Finansowanie organizacji pozarządowych
Źródła finansowania organizacji:
· Fundusze z budżetu państwa: wydają się uzasadnioną koniecznością. Organizacje pozarządowe wyręczają państwo w wielu ważnych działaniach na rzecz różnych grup społeczeństwa, dlatego powinno ono zadbać o zapewnienie w swoim budrzecie kwoty na rzecz sektora pozarządowego.
· Fundusze z budżetu gminy: budżet gminy jest najbardziej odpowiednim źródłem, z którego powinny korzystać organizacje. To gmina powinna być najbardziej zainteresowana inicjatywami przygotowywanymi przez jej obywateli. Współpraca powinna się odbywać w sposób naturalny, bo świadomość istniejących potrzeb z jednej strony, oraz sprawdzone możliwości ich realizacji z drugiej dają wstępną gwarancję powodzenia.
· Fundusze zagraniczne: w naszym kraju funkcjonuje spora ilość róznych programów wsparcia dla organizacji pozarządowych. W dużej części są to fundusze pomocowe Unii Europejskiej. Są one nastawione na realizację rozmaitych celów. Wsparcia udzielają najczęściej na zasadzie konkursu. Ich plusem jest to, że nie obciążają kieszeni polskiego podatnika. Należy z nich jednak korzystać rozsądnie i w wyjątkowych okolicznościach, ponieważ pieniądze te kiedyś się skończą. Należy je traktować jako dodatkowe dochody i wykorzystać ze starannością do realizacji najważniejszych celów.
· Środki uzyskane z prowadzenia działalności gospodarczej: rządowe inicjatywy zmierzają do zakazania prowadzenia działalności gospodarczej organizacjom pozarządowym, co jednak nie powinno mieć miejsca.
· Zbiórki publiczne, aukcje, sprzedaż cegiełek itp.: jest to dobra forma zdobywania funduszy, ale niestety przynosi niewielkie dochody.
· Składki członkowskie i środki uzyskane od tzw. klubów przyjaciół: to źródło daje niewielkie dochody, mogą one jednak stanowić uzupełnienie budżetu, zwłaszcza jeśli chodzi o pokrycie kosztów bierzących.
· Majątek założycielski: niewielka ilość organizacji posiada znaczny majątek od początku swojego istnienia. Większość osób powołujących do życia różnego rodzaju inicjatywy tworzy fundusz założycielski z minimalnych kwot, więc nie mają one zbyt dużego znaczenia w późniejszym funkcjonowaniu organizacji.
· Darowizny, zapisy, spadki: aktualne przepisy prawne nie skłaniają innych podmiotów do hojności na rzecz organizacji społecznych, nawet jeśli bliska jest im jakaś inicjatywa.
W Polsce działalność organizacji jest finansowana głównie ze środków prywatnych sponsorów, przekazujących pieniądze z kasy firmy, lub z własnego budżetu. Biznes i prywatni darczyńcy są najwydajniejszym i najczęściej wskazywanym źródłem głównego dochodu organizacji.
Jak widać na wykresie około 20% organizacji pozarządowych w Polsce nie posiada w zasadzie środków finansowych na swoją działalność. Z drugiej strony istnieje niewiele „bogatych” organizacji, które dysponują prawie 60% wszystkich środków, jakie trafiają do sektora pozarządowego. Należałoby się zastanowić nad stworzeniem warunków do bardziej równomiernego dostępu do środków.
Sposoby finansowania organizacji pozarządowych:
To zagadnienie dotyczy możliwych sposobów finansowania lub dofinansowania działań podejmowanych przez organizacje, a nie utrzymywania struktur tych organizacji tylko dlatego, że zostały powołane. Każda organizacja musi ponosić koszty administracyjno-biurowe, jednak powinny być one ściśle związane z realizowanymi programami wynikającymi z potrzeb środowiska i zgodne ze statutem danej organizacji.
Kiedy organizacja chce zdobyć środki na działania podejmowane przez nią musi mieć ustalony program, jaki ma zamiar zrealizować w przeciągu 2-3 lat. Powinien być on rozpisany na poszczególne projekty, zawierające idee i oczekiwany efekt, oraz wszystkie ważne parametry gwarantujące powodzenie przedsięwzięcia. Jest to tak jakby biznes plan organizacji.
Ważna jest dobra znajomość potencjalnych źródeł finansujących tego rodzaju aktywność. Powszechnie stosowaną zasadą wśród sponsorów jest współfinansowanie przedsięwzięcia, a nie pokrywanie jego całkowitych kosztów. Poszukując funduszy organizacja powinna szukać kilku niezależnych sponsorów. Udział wielu źródeł w realizacji danego projektu zwiększa również jego wiarygodność. Większe szanse na zdobycie sponsorów mają organizacje, które pokrywają dużą część projektu z własnych środków. Wszystkie działania organizacji powinny być jawne, staranne i precyzyjne, ponieważ w razie jakichkolwiek wątpliwości co do uczciwości organizacja traci wiarygodność. Organizacje powinny starać się otrzymywać środki z różnych źródeł, aby nie uzależniać się zbytnio od żadnego ze sponsorów.
· Dotacja: najprostsza i najmniej wymagająca forma dofinansowania. Stosowana przy pokrywaniu drobnych kosztów związanych z bieżącą działalnością i w chwili nastąpienia nieprzewidzianych okoliczności(np.: zaległy czynsz lub rachunki, drobny remont). Dotacje są główną formą wsparcia dla nowo powstałych organizacji, które nie mają jeszcze dużych osiągnięć. Nie zobowiązują do realizacji ważnych projektów, a uzupełniają budżet organizacji. Jest forma mająca charakter „ratowniczy”.
