Joannici - Zakon
Zakon powstał przed I wyprawą krzyżową, początkiem był szpital św. Jana Chrzciciela założony przez mieszczan z włoskiej Amalfi. Przy szpitalu powstało bractwo zakonne pod przewodnictwem brata Gérarda. Bractwo szybko przekształciło się w zakon rycerski. W 1113 roku oficjalnie uznany przez papieża Paschalisa II. Podobnie jak Templariusze, joannici od początku przyjmowali w swoje szeregi wszystkich szlachetnie urodzonych rycerzy katolickich bez względu na narodowość.Władcy Królestwa Jerozolimskiego nadali joannitom obowiązek strzeżenia wewnętrznego bezpieczeństwa nowego państwa. Joannici zaczęli w tym czasie budować całą sieć warowni i zamków na terenie Palestyny, a wśród nich ogromną warownię-szpital Margat, która stała się później oficjalną siedzibą Zakonu. W 1144 roku Rajmund II, hrabia Trypolisu, oddał szpitalnikom olbrzymi Krak des Chevaliers. Zakon uzyskał w tym czasie także szereg przywilejów i dóbr w całej chrześcijańskiej Europie, gdzie powstała cała sieć komandorii, z których część funkcjonowała także w Polsce.
Po upadku Akki w 1291 roku, Zakon przeniósł się razem z Templariuszami na Cypr. Po kasacie templariuszy papież przekazał ich dobra własnie joannitom, jednak nie wszystkie posiadłości udało się przejąć. Nagły wzrost potęgi umożliwił im, zorganizowanie najazdu na Rodos będącego pod władzą Bizancjum. Joannici zajęli i spacyfikowali całą wyspę i utworzyli na jej terenie sprawnie zarządzane państwo zakonne. Ze względu na specyfikę walki z "Saracenami", szybko stali się potęgą morską, kontrolującą handel we wschodniej części Morza Śródziemnego i wspomagającą wzrost zamożności włoskich miast-państw Wenecji.Członkowie Zakonu podzieleni byli na osiem grup narodowościowo-terytorialnych zwanych językami (Langues) lub prowincjami: Prowansja, Owernia, Francja, Anglia, Włochy, Niemcy, Aragonia i Kastylia. W każdej fortecy, bronionej przez Joanitów, każda "Langua" strzegła tylko jednej części murów, co wzmacniało rywalizację i konkurencję pomiędzy grupami, choć z drugiej strony osłabiało jedność Zakonu. Kontrola handlu morskiego bardzo przeszkadzała interesom Imperium Otomańskiego, dlatego podejmowało ono ciągłe ataki na Rodos zakończone wreszcie w 1521 roku sukcesem, który położył kres państwu zakonnemu.W 1530 roku cesarz niemiecki Karol V pozwolił osiedlić się joannitom na Malcie, gdzie zbudowali port, szpital i warownię. Oblężenie Malty w 1565 roku przez wojska Sulejmana Wspaniałego nie przyniosło efektu. W 1566 roku rozpoczęto budowę nowego miasta mającego stać się nową stolicą Zakonu. Na cześć Jeana de la Valette, wielkiego mistrza w latach 1557-1568, miasto to nazwano Valletta (jest ono do dziś stolicą współczesnej Malty).Podobnie jak na Rodos, Zakon stworzył na Malcie świetnie zorganizowane państwo, które przetrwało aż do 1798 roku, kiedy to flota Napoleona zdążająca do Egiptu zajęła ją bez większego oporu, przekształcając w zamorską prowincję francuską. Większość dóbr, które joannici zostali zmuszeni pozostawić na Malcie, została zajęta przez wojska francuskie. Nie cofnięto się nawet przed splądrowaniem kościołów, co wywołało bunt miejscowej ludności, początkowo przychylnej Francuzom. Kosztowności należące do Zakonu zostały wywiezione z wyspy na statku "L'Orien", który w czasie bitwy pod Abu Kirem został zatopiony wraz z całym ładunkiem.Na skutek wojen napoleońskich w Europie, Zakon utracił też większość swoich komandorii, oprócz kilku w Czechach, i niemal całkowicie podupadł.Wywołane przez Maltańczyków powstanie, wsparte przez flotę angielską i portugalską, doprowadziło do zajęcia Malty w 1800 roku przez wojska brytyjskie. Dwa lata później został zawarty przez Francję i Wielką Brytanię trakat w Amiens, na mocy którego oddawano Maltę Joanitom. Jednak rok później traktat ten został zerwany i nie doszło do oddania wyspy. Zakon ostatecznie musiał pogodzić się