NORM PR ADM
-materialno-prawne-ustalają formalnoprawne podstawy działania adm pub; określają treść uprawnień lub obowiązków tj sposób zachowania się swoich adresatów (podmioty znajdujące się poza adm adm pub) w sferze Pr adm, normy te mogą kształtować tych adresatów uprawnienia lub obowiązki bezpośrednio, albo też wymagać dla swej konkretyzacji odpowiedniego działania org adm pub (tu adresatem org adm)
-Normy celowościowe~ zawarte w preambule do ust oraz w przepisach ogólnych; wskazują pewien stany do których realizacji ma zmierzać org adm; posługują się często pojęciami / określeniami nie oznaczonymi tj. interes pub/ogólny; są one otwarte od dołu lub od góry
- Normy kierunkowe ~ wskazują sposób korzystania z kompetencji np. policja sprawuje pieczę nad życiem i zdrowiem. Normę kierunkową można przekształcić na celową i odwrotnie.
- Normy zadaniowe- określają zad poszczególnych członów adm pub, sformułowane najczęściej w powiązaniu z celem działania adm. Jest to = znaczne z nałożeniem na ten podmiot obowiązku wykonania danego zadania lub obowiązku osiągnięcia wyznaczonego celu. Jego realizacja polega na wykonaniu szeregu czynności 1- lub wielorodzajowych, Pr lub faktycznych. Czyli np. do zad Gm , pow, woj. należy: …; lub np. n. wprowadzająca gatunkowa ochroną roślin, zwierząt lub n tworząca park narodowy.
Skierowane do org i podmiotów adm, ale ich treścią są możliwości działania tych org które są skierowane na zew
- Normy wartościujące ~ pozwalają organowi adm. na wybór adekwatnej względem sytuacji formę działania (nie uznanie adm).
- Normy techniczne ~ ich treść jest wyprowadzona na gruncie nauk ścisłych, aby ujednolicić standardy, procesów; wprowadzane są przez odesłanie, cytowanie, przekształcenie.
- Normy etyczne i moralne ~ wyprowadzone poza system prawa (etyczne- zbiór ocen i wartości grup zawodowych; moralne- oceny i wzory grup społecznych). Ustawodawca odsyła do nich.
-normy ustrojowe- (strukturalno-organizacyjne)- za ich pomocą (budowa ustroju) jest konstruowany aparat adm, określają status pr poszczególnych org adm pub i wzajemne powiązania między tymi org, dyspozycja ich jest zwrócona do podmiotów adm pub
-Normy kreujące-"tworzy się urząd";, wspólnoty z mocy ust
-Normy określające zakres działania~ regulują granice w jakich org powinien spełniać swoje obowiązki, tj realizować swe kompetencje
-normy określające formę działania- przesądzają o wyborze danej formy działania lub dają org adm wybór formy działania w określonych sprawach.
-Normy kompetencyjne- ustalające możliwość działania org adm pub (właściwość), zawierają upoważnienie do działania w określonych kategoriach spraw adm (w. rzeczowa), na określonym obszarze (właściwość miejscowa), na określonym szczeblu czy instancji (właściwość funkcjonalna lub instancyjna). Znaczenie mają gdy Pr przewiduje że one same bez udziału innych norm będą stanowić podstawę działań adm, np. sfery wew działania adm lub zew w przypadku nagłego zagrożenia
-normy proceduralne (procesowe)- wynikają z procedur, uzupełniają n materialno-pr zwłaszcza w tych obszarach funkcjonowania Pr adm w których konkretyzacja n.m-p. wymaga wydania aktu adm (pomagają w jego wydaniu)
-normy odsyłające- nadużywane są, przez nie chaos, często są „piętrowe”; wątpliwe są odesłania do „odrębnych przepisów”; często przez nie wzmocnienie negatywnej zasady ignorantia Iris nocet, częto też by ich unknąć stosuje się „przekopiowanie” unormowanie z 1 ust do 2, zapominając iż w nowym kontekście mogą nabrać innego znaczenia.
