Refleksje dla nauczycieli pracujących z dzieckiem z ADHD
(Opracowały mgr D. Koj, mgr D. Pniowska)
Praca z dzieckiem z ADHD nie jest łatwa. Dziecko z ADHD potrzebuje wsparcia i pomocy. Potrzebuje naszej wiary, że ono chce, tylko nie potrafi. Praca z dzieckiem nadpobudliwym jest czasochłonna i obciążająca, wymaga zaangażowania ze strony nauczyciela. Można z nim pracować tylko bezpośrednio asystując mu, w pełni indywidualizując proces nauczania.
Nie osiągniemy żadnych efektów, jeśli nie zmienimy naszego nastawienia do tego problemu. Chciałybyśmy podzielić się kilkoma refleksjami, które nasunęły nam się po kilkuletniej pracy diagnostycznej i terapeutycznej z dziećmi z ADHD, ich rodzicami i nauczycielami.
Aby pomóc dziecku z ADHD i sobie należy pamiętać:
Ø Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi ma swoje uwarunkowania biologiczne. Objawy nie są winą dziecka, nie są też winą rodziców i nauczycieli.
Ø Objawy ADHD trwają latami. ADHD nie da się wyleczyć, można jednak poprzez umiejętne oddziaływanie wychowawcze, terapeutyczne i medyczne poprawić funkcjonowanie dziecka.
Ø ADHD nie jest brakiem wiedzy czy umiejętności – zasadniczym problemem są trudności dziecka z utrzymaniem uwagi, motywacji i wysiłku na poziomie koniecznym do wykonywania różnych zadań lub powstrzymywania niepożądanych reakcji.
Ø Dziecku z ADHD jest trudniej sprostać wymaganiom szkolnym i społecznym. Dzieci te potrzebują odmiennych rozwiązań, są to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Ø W przypadku ADHD nie ma gotowych rozwiązań, a każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego podejścia. Zrozumienie natury problemu pozwoli na zastosowanie właściwej strategii edukacyjnej, wychowawczej i opiekuńczej.
Ø Pomoc (praca) z dzieckiem z ADHD musi odbywać się na wielu płaszczyznach i wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych osób.
Ø Pomoc dziecku z ADHD należy rozpocząć od:
- prawidłowej diagnozy,
- akceptacji i zrozumienia,
- efektywnego zapobiegania zaburzeniom zachowania i trudnościom wychowawczym,
- wyrównywania szans edukacyjnych,
- zapewnienia dzieciom optymalnych warunków rozwoju, a ich rodzicom wsparcia i wielozakresowej pomocy.
Pamiętajmy!
Ø Akceptujmy i szanujmy dziecko za jego cechy, a nie za jego zachowanie.
Ø Zwracajmy uwagę na pozytywne relacje, zapewniajmy dziecku poczucie bezpieczeństwa, sukcesu, akceptacji i uznania.
Ø Dopasowujmy proces edukacyjny do potrzeb dziecka, a nie odwrotnie.
Ø Poszukujmy mocnych stron dziecka we wszystkich jego sferach, tak aby można było wykorzystywać maksymalnie jego potencjalne możliwości.
Ø Znajdźmy sposoby bezpiecznego wyładowania gniewu przez dziecko.
Ø Zmniejszajmy niepewność i obawy dziecka poprzez stosowanie przewidywalnych schematów i ostrzegajmy go o zmianach. Dzieci potrzebują przewidywalności i organizacji we wszystkich sferach działania.
Ø Zawsze tłumaczmy dziecku, czemu dane zachowanie jest niedopuszczalne. Dzieci z ADHD bardzo często nie rozumieją konsekwencji swoich czynów.
Ø Dawajmy okazję do ciszy i wypoczynku.
Ø Zastanówmy się, jakie działania wywołują pożądane reakcje i częściej je stosujmy.
Ø Zastanówmy się, jakie nagrody wywołują pożądane zachowania i zwiększajmy ich liczbę.
Ø Uzupełniajmy ustne polecenia o bodźce wzrokowe.
Ø Dzielmy ćwiczenia na niewielkie etapy.
Ø Starannie przygotowujmy dziecko do wszystkich zmian w jego otoczeniu.
Ø Zachęcajmy do pracy, działania, mówienia, chwalmy za podejmowanie prób.
Ø Pozwólmy pracować w niewielkiej grupie, np. dzieci spokojnych, aby dziecko z ADHD mogło ich naśladować.
Ø Zorganizujmy pomoc w nawiązywaniu poprawnych kontaktów z rówieśnikami, organizujmy specjalne gry i zabawy, aby dziecko mogło wcielić się w różne role.
Ø Dbajmy o właściwą komunikację i współpracę z rodzicami dziecka.
Ø Przekazujmy informacje rodzicom dotyczące np. zadań domowych, rozkładu zajęć w postaci pisemnej.
Ø Udane relacje między rodzicami dziecka są niezwykle ważne dla skutecznej pracy z uczniem z ADHD.
Życzymy sukcesów i radości z pracy z dzieckiem z ADHD!
gosia.olga