MATURA - Romantyzm.pdf - Matura - kronos16

Romantyzm

1. Ramy czasowe epoki w Europie i w Polsce ( podział wewnętrzny w

Polsce).

a. wydarzenia historyczne

b. wydarzenia społeczne

c. wydarzenia literackie

2. Wpływ w/w wydarzeń na kształtowanie się nowych poglądów na świat i

na człowieka.

3. Przedstawiciele myśli filozoficznej

a. Johann Gottlieb Fichte ( idealizm subiektywny)

b. Georg Wilhelm Hegel ( duch rozumiany jako rozum świata, idealizm

obiektywny, indywidualizm jednostki).

4. Kształtowanie się bohatera romantycznego

a. "Cierpienia młodego Wertera" Goethego ( werteryzm, cechy

świadczące o indywidualizmie bohatera i stawiające go pośród

postaci romantycznych)

b. „Griaur” Byrona ( byronizm, tło historyczne powieści, cechy postaci

i jej indywidualizm).

CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA

„Cierpienia młodego Wertera” ‐ to powieść epistolarna, czyli powieść w

formie listów bohatera pisanych do drugiej osoby. W tym wypadku są to listy

Wertera do przyjaciela Wilhelma, ułożone chronologicznie, począwszy od 4

maja 1771 roku do 14 grudnia 1772 roku. Werter, bohater listów, relacjonuje

wydarzenia, w których uczestniczył, oraz dokonuje dokładnej autoanalizy

swoich rozterek filozoficznych, emocjonalnych i etycznych, związanych z

nieszczęśliwą miłością do Lotty, a nazywanych w owych czasach „bólem

świata” (Weltschmerz). Powieść ta wywarła ogromny wpływ na rozwój

europejskiego romantyzmu, a także na postawę młodych ludzi i ich modę.

Werteryzm stał się typowym rysem epoki.

TREŚĆ UTWORU:

Księga pierwsza:

Na początku maja 1771 roku młody Werter przyjeżdża do małego

niemieckiego miasteczka, by zająć się sprawami spadkowymi swojej matki.

Zafascynowany pięknem okolicznej przyrody, postanawia pozostać tu dłużej.

Jego organizm i dusza potrzebują odpoczynku po niezbyt szczęśliwych

perypetiach miłosnych związanych z Eleonorą.

Werter posiada niezmiernie uczuciową naturę. Uważa, że piękno

przyrody i spokój życia wiejskiego szybko zagoją rany jego duszy. Wynajmuje

pokój w uroczej posiadłości, znajdującej się na pagórku otoczonym drzewami.

Czas spędza na długich samotnych spacerach, malowaniu pięknego

krajobrazu, czytaniu Homera i rozmyślaniu nad sensem życia. Czasami

rozmawia z mieszkańcami wsi, obserwuje ich życie, zajęcia i obyczaje. Poznaje

kilku, według niego, interesujących ludzi, m.in. córkę miejscowego

nauczyciela, która ma dwóch małych chłopców (jej mąż przebywa w

Szwajcarii, gdzie załatwia sprawy spadkowe); parobka zakochanego w swojej

pracodawczyni, starszej od niego wdowie, oraz książęcego komisarza, który

wraz z najstarszą córką, po śmierci żony, wychowuje ośmioro małych dzieci.

Któregoś dnia Werter jadąc na wiejski bal wstępuje do leśniczówki po

Lottę, córkę komisarza. Widzi ją po raz pierwszy w dość niezwykłej sytuacji ‐

karmi ona chlebem swoje liczne rodzeństwo. Ta scena zapada młodzieńcowi

głęboko w pamięć. Urzeka go również uroda dziewczyny. Od tego momentu

wszystkie jego myśli krążą wokół niej. Tańczy z nią na balu, a potem odwozi do

domu i staje się niemal codziennym gościem komisarza. Owładnięty miłością

do Lotty, słodkiej kobiety‐anioła, żyje jak we śnie. Aby być bliżej ukochanej

przeprowadza się do Waldheim, skąd ma tylko pół godziny drogi do

leśniczówki.

Lotta patrzy przychylnie na Wertera, przyjmuje od niego kwiaty,

prezenty, spaceruje po okolicy, a nawet zabiera go ze sobą do umierającej

przyjaciółki, pani M. Odwiedza z nim chorych i plebanię w St.... Darzy go

uczuciem prawdziwej przyjaźni. Jest zaręczona z Albertem, który wyjechał na

jakiś czas w sprawach służbowych. Zdaje też sobie sprawę z ogromnego

zaangażowania uczuciowego Wertera w stosunku do niej. Stara się mu

uzmysłowić, iż jest zaręczona, a on nie powinien tak bardzo emocjonalnie

podchodzić do życia, gdyż kiedyś może go taki stan zgubić. Młodzieniec jednak

nie potrafi nie kochać Lotty. Targają nim zmienne nastroje. Często popada w

stany euforii lub przygnębienia i smutku. Jego już i tak rozpaczliwy stan

psychiczny pogłębia jeszcze bardziej powrót Alberta. Nie może zbyt często

przebywać z ukochaną i z tego powodu przeżywa miłosne tortury. Ucieka z

Waldheim w góry z nadzieją, że zapomni o niej. Okazuje się, iż nie jest to takie

łatwe. Ciągle ma przed oczyma jej obraz, coraz częściej nawiedzają go

samobójcze myśli. Aby uniknąć kolejnych rozczarowań i męczarni, przyjmuje

propozycję ministra i wyjeżdża, pożegnawszy Lottę i Alberta, na placówkę

dyplomatyczną.

