiej stalinowskiej przeszłości

były skutecznym narzędziem walki z opozycją polityczną

Jeżeli sąd przedwcześnie i mało przemyślanie uznaje, że oskarżony jest osobą, co do której

zachodzi uzasadniona wątpliwość jej poczytalności i wydaje postanowienie o dopuszczeniu

dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, to taka decyzja może być niesłuszna i Skarb

Państwa winien ponieść skutki, w tym również materialne, swoich nieprzemyślanych i

ryzykownych decyzji procesowych.

Kiedyś mój przyjaciel zapytał mnie: “Czy sąd może wszystko?”. Odpowiedziałem: “Tak. Sąd może

wszystko”. Czy tak jest w rzeczywistości?

Zgodnie z konstytucyjną zasadą wyrażoną w artykule 178 polskie sądy są niezawisłe. W praktyce

oznacza to niezależność sędziów od władzy, opinii publicznej, mediów itd. Sędziowie winni podlegać

wyłącznie Konstytucji i ustawom. Słusznie ktoś jednak zauważył, że sędzia nie może być niezawisły od

rozumu!

Ostatnio opinię publiczną poruszyła decyzja warszawskiego sądu, który w procesie wytoczonym przez

byłego ministra Janusza Kaczmarka Jarosławowi Kaczyńskiemu powołał biegłych psychiatrów dla

zbadania stanu zdrowia psychicznego prezesa Prawa i Sprawiedliwości. Czy sąd mógł i powinien tak

postąpić?

Możliwość powołania biegłych psychiatrów dla zbadania stanu zdrowia psychicznego oskarżonego ma

formalne oparcie w przepisie artykułu 202 kodeksu postępowania karnego, który w paragrafie 1 stanowi,

że “…w celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego sąd, a w postępowaniu

przygotowawczym prokurator, powołuje co najmniej dwóch biegłych lekarzy psychiatrów…” i w

paragrafie 4 tego przepisu stanowi, że “…opinia psychiatrów powinna zawierać stwierdzenia dotyczące

zarówno poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia czynu, jak i jego aktualnego stanu zdrowia

psychicznego oraz zdolności do udziału w postępowaniu, a w razie potrzeby co do okoliczności

wymienionych w artykule 93 kodeksu karnego”. Przepis ten mówi o możliwości umieszczenia

oskarżonego w zakładzie psychiatrycznym.

Niestety, przepisy postępowania karnego nie przewidują możliwości zaskarżenia postanowienia sądu o

powołaniu biegłych lekarzy psychiatrów.

Czy decyzja sądu o powołaniu biegłych lekarzy psychiatrów może być zupełnie dowolna?

Oczywiście, że nie może!

Zgodnie z preambułą do ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (DzU 111,

poz. 535 ze zm.) jest ono fundamentalnym dobrem osobistym człowieka podlegającym ścisłej ochronie.

Jest to sfera życia niezwykle intymna, ingerencje w nią zawsze winny cechować szczególna wrażliwość

i przemyślane działanie, także wówczas, gdy dotyczą one zachowań organów procesowych wobec

oskarżonych związanych z opiniowaniem sądowo-psychiatrycznym w sprawie.

Warto w tym miejscu wskazać na utrwaloną linię orzeczniczą i przytoczyć choćby wyrok Sądu

Apelacyjnego w Katowicach z 7 grudnia 2006 roku, w uzasadnieniu którego sąd stwierdził, że “…jeżeli

sąd przedwcześnie i mało przemyślanie uznaje, że oskarżony jest osobą, co do której zachodzi

uzasadniona wątpliwość jej poczytalności, opierając się na jego niczym nieudokumentowanych

wypowiedziach, a tym samym niesprawdzonych okolicznościach (…) co skutkuje wydaniem

postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów…”, to taka decyzja może

być niesłuszna i “…Skarb Państwa winien ponieść skutki, w tym również materialne, swych

nieprzemyślanych i ryzykownych decyzji procesowych…”.

Widzimy zatem, że powoływanie biegłych lekarzy psychiatrów dla zbadania zdrowia psychicznego

oskarżonego nie powinno być ani dowolne, ani pochopne, ani przedwczesne. Musi być przez sąd

bardzo wnikliwie przemyślana i mieć rzeczywiste podstawy. Inaczej można bowiem wyrządzić

człowiekowi niepowetowaną szkodę. Pamiętamy bowiem, że w niedalekiej stalinowskiej przeszłości

opinie psychiatrów, których trudno nazywać biegłymi, były narzędziem walki z opozycją polityczną.

Niewygodnych opozycjonistów bezpodstawnie okrzykiwano chorymi psychicznie i nawet izolowano w

zakładach psychiatrycznych.

Nie wierzę, aby te czasy miały wrócić, ale to od naszej wrażliwości i reakcji zależy, jak będzie.

Często zdarza się bowiem, że ktoś wyraża krzywdzącą opinię o innym człowieku lub grupie ludzi tylko

dlatego, że ci myślą i postępują niezgodnie z “linią władzy” prezentowaną w niektórych mediach.

Pamiętamy, jak próbowano dyskredytować kobiety demonstrujące swoje przywiązanie do Kościoła i

Radia Maryja, nazywając je “moherowymi beretami”. Zauważam również, że cechę “dziwności”

przypisuje się osobie, która nie ma telefonu komórkowego i konta bankowego. Chętnie poddałoby się ją

badaniu psychiatrycznemu właśnie z tego powodu. A może to jest właśnie przejaw normalności i

mądrości, że ktoś nieposiadający tych “dobrodziejstw” unika ciągłej inwigilacji.

Tak więc apelują do tych, którzy chcą tak chętnie poddać innych badaniu psychiatrycznemu, aby

“włączyli” myślenie.

Mec. Bogdan Borkowski

Autor jest prawnikiem, pełnomocnikiem rodziny Krzysztofa Olewnika.

Za: Nasz Dziennik, Sobota-Niedziela, 25-26 czerwca 2011, Nr 146 (4077)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: