logistyka ściąga-ściaga.doc

1

Logistyka to kształtowanie optymalnych strumieni materiałów i związa­nych z nimi strumieni informacji w celu zaspokojenia potrzeb w rozpatry­wanym obszarze, przy racjonalnych kosztach.

Materiał oznacza tu surowce, półfabrykaty, wyroby finalne, części zamienne i materiały eksploatacyjne. Obszar ma znaczenie terytorialne (wydział, zakład, l region) oraz branżowe (przemysł spożywczy, dystrybucja leków itp.).

Tak pojętą logistyką są zainteresowani, oprócz inżynierów, ekonomiści, specjaliści w dziedzinie zarządzania oraz informatycy, pracujący w przemyśle, dystrybucji, handlu oraz w szkolnictwie i nauce. Pierwsze poważne zaintereso­wania wiedzą logistyczną, a jeszcze bardziej jej zastosowaniami (np. popraw­ne sformułowanie zadania logistycznego czy zaprojektowanie i wdrożenie systemu logistycznego w firmie), pojawiły się w Polsce w roku 1992. Rozwój tych zainteresowań oraz zapotrzebowanie na specjalistów jest wyraźny. W trakcie prac badawczych, a zwłaszcza konfrontacji teorii z praktyką, powstała potrzeba wyraźnego określenia przedmiotu i zakresu zainteresowań logistycznych inżynierów transportu. Pierwszym krokiem w tym kierunku

Logistyka stosowana jest dziedziną wiedzy i umiejętności potrzebnych do kształtowania racjonalnych strumieni materiałów i związanych z nimi stru­mieni informacji oraz do projektowania (kształtowania i wymiarowania) procesów przepływu materiałów i informacji, w celu zaspokojenia potrzeb w rozpatrywanym obszarze, przy racjonalnych nakładach i kosztach.

Głównymi produktami tej bardzo interdyscyplinarnej wiedzy i nabytych umiejętności mogą być:

— projekty i wdrożenia systemów logistycznych w produkcji, dystrybucji, handlu, siłach zbrojnych, szpitalnictwie itp.;

— analizy istniejących systemów logistycznych w celu ich modernizacji, rozbudowy lub intensyfikacji itp.

2

Proces logistyczny obejmuje przemieszczanie, manipulowanie, transport i składowanie „obiektów", tj. materiałów, informacji i energii. W ramach tego procesu obiekty są przekształcane ze swego stanu początkowego w stan koń­cowy, przy czym co najmniej jeden z elementów, takich jak czas, miejsce, liczba i artykuł zmienia się w taki sposób, że nie wywołuje to niepożądanych zmian cech obiektów.

System logistyczny to podsystem w przedsiębiorstwie, które składa się ze środków pracy, tj. maszyn i ludzi potrzebnych do przekształcenia obiektów, przy czym każdy system logistyczny zawiera w sobie charakterystyczny prze­pływ informacji.

Zadanie logistyczne polega na tym, aby w ramach danego systemu logi­stycznego przekształcić potrzebną liczbę obiektów w wymaganym miejscu i w wymaganym czasie, przy minimalnych kosztach.

Logistyka obejmuje badanie, projektowanie i eksploatację systemów i pro­cesów logistycznych, posługując się przy tym różnymi dyscyplinami nauki i dziedzinami techniki.

W zakres  logistyki  wchodzą wszystkie czynności przemieszczania i magazynowania , które mogą być ujęte w układ sieciowy oraz w jego ramach sterowane lub kontrolowane .

3

Rozróżniono następujące układy logistyczne:

— zakładowy układ logistyczny (ZL),

— międzyzakładowy układ logistyczny (MZL),

— układ logistyczny w skali makro (LM).

Zakładowy   układ   logistyczny  przedstawiono  schematycznie na rys. 9.2-9.4. W przedstawionej na rys. 9.2 strukturze widoczne są podukłady: przeładunkowy, magazynowy, transportu wewnętrznego i transportu technolo­gicznego (międzyoperacyjnego). Schemat na rys. 9.3 prezentuje grupę ukła­dów logistycznych w zakładach produkcyjnych (ZLP), a schemat na rys. 9.4 — grupę układów logistycznych w zakładach dystrybucyjnych (ZLD). Układy te można zapisać następująco:

ZLP = {P, TWp, M, SP}

ZLD ={P, TWD, MS, MK}

gdzie: P   — produkty przeładunkowe, łączące układ

        logistyczny z otocze­niem w sensie przepływu

         strumienia materiałów na wejściu (pWE) i na

         wyjściu (PWY);

TWp — podukład transportu wewnętrznego w zakładach produkcyj­nych, w  ramach którego odbywa się przemieszczanie materia­łów w obszarze

układu, przy czym TWp == {TWW, TWT ...};

TWW — transport międzywydziałowy; TWT — transport tech­nologiczny  (międzyoperacyjny);

TWp— podukład transportu wewnętrznego w zakładach dystrybucyj­nych, przy  czym TWD = {TM, TS, TK}; TM - transport ma­gazynowy, TS — transport w strefie składowania, TK — trans­port w strefie komisjonowania;

M  — podukład magazynowy, spełniający funkcje buforowe i przechowalnicze w całym układzie z tym,że M = {MS, MK};

MS              —              składowanie;

MK              —              komisjonowanie;

SP              —              system produkcyjny, jako

wewnętrzne uwarunkowanie zakła­dowego układu logistycznego.

Rys. 9.2. Struktura zakładowego układu logistycznego; PWE — podukład przeładunkowy na wejściu, PWY — podukład przeładunkowy na wyjściu, MWE— podukład magazynowy na we­jściu, MWY- podukład magazynowy na wyjściu, WEZ - wejście zewnętrzne, WEW - we­jście wewnętrzne, WYZ — wyjście zewnętrzne, WYW — wyjście wewnętrzne, TW — podukład transportu wewnętrznego, TT - transport technologiczny (międzyoperacyjny), SP -  system produkcyjny (całkowity, ŚPI, SPII ..SPn - podsystemy logistyczne.

Rys. 9.3. Schemat układu logistycznego w zakładzie produkcyjnym; TZ — transport zewnętrzny, TW — transport wewnętrzny, TWW — transport wewnętrzny międzywy­działowy, TWT — transport wewnętrzny międzyoperacyjny (technologiczny), PWE — podukład przeładunkowy na wejściu, PWY — podukład przeładunkowy na wyjściu, M —podukład magazynowy (na wejściu i na wyjściu), SP — podsystem produkcyjny

Rys. 9.4. Schemat układu logistycznego w zakładzie dystrybucyjnym; TZ — transport zewnętrzny, TW — transport wewnętrzny, TM — transport magazynowy, TK — trans­port magazynowy w strefie komisjonowa-nia, PWE — podukład przeładunkowy na wejściu, PWY— poduklad przeładunkowy na wyjściu, MS — podukład magazynowy — strefa składowania, MK — podukład maga­zynowy — strefa komisjonowania

Dla układów tych przyjmuje się wymuszenia: zadanie logistyczne w posta­ci charakterystyk wejść i wyjść, a jako ograniczenia: teren i jego zabudowę oraz dostępność urządzeń i możliwości realizacyjne podukładów P, TW i M.

4

Międzyzakładowy układ logistyczny składa się z pewnej konfiguracji podukładów wybranych z co najmniej dwóch zakładowych układów logistycznych oraz układów transportu zewnętrznego. Przykładową strukturę prostego mię­dzyzakładowego układu logistycznego (MZL) przedstawiono na rys. 9.8. Skła­da się ona z:

— podukładów wybranych z 3 ZL (ZL1, ZL2, ZL3),

— podukładów transportu zewnętrznego (TZ1, TZ2). Każdy z ZLi (i = 1,2,3) składa się z następujących podukładów obsługują­cych system produkcyjny (SPi):

— podukładu przeładunkowego na wejściu (PWEi),

— podukładu magazynowego na wejściu (MWEi),

— podukładu transportu wewnętrznego (TWi),

— podukładu magazynowego na wyjściu (MWyi)

— podukładu przeładunkowego na wyjściu(PWYi)

Rys. 9.8. Schemat prostego międzyzakładowego układu logistycznego — MZL; SP — system produkcyjny, ZL— zakładowy układ logistyczny, PWE — podukład przeładunkowy na wejściu, PWY  - podukład

przeładunkowy na wyjściu, TW — transport wewnętrzny, TZ — transport ze­wnętrzny, MWE — podukład magazynowy na wejściu, MWY - podukład magazynowy na wyjściu

5

Układ logistyczny w skali makro może się składać z następujących bloków funkcjonalnych (rys. 9.9):

