pochodzenie nazw dni tygodnia.doc

etymologia:

poniedziałek - po + niedziela

wtorek - od wtóry - „drugi”

środa - prasł. prasłowiański ( słowo rekonstruowane) *serda ("środek" - środa jest środkowym dniem tygodnia, jeżeli pierwszym dniem jest niedziela)[1]

czwartek - od czwarty

piątek - od piąty

sobota - hebr. hebrajski שבת (šabbát)

 sobota, sobotni; sobótka, pierwotnie ‘dzień poprzedzający święto’, jak sobota niedzielę, szczególnie Wielkanoc i Zielone Święta; potem osobliwie ‘wieczórnoc przed św. Janem’, a więc 23 czerwca, w przesilenie słoneczne, obchodzone przez całą noc śpiewami, tańcami, paleniem ogni: »na dzień świętego Jana zawżdy sobótka palana«; od ‘targu sobotniego’ przenoszono sobotę i na miejscowości (stąd nazwa słynnej góry śląskiej, Zobten); sabotować, ‘odpoczywać’. Postać u zachodnich Słowian (nawet alpejskich, t.j. Słowieńców) jedyna, wprost z łaciny liczby mn. sabbata, a to wkońcu przez hebrajskie z asyryjskiego. Słowianie południowi i wschodni mają sąbotę (cerk., rus., serb. subota, bułg. sńbota), porównaj niem. Sambaztag, (dziś Samstag), którego m i na Bałkanie się zjawia.

niedziela-  pol. polski nie + dzieło/działać (por. porównaj ros. rosyjski делать)

Nazwa pochodzi z 8. w.; od zakazu pracy ręcznej, nedilja (jak driwo - dilja

Jakie jest pochodzenie dni tygodnia? Większość naszych nazw dni tygodnia ma pochodzenie rodzime. Poniedziałek pochodzi od wyrażenia przyimkowego po niedzieli, wtorek od wtóry ‘drugi’ (por. prasłowiańskie *vtorъjь), środa od środek (jest wszak uznawana za środkowy dzień tygodnia), czwartek od liczebnika czwarty, piątek od liczebnika piąty. Jedynie sobota jest wyrazem zapożyczonym z hebrajskiego szabbāth ‘dzień wolny od pracy’. Wyraz ten przywędrował do Europy wraz z chrześcijaństwem i został zapożyczony przez wiele języków, nie tyko słowiańskich zmieniając później znaczenie na ‘dzień poprzedzający święto’. Niedziela pochodzi od prasłowiańskiego rzeczownika *nedelja ‘niedziałanie, bezczynność’ (od *ne delati ‘nie pracować’), w polszczyźnie funkcjonuje od XIV wieku (por. A. Brückner Słownik etymologiczny języka polskiego, A. Bańkowski Etymologiczny słownik języka polskiego, K. Długosz-Kurczabowa Nowy słownik etymologiczny języka polskiego).