Księga druga:

W październiku 1771 r. Werter rozpoczyna swoją dyplomatyczną pracę.

Jego cierpienia miłosne uciszają się nieco. Zawiera nowe znajomości. Między

innymi poznaje hrabiego C. i pannę von B., która przypomina mu Lottę.

Chętnie ją odwiedza i dyskutuje z nią o metafizyce. Wydawać by się mogło, iż

Werter powoli wraca do równowagi duchowej. Jednak tak nie jest. Pozornie

uśpiona miłość znów daje o sobie znać.

W lutym 1772 r., po otrzymaniu wiadomości o ślubie Lotty z Albertem,

młodzieniec przeżywa kolejne, straszniejsze katusze. Miłość do Lotty wzmaga

się ze zdwojoną siłą. Nie potrafi sobie z nią poradzić, często płacze w

samotności. Do jego tragicznych przeżyć dochodzi kolejne ‐ upokorzenie w

czasie obiadu u hrabiego C.. Zostaje wyproszony ze względu na swoje

mieszczańskie pochodzenie. To decyduje o tym, że Werter składa dymisję i

opuszcza miasto. Przez jakiś czas przebywa u zaprzyjaźnionego księcia, ale i tu

nie może znaleźć sobie miejsca. Powraca do Waldheim i znów rozpoczyna

pełne udręki wizyty u Lotty, która mieszka teraz w domu Alberta. Wytwarza

się trudna sytuacja. Albert domyśla się, iż Werter kocha jego żonę. Nie

podejrzewa, by Lotta go zdradzała, ale daje do zrozumienia, iż nie życzy sobie

więcej wizyt Wertera nie tylko ze względu na nią, ale i na opinię publiczną.

Werter popada w coraz większą melancholię, dręczy się i by poradzić

sobie ze swoją wielką namiętnością, szuka zapomnienia w alkoholu. Porzuca

lekturę Homera, zastępując ją „Pieśniami Osjana” szkockiego pisarza Jamesa

Macphersona (1736‐1796), w których tytułowy bohater, celtycki bard z III w.,

syn króla Fingala, niegdyś wojownik, opiewa czyny bohaterskie Fingala od dni

jego młodości aż do śmierci. „Pieśni Osjana” opisują także dzieje miłości,

ukazują uczty i pogrzeby, przemijanie czasu i ludzi. Czyta je w oryginale i

tłumaczy na język niemiecki.

W trakcie swoich samotnych, pełnych kontemplacji filozoficznych

wędrówek po okolicy dowiaduje się, iż parobek z zazdrości o wdowę, w której

się kochał, zabił swego zastępcę i trafił do więzienia. Któregoś listopadowego

dnia spotyka Henryka szukającego kwiatów dla Lotty. Henryk, podobnie jak

Werter, od dawna kocha się w niej nieszczęśliwie (kiedyś był pisarzem u jej

ojca, Za wyznanie swoich gorących uczuć został przez komisarza wydalony z

pracy i popadł w obłęd).

Niespełniona miłość niszczy Wertera, opanowują go samobójcze myśli.

Porządkuje swoje wszystkie sprawy. Pisze pożegnalny list do Wilhelma, w

którym prosi go, by wstawił się za nim u jego matki. Jeszcze raz odwiedza

Lottę i czyta jej przetłumaczone przez siebie fragmenty „Pieśni Osjana”. Kiedy

dziewczyna patrzy na niego, rzuca się na nią i zaczyna namiętnie całować.

Wzburzona, wyprasza go z domu i zabrania dalszych wizyt. Werter wychodzi,

mówiąc: „Żegnaj, Lotto! Żegnaj na wieki!”. W domu pisze pożegnalny list do

Lotty. Następnie posyła służącego do Alberta, by pożyczył mu pistolety do

rzekomej podróży. Wieczorem ubiera się w niebieski frak oraz w żółtą

kamizelkę i punktualnie o 12°° w nocy strzela sobie w głowę. Jednak nie

umiera od razu. Śmierć przychodzi dopiero następnego dnia w południe, w

przeddzień wigilii Bożego Narodzenia. Zostaje pochowany między dwiema

lipami w rogu cmentarza.

Lotta, na wieść o śmierci Wertera, ciężko zachorowała.

Czas i miejsce akcji: powieść rozpoczyna się 4 maja 1771 r. (ta data znajduje

się na pierwszym liście Wertera do przyjaciela Wilhelma), a kończy się 14

grudnia 1772 r. (data ostatniego listu do Wilhelma). Z „Wydawcy do

czytelników”, części umieszczonej na końcu książki, dowiadujemy się, iż

fragmenty ostatniego listu Wertera pochodzą z 20 grudnia, w dwa dni po nim

bohater usiłuje popełnić samobójstwo, które nie od razu przynosi mu śmierć.

Jego agonia trwa przez 12 godzin, umiera w południe 23 grudnia 1772 r. Akcja

rozgrywa się w kilku miejscowościach. Leżą one w pobliżu Waldheim, gdzie

Werter przebywa najdłużej.

BOHATEROWIE:

Werter ‐ to młody, wykształcony, zafascynowany literaturą antyczną, wrażliwy

i niezmiernie uczuciowy człowiek. Obdarzony przez naturę artystyczną duszą,

inaczej spogląda na rzeczywistość niż normalny człowiek. Łatwo nawiązuje

kontakty z ludźmi, zwłaszcza z takimi, w których widzi odbicie samego siebie.

Popada w zmienne nastroje, raz śmieje się, innym razem nachodzą go

pesymistyczne myśli. W świecie, w którym się obraca, widzi panoszące się zło i

nie może się z nim pogodzić. Być może i dlatego często popada w konflikt z

konwenansami otoczenia oraz w stany depresyjne. Analizuje swoje dyskusje

na temat sensu i celu życia. To indywidualista, człowiek nieprzeciętny, z

ogromną dozą subiektywizmu. Pragnie być w centrum zainteresowania. Szuka

ustawicznie obiektu uczucia, sam również wywiera silne wrażenie na

kobietach, z którymi przebywa. Jest towarzyski, elokwentny, wie, czego

kobiety od niego oczekują. Uczucie traktuje jako najwyższą, najwznioślejszą

wartość w życiu, oczywiście od momentu, gdy zakochuje się w Lotcie. Jego

wcześniejsze miłostki mają charakter przelotny (po zerwaniu z Eleonorą

szybko się pozbierał). Ogarnięty wielką namiętnością, nie umie już normalnie

żyć. Przeżywa straszne męczarnie. Mimo iż wie, że Lotta ma narzeczonego, nie

potrafi oderwać od niej swoich myśli. Nie potrafi też zdobyć się na zaniechanie

wizyt u niej. Kolejne spotkania z dziewczyną powodują, iż czuje się "chory z

miłości". Często płacze w samotności, szuka ukojenia swoich ran w przyrodzie

oraz w lekturze traktującej o nieszczęśliwej miłości ("Pieśni Osjana"). Każde

spojrzenie Lotty, czy nawet jej gest, doprowadzają go do szaleństwa i do

zmiennych nastrojów. Raz do ekstazy, innym razem do samobójczych myśli.

Mimo iż kocha do szaleństwa, nie walczy o dziewczynę, godzi się na jej

małżeństwo z Albertem, by potem ze zdwojoną siłą zmagać się ze swym

uczuciem, roztrząsać je i popadać w obłęd. A kiedy uświadamia sobie, iż jego

życie bez Lotty nie ma najmniejszego sensu, popełnia samobójstwo.

Werter to niezwykła osobowość, to człowiek, który czuje się

wewnętrznie wolny i za nic nie chce utracić swej wolności. Nie godzi się też z

jakimikolwiek więzami krępującymi człowieka. Protestuje przeciwko

wszystkiemu, co ogranicza ludzką wolność. Zapatrzony w siebie, odczuwa

swoją wyższość nad innymi. W swoim postępowaniu kieruje się wyłącznie

sercem. To ono dyktuje mu stosunek do samego siebie, do otoczenia, do Boga

oraz do przyrody. Buntuje się przeciwko przesądom stanowym, moralnym,

rodzinnym i religijnym, które ograniczają wolność ludzi takich, jak on.

Współczuje parobkowi, który zabił z powodu swej wielkiej miłości do bogatej

wdowy konkurenta. Również los Henryka, zakochanego nieszczęśliwie w

Lotcie jest mu bliski. Potępia ludzi, którzy go nie rozumieją i którzy pokazują

swoją wyższość nad nim. Bardzo przeżywa fakt odtrącenia go przez

środowisko arystokratyczne, gdy przebywa na placówce dyplomatycznej. To

niejako również przyczynia się do jego samobójczej śmierci. Nie potrafi

wyplątać się z dostrzeganych sprzeczności istnienia i być może dlatego w liście

z 12 sierpnia 1772 r. napisze do Wilhelma: „Natura nie znajduje wyjścia z

labiryntu splątanych i sprzecznych się i człowiek musi umrzeć”'.

Lotta ‐ córka książęcego komisarza, dobrowolnie przyjmuje na siebie

obowiązek wychowywania licznego rodzeństwa i prowadzenia domu po

śmierci matki. Posiada szlachetne, wrażliwe serce. Chętnie pomaga biednym,

chorym ludziom. Wspiera duchowo swoją umierającą przyjaciółkę, panią M. .

Ma pogodne usposobienie, lubi muzykę, taniec, literaturę i życie towarzyskie.

Łatwo nawiązuje kontakty z ludźmi, dyskutuje na różne tematy. Jest wierna

Albertowi, choć uczucia Wertera nie są jej obojętne. Przyjmuje jego

MATURA - Romantyzm.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: