INSTYTUT TEOLOGICZNY w ŁOMŻY
WYBRANE ZAGADNIENIA Z BIOETYKI
MATERIAŁY DLA STUDENTÓW
OPRACOWAŁ:
Ks. Dr Jan Pieńkosz
Łomża 2006
SPIS TREŚCI
I. ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE
1.1. Bioetyka jako nauka 4
1.2. Bioetyka jako cała dyscyplina 4
1.3. Modele bioetyki 5
II. OGÓLNE ZASADY ETYCZNE DO OCENY ZADAŃ MEDYCZNYCH
2.1. Zasada odpowiedzialności ludzkiej 7
2.2. Porządek miłości (ordo caritatis) 7
2.3. Normy wyznaczające porządek miłości 8
2.4. Zasada działania o podwójnym skutku 9
III. POCZATKI ZYCIA LUDZKIEGO (prokreacja technicyzowana)
3.1. Klonowanie 10
3.2. Rodzaje zapłodnienia ze względu na uczestniczących w zabiegu 11
3.3. Rozwój prokreacji technicyzowanej 11
3.4. Ocena etyczna prokreacji technicyzowanej 12
3.5. Etyka prokreacji technicyzowanej w innych religiach 14
IV. KLONOWANIE I KOMÓRKI MACIERZYSTE
4.1. Definicja 15
4.2. Rodzaje 15
4.3. Metoda 15
4.4. Ocean antropologiczno – etyczna 17
4.5. Klonowanie w celach terapeutycznych i komórki macierzyste 20
V. MANIPULACJE W DZIEDZINIE GENETYKI I EKSPERYMENTY NA EMBRIONACH LUDZKICH
5.1. Diagnozy przedporodowe i eksperymenty na embrionach 24
5.2. Podział bliźniaczy 25
5.3. Sterylizacja 25
VI. TRANSAPLANTACJA ORGANÓW LUDZKICH
6.1. Typy transplantacji 26
6.2. Historia transplantologii 26
6.3. Współczesna transplantacja 28
6.4. Trudności związane z transplantacją organów 30
6.5. Koncepcja śmierci człowieka 31
6.6. Ocena moralna sztucznych implantów 32
6.7. Rozwój problematyki moralnej o transplantacji 34
6.8. Socjologiczne badania o transplantacji z 1995 roku 36
6.9. Transplantacja organów w innych religiach 37
Wyjaśnienie pojęcia: Bios – życie; ethos – nauka. Bioetyka to nauka normatywna.
Zagadnienie bioetyki pojawiło się w 1971 roku w Anglii po ukazaniu się książki: „Bioetyka – most do przyszłości”.
1.1Bioetyka jako nauka.
Jako nauka zajmuje się określeniami norm stworzonych przez nauki biologiczne w celu zachowania życia i zdrowia człowieka (etyka medyczna).
Bioetyka to nauka biologiczna dla poprawienia jakości życia, jest to studium systematyczne postępowania człowieka w świetle nauk
1.2 Bioetyka jako cała dyscyplina
1. Bioetyka ogólna (fundamentalna),
2. Bioetyka szczegółowa
a. Początki życia ludzkiego (prokreacja technicyzowana, klonowanie)
b. Czas trwania życia ludzkiego
c. Koniec życia ludzkiego
Bioetykę można uprawiać na płaszczyźnie naturalnej i objawionej.
Przed bioetyką pojawiła się etyka lekarska, która jest relacja interpersonalną miedzy lekarzem a pacjentem. Do tego przyczynił się Hipokrates. Jako pierwszy odstąpił od medycyny magicznej na rzecz medycyny naukowej. Dokonał refleksji etycznej nad działaniem etycznym.
Etyka medyczna pojawiła się w pierwszej połowie XX wieku. Uwzględnia kontekst uwarunkowań medycznych.
Bioetyka pojawiła się ze względu na szybki rozwój nauk biologicznych i biotechnologicznych.
Działania bioetyczne:
a. Działania terapeutyczne
b. Działania poprawiające
c. Działania manipulacyjne
Bioetyka jest nauką interdyscyplinarną. Podmiotem i fundamentem refleksji bioetycznej jest człowiek.
1.3 Modele bioetyki.
Modele bioetyki zależą od wyznawanego światopoglądu – myśli filozoficznej.
§ Model liberalny: związany jest z błędnym rozumieniem wolności. Granicą jest nie szkodzić drugiemu, nie naruszać wolności drugiej osoby. Dozwolone jest to, co człowiek pragnie osiągnąć organicznie. Wolność oznacza uwolnienie się od przymusu, jest to wolność bez prawdy i odpowiedzialności.
§ Model pragmatyczny: prym w tym modelu prowadzi utylitaryzm. Zdominował godność osoby ludzkiej i nienaruszalność ich dóbr:
o Kalkulacja
o Regulacja miedzy kosztami a tym co się osiąga
o Konwencjonalizm
o Proporcjonalizm
§ Model socjobiologiczny: wychodzi z założenia, że cały kosmos podlega prawu ewolucji. Prawu temu podlega społeczność ludzka, nawet zasady moralne. Człowiek tworzy prawdę, wartości, dobra. Życie ludzkie nie różni się od innych form życia – roślin i zwierząt. Dominuje ewolucjonizm i redukcjonizm. Relatywizm moralny.
§ Model biologistyczno – jakościowy: nie dostrzega w człowieku specyfiki przekraczającej świat i materię. Człowieka wyróżnia inteligencja w sensie biologicznym. Wartość człowieka ocenia się poprzez jakość jego życia, doskonałość materii. Przedstawicielem tego kierunku jest Peter Singer (1946). Zajął się relacjami człowieka do zwierząt. Wydał książkę „Wyzwolenie zwierząt”, „Rozważania o życiu i śmierci – upadek tradycji tradycyjnej”, „Jak żyć? – etyka w dobie egoizmu”. Kiedy człowiek jest osobą wyznacza charakter biologiczny. Przedstawiciela homo sapiens określa się na podstawie struktury białkowej i chromosomowej. Sam fakt bycia biologicznym człowiekiem nie upoważnia do uznania człowieka za istotę ludzką. Istota ludzka i osoba dla Singera to są dwie różne rzeczy. Definiuje kryteria przejścia od człowieka do osoby. Kryteria bycia osobą:
§ Samoświadomość
§ Samokontrola
§ Zmysłowe pojęcia
§ Zdolność nawiązywania relacji
§ Ciekawość świata
...
jareccki