· Grant: zmusza do stałego poszukiwania ciekawych pomysłów i podnoszenia kwalifikacji. Jest przyznawany projektom najlepszym w swojej kategorii.Pieniądze trafiają do tych, którzy mają najlepsze pomysły i rozwiąznia.
· Kontrakt: najbardziej dojrzała forma stwarzania podstaw finansowych. Polega na przeniesieniu ustawowych zobowiązań sektora publicznego wobec społeczeństwa na organizację, wraz z kompetencjami i finansowym zabezpieczeniem przedsięwzięcia. Jest podpisywany zwykle na okres 2-5 lat, co stwarza możliwość stałego prowadzenia działalności. Najczęściej korzystają z niego organizacje wysoko wyspecjalizowane, z dużymi osiągnięciami. W Polsce jest stosowany dość szeroko tylko w zakresie świadczenia usług opiekuńczych.
· Nagrody i wyróżnienia: ich celem jest chęć dowartościowania ludzi zaangażowanych w działalność społeczną. Jedyną taką nagrodą w Polsce jest „Bursztynowy Mieczyk” ustanowiony przez wojewodę gdańskiego. Jest przyznawana od 1994r. Do każdej nagrody dołączona jest kwota 5000zł.
Organizacje niezależne w Polsce i na Świecie
Pojęcie organizacji:
Każdy kraj definiuje inaczej pojęcie organizacji. Żadne z pojęć nie definiuje jednak złożonego charakteru tych organizacji w sposób zadowalający. Tradycja i prawo poszczególnych państw w nieco inny sposób normuje ich istnienie.
· Europa Zachodnia i Ameryka: organizacje pozarządowe, organizacje niezależne, organizacje niezarobkowe, organizacje zwolnione od podatków
· Francja: organizacje gospodarki społecznej(należą do nich sektor stowarzyszeń, sektor spółdzielczy, sektor bankowy, sektor ubezpieczeń społecznych); w skład pojęcia gospodarki społecznej wchodzą stowarzyszenia, fundacje, półdzielnie, banki spółdzielcze, towarzystwa pomocy wzajemnej
· Niemcy: w skład pojęcia organizacji wchodzą stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie, zrzeszenia prawa publicznego
· Wielka Brytania: formy prawne jakie przyjmują organizacje to stowarzyszenie niezarejestrowane, spółka z o.o., towarzystwa pomocy wzajemnej
· Stany Zjednoczone: organizacje o celach niezarobkowych(zrzeszenia, stowarzyszenia, fundacje), organizacje formalne, samorządne, niezależne wobec administracji publicznej, ukierunkowane na realizację celów pożytku społecznego
· Europa Środkowa: organizacje pozarządowe, organizacje niezależne, organizacje niezarobkowe, organizacje społeczne(w tej chwili odrzucony)
Historia:
· Organizacje obywatelskie mają w Polsce wielowiekową tradycję(fundacja klasztoru jasnogórskiego przez króla Władysława Jagiełłę, fundacje stypendialne istniejące przy Akademii Krakowskiej)
· do przełomu lat 40 i 50 organizacje Polski Cerwony Krzyż, Krajowa Centrala Caritas prowadziły działalność znacznie szerszą niż teraz
· W 1947r. PCK posiadał i prowadził 30 szpitali, liczne sanatoria, ośrodki zdrowia, przychodnie lekarskie i dentystyczne, oraz 180 stacji pogotowia ratunkowego. Majątek ten pod koniec lat czterdziestych został upaństwowiony
· Krajowa Centrala Caritas do 1950r. prowadziła szeroką działalność w zakresie środowiskowej i instytucjonalnej pomocy społecznej, w tym w dziedzinie opieki nad dzieckiem, osobami starszymi i chorymi
· W okresie komunizmu funkcjonowanie organizacji znacznie ograniczono i poddano kontroli politycznej i administracyjnej. Nie były one wtedy samodzielnymi podmiotami inicjatywy społecznej.
· W krajach Europy Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych okres po II wojnie światowej zapewnił ciągłość, a od lat siedemdziesiątych poszerzenie fonkcji organizacji w dziedzinie zabezpieczenia społecznego
Funkcje organizacji niezależnych:
· przyczynianie się do łagodzenia konfliktów społecznych
· promowanie ofiarności społecznej na cele wspólnego dobra
· świadczenie usług społecznych i socjalnych
· samopomoc społeczna
· obrona praw i interesów obywateli
· ochrona zdrowia
· wspomaganie oświaty, kultury i rekreacji
· poradnictwo i profilaktyka
· terapia, rehabilitacja medyczna i społeczna
Organizacje w Anglii i Ameryce działające do połowy XIX w. zapewniające pomoc najuboższym i obronę ich praw:
· Ruch towarzystw organizacji dobroczynności (Charity Organization Society)
· Ruch domów osiedleńczych (Settlement House Movement)
Usługi świadczone przez organizacje niezależne w Stanach Zjednoczonych:
· doraźna pomoc finansowa
· pomoc w wypadku klęsk żywiołowych
· prowadzenie przedszkoli, domów dziennego pobytu oraz placówek całkowitej opieki (np. dla nieuleczalnie chorych, upośledzonych, osób starszych)
· poradnictwo
· usługi w zakresie adopcji
· usługi w zakresie rehabilitacji medycznej i społecznej
· kształcenie i przekwalifikowywanie zawodowe
· usługi w zakresie leczenia odwykowego
charlotte_sometimes