-normy przejściowe (intertemporalne):
przepisy znoszące dotychczasowe sytuacje Pr,
p.przekształcające dotychczasowe syt Pr wg nowej ust
p utrwalające dotychczasowe sytuacje Pr
p pozwalające na wywodzenie z sytuacji dotychczasowych innych skutków niż założone w nowej regulacji pr
p wypowiadające się co do losu aktów wykonawczych
System Pr adm podział:
-pr ustrojowe- normy odpowiadające na pyt. KTO? Wykonuje adm pub tj kto i jak jest upoważniony do działania w zakresie Pr adm, zatem obejmuje normy określające adm pub i jej strukturę (organizację), dotyczące tworzenia i obsadzania org i urzędów, ich budowy wew i wzajemnych powiązań między nimi, obejmuje też zasady funkcjonowania org adm pub
-pr materialne- odp na pyt CO? Robi adm pub, jaki jest przedmiot jej działania, reguluje obowiązki i uprawnienia powstające z mocy Pr albo przez konkretyzację norm
-pr procesowe- odp na pyt JAK? Działają org adm pub (też sądy adm) realizujące (stosujące) normy Pr materialnego, normy więc regulują postępowanie adm i jego odmiany chroniąc tym samym uczestników procesu, dając im formalne gwarancje i możliwości obrony przed jednostronnym działaniem org adm pub
Podział materii Pr adm:
-pr adm zew- reguluje stosunki między podmiotami adm pub i podmiotami do niej nienależącymi
-pr adm wew- normuje stosunki wew adm pub
Źródła pr adm wg doktryny to miedzy innymi, fakty uznawane za prawotwórcze bądź ogół stosunków politycznych, społecznych, ustrojowych determinujących formę i treść norm pr.
W praktyce źródło pr. jest rozumiane jako akt normatywny zawierający obowiązujące normy pr.
W systemie źródeł pr biorąc pod uwagę usytuowanie organu stanowiącego akt można wyodrębnić:
-źródła prawa stanowione przez naczelne organy państwa
-źródła pr. stanowione przez centralne organy państwa
-źródła pr. stanowione przez terenowe organy adm rządowej i samorządu terytorialnego
Z punktu widzenia sfer działania adm (zew i wew):
-żródła pr powszechnie obowiązującego (ustawy)
-żródła pr wew (np. zarządzenia)
kryterium rozróżnienia treści aktu pr można dokonać podziału na:
-źródła ustawowe (Kon)
-źródła funkcjonalne (np. ustawy tworzące urzędy ministrów)
-źródła określające prawa i obowiązki obywateli (np. ordynacja wyborcza)
Wszystkie grupy tworzą system źródeł pr adm
Kon RP z 2.27.1997 dokonała podziału źródeł pr na:
-źródła powszechnie obowiązującego pr (Kon, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty pr miejscowego
-źródła pr o charakterze wew
Konstytucja nie zajmuje się całą grupą przepisów adm, których podstawą wydania nie jest delegacja ustawowa lecz kompetencja adm (np. zarządzenia Głównego Inspektora Pracy). Tego rodzaju przepisy nie należą do źródeł pr a do kategorii prawnych form działania adm
Nieformalne źródła pr to zwyczaj, orzecznictwo sądowe, poglądy zawarte w doktrynie.
KONSTYTUCJA- to najważniejszy akt ustawowy w hierarchii źródeł pr. Stąd nazwa ustawa zasadnicza. Wszystkie inne źródła muszą być zgodne z Kon. Trójpodział władzy to:
-wł. ustawodawcza- Sejm i Senat
-wł. wykonawcza- Prezydent Rp i RM
-wł sądownicza- sądy i Trybunały
USTAWY- stanowią podstawę kształtowania systemu pr regulującą wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem adm. Określają prawa i obowiązki obywateli. Stanowią podstawę do wydania aktów adm (indywidualnych) bądź ogólnie obowiązujących. Ustawy uchwalane są zwykle większością głosów w obecności co najmniej ½ ustawowej liczby posłów chyba że Kon przewiduje inną większość. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, senatorom, Prezydentowi RP, RM i grupie co najmniej 100tys obywateli mających prawa wybierania do Senatu. Ustawami mogą być regulowane wszystkie sprawy, których nie reguluje Kon. Natomiast niektóre sprawy muszą być regulowane ustawami, bo Kon odsyła do ich regulacji w ustawach
RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE- podmiotami umów międzynarodowych są państwa. Umowy ratyfikowane są przez uprawniony organ państwowy co oznacza zgodę na związanie się państwa z umową między. Organem uprawnionym do ratyfikowania tych umów jest w Polsce Prezydent RP. W określonych przepadkach umów dot.np układów politycznych ratyfikacja wymaga zgody ustawowej. Umowy te publikowane są w Dziennikach Ustaw i mają pierwszeństwo przed ustawami jeśli ustawy nie da się pogodzić z treścią umów.
ROZPORZĄDZENIA- wydają organy wskazane w Kon na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenia wydają: Prezydent RP (w czasie stanu wojennego może też wydawać rozporządzenia z mocą ustawy, podlegają one zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu), RM, Prezes RM, Ministrowie kierujący działami adm rządowej, KRRiTv, Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych, Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, wojewoda.