Blok pozyskiwania surowców, półfabrykatów i wyrobów gotowych z impor­tu (IMi). Zewnętrznym wejściem (spoza zakładu) materiałowym do bloku jest tranzyt lub wyładunek środków transportu zewnętrznego z zagranicy. W bloku zawarte są stacje i porty graniczne oraz składy celne. Główne czynności to identyfikacja materiałów z dokumentami celnymi, wyładunek i załadunek oraz tymczasowe składowaniem Wewnętrznymi wyjściami z bloku są: tranzyt lub załadunek środków transportu zewnętrznego, które są kierowane do bloku WRi, PUi i HHi.

Blok wydobycia surowców, rolnictwa i rybołówstwo WRi. Zewnętrznymi wejściami do bloku są: wydobycie surowców naturalnych, uzyskiwanie pło­dów rolnych i leśnych oraz połowy ryb. Wewnętrznymi wejściami są wyładunki środków transportu zewnętrznego nadchodzących z bloków IMi, PUi i HHi. W bloku oprócz czynności podstawowych, ma miejsce transport zewnętrzny i wewnętrzny, magazynowanie i przeładunki. Wyjściami wewnętrznymi z bloku są załadunki środków transportu zewnętrznego, kiero­wanych do bloków PUi , HHi , KZ,i , EKi.

Blok produkcji i usług (PUi) skupiający zakłady przemysłowe produkcyjne i usługowe. Wewnętrznymi wejściami materiałowymi do bloku są wyładunki środków transportu zewnętrznego nadchodzących z bloków WRi, IMi, PWi — innych zakładów kooperujących oraz HHi. Obok czynności wynikających z podstawowych funkcji skupionych w systemach produkcyjnych i usługowych, w bloku dokonywane są: przeładunki, transport wewnętrzny i magazynowanie. Wyjściami wewnętrznymi z bloku są załadunki środków transportu zewnętrz­nego kierowanych do bloków HHi, EKi, WRi, KZi. oraz PUi — innych zakładów kooperujących. Wyjściem specjalnym z bloku jest usuwanie odpadów. Również wyjściami specjalnymi z bloku są obiekty stacjonarne, np. budownictwo.

Blok dystrybucji i skupiający przedsiębiorstwa handlu hurtowego i zaopa­trzeniowego (HHi). Wejściami wewnętrznymi do bloku są wyładunki środków transportu zewnętrznego nadchodzących z bloków PUi, IMi- oraz WRi. Głów­nymi czynnościami są: magazynowanie, rozdział, komisjonowanie i pakowanie. Wyjściami wewnętrznymi z bloku są załadunki środków transportu zewnętrzne­go kierowanych do bloków HDi, EKi, WRi, oraz KZi.

Blok dystrybucji II skupiający sieć placówek handlu detalicznego (HDi). Wejściami wewnętrznymi do bloku są wyładunki środków transportu ze­wnętrznego, głównie transport zaopatrzeniowy samochodowy — nadchodzących przeważnie z bloków HHi Sporadycznie mogą mieć miejsce wejścia bezpośre­dnio z bloków WEi, PUi, oraz IMi, co nie jest uwidocznione w schemacie bloko­wym układu. Głównymi czynnościami w bloku są: tymczasowe składowanie, oferowanie i sprzedaż, która stanowi wyjścia zewnętrzne z bloku.

Blok konsumpcji zbiorowej KZi skupiający sieć takich punktów, jak stołów­ki, restauracje, szpitale, hotele, biblioteki itp. Wejściami wewnętrznymi do bloku są wyładunki środków transportu zewnętrznego — głównie tzw. transport zaopatrzeniowy samochodowy — nadchodzący z bloków HHi, PUi, oraz WRi. Główne czynności w bloku to, obok czynności podstawowych: tymczasowe składowanie, transport wewnętrzny i przeładunki. Wyjściem zewnętrznym z bloku jest zużycie lub wbudowanie.

Blok eksportu EKi. Wejściami wewnętrznymi do bloku są wyładunki lub tranzyt środków transportu zewnętrznego nadchodzących z bloków WRi, PUi, oraz HHi. W bloku zawarte są stacje i porty graniczne, bazy eksportowe i przeładunkowe, magazyny i urządzenie przeładunkowe. Blok EKi jest bardzo często przestrzennie połączony z blokiem IMi...