z jej utratą, kiedy w 1814 roku traktat paryski oficjalnie uznał brytyjskie zwierzchnictwo nad wyspą. Po tym wielki mistrz Ferdynand von Hompesch z komwentem udał się do austriackiego Triestu. W 1799 roku po rezygnacji von Hompescha nowym wielkim mistrzem i protektorem joannitów został car Rosji Paweł I (wybrany 7 listopada 1798 roku). (Do dzisiaj trwa dyskusja czy prawosławny car mógł być "de jure" zwierzchnikiem ultrakatolickiego zakonu). W 1799 roku został utworzony nowy prawosławny wielki przeorat Rosji. W tym czasie stolicą zakonu był Sankt Petersburg. W 1801 roku car Paweł I został uduszony przez członków swojej świty, wśród których było czterech kawalerów maltańskich. Następny car Aleksander I, syn Pawła I, sam zrzekł się dziedziczenia stanowiska wielkiego mistrza. Następnie rada zakonu zwróciła się w 1802 do papieża Piusa VII o wyznaczenie nowego wielkiego mistrza. W 1803 papież zatwierdził wybór wspieranego przez prawosławny wielki przeorat Rosji Jana Chrzciciela Tomassiego.Po upadku Napoleona Zakon odzyskał część swoich dóbr, jednak trudności finansowe zmusiły joannitów do porzucenia ich i przeniesienia swojej siedziby do Rzymu. Dzięki staraniom wielkiego mistrza cesarza Austrii Ferdynand I Joannici odzyskali około 100 starych komandorii w Apulii i Lombardii, które zostały im ponownie zabrane przez Mussoliniego.W XIX wieku rozproszeni po Europie kawalerowie maltańscy zaczęli zakładać nieformalne stowarzyszenia świeckie, będące odtworzeniem dawnej struktury przeoratów. Część z nich miała charakter katolicki, a część protestancki.Pierwszym tego rodzaju stowarzyszeniem było Maltańskie Stowarzyszenie Reńsko-Westfalskie, założone w 1806, które grupowało katolickich członków dawnego zakonu. Innym był popierany przez królów Prus protestancki Baliwiat Brandenburgii Zakonu Joannitów, który stał się elitarnym stowarzyszeniem pruskich junkrów.Oprócz tego powstawały też na ich wzór podobne stowarzyszenia w innych krajach – w Anglii, Hiszpanii, Włoszech, Francji, Portugalii i Polsce. Stowarzyszenia te w czasie I i II wojny światowej organizowały szpitale polowe, a w czasach pokoju prowadziły liczne szpitale w całej Europie i w USA. Po II wojnie światowej Zakon stał się bardzo popularny w USA, gdzie przystąpiło do niego ponad 2000 kawalerów. Charakter zakonny przywrócił kawalerom maltańskim papież Pius XII w 1953 roku. Zakon liczy dziś okop 10 000 członków zrzeszonych w sześciu wielkich przeoratach, 4 subprzeoratach i 45 związkach narodowych. 450 członków jest Polakami. W 1994 roku Zakon uzyskał status oficjalnego, stałego obserwatora przy ONZ. Zakon stanowi suwerenne państwo i jest oficjalnie uznawany przez rządy 92 państw na świecie, przy których posiada on swoich ambasadorów. Na jego czele stoi Szkot z pochodzenia, wielki mistrz Andrew Bertie.Na ziemie polskie joannici zostali sprowadzeni przez księcia Henryka Sandomierskiego, który przed 1166 roku nadał im Zagość z kilkoma wsiami. W 1187 roku otrzymali kościół św. Michała Archanioła w Poznaniu, przemianowany na kościół św. Jana Jerozolimskiego, a wkrótce potem kościoły w Tyńcu, Bardzie i Strzegomiu na Śląsku, gdzie powstały komandorie joannitów.W XIII wieku i później powstały dalsze komandorie, między innymi na Pomorzu i Ziemi Lubuskiej (w Słońsku, Łagowie, Chwarszczanach). W 1775 roku powstał w Polsce Wielki Przeorat, połączony w 1797 przez cara Pawła I z nowym przeoratem rosyjskim w jedno zgromadzenie (rozwiązane formalnie w 1817). Związek Polskich Kawalerów Maltańskich powstał w 1927 roku. Po II wojnie światowej Związek odrodził się na emigracji, a od 1992 został reaktywowany w Polsce. Wielcy mistrzowie Joanitów:Jerozolima ( do 1190)Gérard Tonque (?