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO- Kon z 2.4.1997 wprowadziła pojęcie „prawo miejscowe” dla aktów stanowionych przez organy adm rządowej i przez organy samorządu terytorialnego
SEJMIK WOJ. stanowi akty pr miejscowego obowiązujące na obszarze woj. Na podstawie ustawy z 5.6.1998 o samorządzie woj. Akty te podpisuje Marszałek Woj. i kieruje do publikacji w Woj. Dzienniku Urzędowym. Akty pr miejscowego stanowią też wojewoda oraz organy adm niezespolonej. Wojewoda może wydawać też rozporządzenia porządkowe w zakresie nieregulowanym w ustawie i innych przepisach- jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Są one ogłaszane w woj. dzienniku urzędowym.
Akty pr miejscowego ustanawiane prze woj. lub organy adm niezespolonej uchylone są w trybie nadzoru przez Prezesa RM jeżeli są niezgodne z pr lub polityką rządu bądź naruszają zasadę rzetelności i gospodarności.
Organy pozostałych jednostek samorządu terytorialnego mają również pr do stanowienia przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze powiatu i gminy. Podmiotami uprawnionymi do stanowienia są: rada gminy, rada powiatu, w wyjątkowych przypadkach zarząd powiatu i gminy (w formie zarządzeń w przypadkach niecierpiących zwłoki). Zarządzenia te podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji samorządu.
WEW ŹRÓDŁA PRAWA-są skierowane do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty. Do źródeł tych Kon zalicza:
-uchwały RM
-zarządzenia Prezesa RM
-zarządzenia Ministrów
-zarządzenia Prezydenta RP
Akty te wydawane są wyłącznie przez organy Kon. Nie mogą te akty stanowić podstawy do wydania decyzji adm. Zarządzenia wydawane są tylko na podstawie ustawy.
Poza wymienionymi w Kon organami- zarządzenia wydają też organy centralne adm wydane na podstawie szczególnego upoważnienia zawartego w ustawach lub przepisach kompetencyjnych.
Źródłami pr adm są też regulaminy, instrukcje, ogólniki, wytyczne. Mają charakter wew i muszą być zgodne z powszechnie obowiązującym pr.
STATUTY- niekiedy mają charakter powszechnie obowiązującego pr np. statut gminy, a niekiedy wewnętrznego np. statut urzędu woj.
NIEFORMALNE ŹRÓDŁA PRAWA- oddziaływają one na poglądy, motywacje działań i zachowanie pracowników adm publicznej. Należą do nich:
-zwyczaj (zawiera przetarte szlaki działań podejmowanych przez adm)
-orzecznictwo sądowe (ma znaczenie dla interpretacji przepisów)
-doktryna prawnicza (spełnia funkcję w zakresie kształtowania świadomości)
-normy i zasady pozaprawne (zasady współżycia społecznego, normy etyczne moralne)
-normy wiedzy (np. wiedzy technicznej, medycznej)
Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych określa ustawa z 20.7.2002 o ogłaszaniu aktów normatywnych. Ogłaszanie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe chyba że ustawa wyłączy obowiązek ogłoszenia aktu niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.
Akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie 14 dni od dni ich ogłoszenia chyba że dany akt ustala termin dłuższy. W uzasadnionych przypadkach akty mogą wchodzić w życie w terminie krótszym. Dniem wejścia w życie aktu może być dzień ogłaszania aktu w dzienniku urzędowym.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia lub wcześniej- z dniem ogłoszenia.
Istnieje możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej. Dziennikami urzędowymi są:
-Dziennik Ustaw RP- ogłasza się w nim Kon, ustawy, rozporządzenia, orzeczenia Trybunału Kon, uchwały RM uchylające rozporządzenia ministrów, a także inne akty normatywne.
-Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”- ogłasza się w nim: zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy, uchwały RM, zarządzenia Prezesa RM, zarządzenia Prezesa RM wydane na podstawie ustawy, orzeczenia Trybunału Kon dot. aktów normatywnych, które nie były ogłoszone i inne akty.
-Dzienniki Urzędowe ministrów kierujących działaniami, adm rządowej- ogłasza się w nim akty normatywne tych organów oraz orzeczenia Trybunału Kon w sprawach aktów tych organów.
-Dzienniki Urzędów centralnych- to samo, co dz.u.m.k.dz.adm.rz.
-Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe- wydawanym przez wojewodę ogłasz się w nim:
*akty pr miejscowego stanowione przez wojewodę
* akty pr miejscowego stanowione przez organy adm niezespolonej
* akty pr miejscowego stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego, w tym statuty woj., powiatu, gminy
*statuty związków międzygminnych oraz związków powiatów
*akty Prezesa RM uchylające akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy adm niezespolonej
*wyroki sądu adm, uwzględniające skargi na akty pr miejscowego
*porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte między jednostkami samorządu terytorialnego oraz między tymi jednostkami i organami adm rządowej
*uchwałę budżetową woj. i sprawozdanie z wykonania budżetu
*obwieszczenie o rozwiązaniu sejmiku woj, rady powiatu,gmin
*statutu urzędu wojewódzkiego
*inne akty, komunikaty, obwieszczenia, itp.
Subdelegacja kompetencji prawotwórczych. W polskim prawie istnieje zakaz subdelegacji kompetencji przez organy uprawnione do stanowiska bądź ustanawiania określonej normy prawnej. Tak więc uprawnienie jednego organu nie może być przekazane dla innego. Upoważnienie konstytucyjne lub ustawowe do wydania określonego aktu prawnego prze określony organ jest uprawnieniem tylko i wyłącznie dla tego organu. Subdelegacja kompetencji prawotwórczych może jedynie polegać na ustawowym upoważnieniu do uregulowania określonej normy prawnej przez określonego adresata i to upoważnienie nie może być nikomu przekazane pod rygorem nieważności.
RESORT-(wszystkie sprawy podlegają konkretnie danemu min, wyodrębnienie organizacyjne który wyróżnia się 1 sprawy; hierarchiczne podporządkowanie)
-Struktura resortowa adm pub- grupowanie jej podmiotów wg przedmiotu ich kompetencji
-element tej struktury składający się z wyodrębnionego organizacyjnie zespołu organów zajmujących się sprawami jednorodnymi lub przynajmniej pokrewnymi
Resort. Najliczniejszą grupę członków RM stanowią min Wg Kon min kierują określonymi działami adm rz lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Pre RM. Dział adm kierowany przez ministra nazywany jest resortem. Przez określenie „resort” należy rozumieć wyodrębniony dział adm, którym kieruje członek rządu, zwykle min, a niekiedy przewodniczący komitetu będącego naczelnym organem adm rz. W skład resortu wchodzi min jako kierownik resortu, ministerstwo jako urząd, a ponad to mogą wchodzić org rz adm centrj i terenowej, zakłady pub i inne jednostki org.
DZIAŁ- wyodrębnienie przedmiotowe, zakres spraw 1-rodnych
-Jej celem było umożliwienie elastycznego kształtowania składu rządu, a co za tym idzie, wzmocnienie pozycji premiera w rządzie. Pre RM może dowolnie kształtować liczbę członków RM, przydzielając ministrowi jeden lub więcej działów.
-działami: budżet, fin pub i instytucje fin kieruje 1 min.
WSPÓŁDZIAŁANIE
-rodzaj więzi zbliżonej do koordynacji, mogącym wystąpić w układzie zdecentralizowanym
-może służyć łagodzeniu ostrości podziałów k w pionie i poziomie demokratyzacji procesów decyzyjnych i potrzebie wzajemnej kontroli organów adm
-w Pr ustrojowym występują formuły ust umożliwiające wspólną realizację zad z zakresu adm pub (np. przez kilka JST)
-formy współdz w Pr materialnym są wprowadzane przy użyciu wielu nazw (porozumienie, opinia zgoda..) co powoduje trudność w interpretacji i dyskusję wokół zakresu poszczególnych k wspólnych
WSPÓŁKOMPETENCJE
-2 org mają k w 1 sprawie (art53 o planowaniu przestrzennym)
-wg J Zimmermann nie można mówić o współkompetencji przy wydaniu decyzji, jeśli 1 org nie uczestniczy w jej wydaniu, ale wydaje osobne postanowienie wyrażające jego stanowisko
2 kwestią jest moc wiążąca stanowiska org współdziałającego, Pr materialne może przewidywać sytuację gdy stanowisko to jest wiążące (tu można przyjmować tezę o współkompetencji org) i takie gdzie nie wiąże ono org zasięgającego stanowiska
-pr może przewidywać przypadki gdzie zasięgnięcie stanowiska jest obowiązkowe
-np. wykonywanie adm rz przez RM- współdziałanie w realizacji ustaleń rządu
-np. wykonywanie adm rz przez min- współdziałanie z Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, innymi org adm
ZESPOLENIE-zasada ta określa typ układu org opartego na idei przyznania 1 pionowi uprawnień koordynacyjnych w stosunku do wielu różnych resortów organów (Przykład: Pod zwierzchnictwem wojewody nastąpiło zespolenie kilkunastu terenowych org adm. specjalnej (Inst.. Handlowa, Służba Ochrony Zabytków, Inst.. Sanitarna, policja Państwowa, …)
-Organizacyjna płaszczyzna zespolenia-statut urzędu woj reguluje organizację służb zespolonych
-osobowa płaszczyzna zespolenia-wojewoda powołuje kierowników tych organów
-kompetencyjna płaszczyzna zespolenia- organy wykonują władze w imieniu wojewody)
WOJEWODA w ZESPOLENIU
ZESPOLONA ADM RZĄDOWĄ-org adm. rządowej w woj. jest wojewoda, a w przypadkach określonych w ustawach, kierownik zespolonej adm, inspekcji lub straży woj. Organizację zespolonej adm określa statut nadany przez wojewodę. Kierownik zespolonych służb inspekcji i straży wojewódzkich powołuje i odwołuje wojewoda z wyjątkiem Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, którzy są powoływani za zgodą wojewody.
ORGANY ADM NIEZESPOLONEJ-organami tymi są terenowe organy adm rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi, a także kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu adm rządowej na obszarze woj. Ustanowienie tych organów nastąpić może wyłącznie w drodze ustawy. Aktualny wykaz organów niezespolonych określony został w załączniku do ustawy o adm rządowej w woj. Należą do nich:
-izby skarbowe, urzędy skarbowe, inspekcja kontroli skarbowej
-dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych specjalistycznych urzędów górniczych
- dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar
-dyrektorzy regionalnych zarządów gosp wodnej
-dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych
-dyrektorzy urzędów morskich
-dyrektorzy urzędów statystycznych
-dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej
-komendanci straży granicznej, strażnic, placówek kontrolnych i dywizjonów
-regionalni inspektorzy celi
-okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego
-państwowi inspektorzy sanitarni
Obowiązkiem organów adm niezespolonej, działających na terenie woj. jest:
-uzgadnianie z wojewodą projektów aktów pr. miejscowego, stanowionych przez te organy
-zapewnienie zgodności swoich działań z poleceniami wojewody
-składanie wojewodzie rocznych informacji i wyjaśnień działalności
STRUKTURA ORGANÓW ADM RZĄDOWEJ:
Organ adm publicznej:
Stanowi wyodrębnioną część aparatu adm publicznej, tworzoną na podstawie prawa i w sposób przez prawo przewidziany.
Działa w imieniu i na rachunek jednostki będącej odrębnym podmiotem władzy publicznej w państwie.
Wykonuje zadania publiczne z zakresu adm.
Działa w ramach przyznanych przez prawo kompetencji- posługuje się środkami adm (władczymi)
Struktura adm rządowej: organy centralne, o. naczelne, o. terenowe
Charakterystyka organów centralnych:
-właściwość organów obejmuje obszar całego kraju
-w strukturze organów są organami zwierzchnimi
- są powoływane w trybie ustawowym
- kierownicy tych organów nie wchodzą w skład Rady Ministrów
Organy centralne:
-podporządkowane RM→ Komitet Obrony Kraju, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
-podporządkowane Prezesowi RM→ Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
-podporządkowane Ministrom→ Prezes Krajowego Urzędu Pracy, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych
Charakterystyka organów naczelnych:
-są to organy centralne „węzłowe”, kierownicy tych organów są włączeni do składu RM
-są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio albo po wyborze przez Sejm
Organy naczelne:
-RM-kieruje całym systemem adm rządowej
-wydaje akty normatywne wiążące organy adm rządowej
-Prezes RM-wyznacza zadania dla Ministra
-kieruje i koordynuje prace Ministra
-nadzoruje organy samorządu terytorialnego
-nadzoruje organy adm rządowej
-Ministrowie-kierują określonymi ustawowo działami adm rządowej
(1 kategoria)
-wypełniają zadania zlecone przez Prezesa RM( 2kategoria)
-nadzorują działania terenowych organów adm rządowej
Przewodniczący Komisji i Komitetów określonych w ustawie:
-Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych
-Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej
Organy terenowe:
-wojewoda-przedstawiciel RM w woj.
-zwierzchnik zespolonej adm rządowej
-organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego
-jest reprezentantem Skarbu Państwa
-jest organem wyższego stopnia w postępowaniu jeśli ustawy tak stanowią
-Kierownicy zespolonych służb Inspekcji i Straży:
-Komendant wojewódzki Państwowej straży Pożarnej
- Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
-Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego
Organy adm niezespolonej:...
magara2