-1120) Raymond du Puy (1120-1160) Auger de Balben (1160-1163) Arnaud de Comps (1162-1163) Gilbert d'Aissailly (1163-1170) Gastone de Murols ok. (1170-1172) Gilbert z Syrii (1172-1177) Roger de Moulins (1177-1187) Hermangard d'Asp (1187-1190) Margat (1190-1206)Garnier de Naplous (1190-1192) Geoffroy de Donjon (1193-1202) Alfons Portugalski (1203-1206) Akka (1206-1291)Geoffrey le Rat (1206-1207) Guerin de Montaigu (1207-1228) Bertrand de Thessy (1228-1231) Guerin de Montaigu (1231-1236) Bertrand de Comps (1236-1240) Pierre de Vielle-Bride (1240-1242) Guillaume de Chateauneuf (1242-1258) Hugues de Revel (1258-1277) Nicolas Lorgne (1277-1284) Jean de Villiers (1284-1291) Cypr (1291-1310)Jean de Villiers (1291-1293) Odon de Pins (1294-1296) Guillaume de Villaret (1296-1305) Foulques de Villaret (1305-1310) Rodos (1310-1523)Foulques de Villaret (1310-1319) Helion de Villeneuve (1319-1346) Dieudonné de Gozon (1346-1353) Pierre de Corneillan (1353-1355) Roger de Pins (1355-1365) Raymond Berenger (1365-1374) Robert de Juliac (1374-1376) Jean Fernandez de Heredia (1376-1396) Riccardo Caracciolo (1383-1395) konkurent Wielkiego Mistrza Philibert de Naillac (1396-1421) Antonio Fluvian de Riviere (1421-1437) Jean de Lastic (1437-1454) Jacques de Milly (1454-1461) Piero Raimondo Zacosta (1461-1467) Giovanni Battista Orsini (1467-1476) Pierre d'Aubusson (1476-1503) Emery d'Amboise (1503-1512) Guy de Blanchefort (1512-1513) Fabrizio del Carretto (1513-1521) Philippe de Villiers de l'Isle Adam (1521-1523) Viterbo (1523-1530)Philippe de Villiers de l'Isle Adam (1523-1530) Malta (1530-1799)Philippe de Villiers de l'Isle Adam (1530-1534) Piero de Ponte (1534-1535) Didier de Saint-Jaille (1535-1536) Jean de Homedes (1536-1553) Claude de la Sengle (1553-1557) Jean de la Valette (1557-1568) Pierre de Monte (1568-1572) Jean de la Cassiere (1572-1581) Hugues Loubenx de Verdalle (1581-1595) Martin Garzez (1595-1601) Alof de Wignacourt (1601-1622) Luis Mendez de Vasconcellos (1622-1623) Antoine de Paule (1623-1636) Juan de Lascaris-Castellar (1636-1657) Antoine de Redin (1657-1660) Annet de Clermont-Gessant (1660) Raphael Cotoner (1660-1663) Nicolas Cotoner (1663-1680) Gregorio Carafa (1680-1690) Adrien de Wignacourt (1690-1697) Ramon Perellos y Roccaful (1697-1720) Marc'Antonio Zondadari (1720-1722) Antonio Manoel de Vilhena (1722-1736) Raymond Despuig (1736-1741) Manuel Pinto de Fonseca (1741-1773) Francisco Ximenes de Texada (1773-1775) Emmanuel de Rohan-Polduc (1775-1797) Ferdinand von Hompesch zu Bolheim (1797-1799) Sankt Petersburg (1799-1830Paweł I, car Rosji (1799-1801) Mikołaj Sałtykow (1801-1803) namiestnik Wielkiego Magisterium Mesyna (1803-1805)Giovanni Battista Tommasi (1803-1805) Katania (1803-1825)Giovanni Battista Tommasi (1803-1805) Innico Maria Guevara-Suardo (1805-1814) (namiestnik Wielkiego Magisterium) André Di Giovanni (1814-1821) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Antoine Busca (1821-1825) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Ferrara (1826-1834)Antoine Busca (1826-1834) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Rzym (1834-dziś)Carlo Candida (1834-1845) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Philippe di Colloredo-Mels (1845-1864) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Alessandro Borgia (1865-1871) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Giovanni Battista Ceschi a Santa Croce (1871-1879) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Giovanni Battista Ceschi a Santa Croce (1879-1905) Caleazzo von Thun und Hohenstein (1905-1931) Ludovico Chigi Albani della Rovere (1931-1951) Antoine Hercolani Fava Simonetti (1951-1955) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Ernesto Paterno Castello di Carcaci (1955-1962) (namiestnik Wielkiego Mistrza) Angelo de Mojana di Cologna (1962-1988) Jean Charles Pallavicini (styczeń-kwiecień 1988) (namiestnik Wielkiego Magisterium) Andrew Willoughby Ninian Bertie (1988-obecnie) http://www.templariusze.info/readarticle.php?article_id=18
warblade22