Zespoły rozłączenia czyli dysocjacyjne dotyczące mowy.
Są to pewne zaburzenia językowe, wynikające nie z uszkodzenia samych pól korowych mowy, lecz prawdopodobnie z uszkodzeń, powodujących przerwanie pól kojarzeniowych.
Afazja przewodzenia:
Dawniej zwana afazją centralną.
Pacjent rozumie, z drobnymi usterkami, język mówiony i pisany, lecz nie potrafi powtórzyć tego, co usłyszał lub tego, co przeczytał.
Mowa spontaniczna – płynna, choć z parafazjami.
Przyczyna:
Uważa się, że ośrodek mowy Wenicke`go w płacie skroniowym został oddzielony od pola Broca, przypuszczalnie poprzez uszkodzenie pęczka łukowatego.
Większość tego typu afazja powstaje przy zawale w obrębie zakrętu kątowego.
Objawy uszkodzenia mózgu:
a. rozsiane uszkodzenia mózgu – towarzyszą im zaburzenia o charakterze uogólnionym (ogólne obniżenie sprawności intelektualnej, zmiany osobowości, itp.);
b. wybiórcze uszkodzenia mózgu – powodują zazwyczaj zaburzenia wybiórcze, przejawiające się w zakresie pewnych funkcji, pozostawiając zaś inne w stanie względnie prawidłowym. Ma to ogromne znaczenie dla reedukacji chorych, gdyż stwarza szansę wykorzystania zachowanych możliwości i umiejętności w procesie reedukacji.
KLASYCZNE AFAZJE TRANSKOROWE
Ogólna charakterystyka kliniczna:
- zachowanie powtarzanie słyszanej wypowiedzi;
- zaburzenia innych funkcji językowych;
- nieuszkodzony tzw. korowy obszar mowy;
- przerwanie włókien nerwowych łączących ten obszar z innymi okolicami kory;
- lokalizacja uszkodzenia na obrzeżu obszaru mowy lub poza nim;
- etiologia naczyniowa.
Postacie kliniczne:
1. TRANSKOROWA AFAZJA RUCHOWA:
in. centralna afazja przewodzenia, adynamia mowy, niemota w mowie spontanicznej (bliska afazji motoryczno-dynamicznej);
ogólna charakterystyka:
- powtarzanie i rozumienie mowy w normie;
- zaburzenia mowy spontanicznej.
Analiza przypadków wykazuje istotne zróżnicowanie cech definicyjnych i towarzyszących tej afazji, uzasadniających wyróżnianie wariantów klinicznych.
Patomechanizm:
- dyskoneksja – oddzielenie ośrodka Broca od ośrodka pojęć;
- niedyskoneksja – niewielkie uszkodzenie okolicy Broca.
Lokalizacja:
- struktury podkorowe i/lub korowe w bezpośrednim sąsiedztwie okolicy Broca;
- dodatkowe pole ruchowe i jego połączenia;
- sama okolica Broca;
- przednia część zakrętu obręczy i spoidła wielkiego mózgu;
- jądra podstawy, jądra wzgórza i istota biała.
2. TRANSKOROWA AFAZJA MIESZANA:
ogólna charakterystyka kliniczna:
- zachowanie powtarzanie słyszanego tekstu;
- zaburzenia mowy ekspresyjnej i rozumienia mowy.
- odizolowanie korowego obszaru mowy od korowej okolicy pojęć.
Lokalizacja i etiologia:
- obrzeże unaczynienia tętnicy środkowej mózgu;
- rozległe zmiany degeneracyjne mózgu;
- zatrucia i niedociśnienie krwi.
3. transkorowa afazja czuciowa:
- powtarzanie i mowa spontaniczna zachowane;
- zaburzenia rozumienia słyszanej wypowiedzi.
Analiza studiów przypadków wykazuje odbiegające od normy charakterystyki mowy ekspresyjnej (anomia, perseweracja, żargon semantyczny, echolalia)
- przerwanie włókien nerwowych łączących okolicę Wernickego z okolicą pojęć.
- tylna część górnego zakrętu skroniowego;
- pogranicze płata ciemieniowego, skroniowego, potylicznego;
- okolica korowo-podkorowa położona od tyłu od okolicy Wenickego.
KLASYCZNE AFAZJE PODKOROWE
1. PODKOROWA AFAZJA CZUCIOWA, in. czysta głuchota słów, czysta afazja czuciowa.
- głębokie zaburzenia rozumienia słyszanego tekstu;
- głębokie zaburzenia powtarzana;
- zachowane w normie: mowa spontaniczna, czytanie, pisanie.
Analiza studiów przypadków wykazuje znaczne zróżnicowanie symptomów; jej zakresu i powiązanie z inni typem afazji. Różnice poglądów odnoszą się również do patomechanizmu zaburzeń i lokalizacji uszkodzenia mózgu.
Rozbieżności w klinicznym obrazie afazji:
- ostrość słuchu w normie i trudności w słyszeniu;
- poprawna identyfikacja samogłosek i zaburzenia w identyfikacji spółgłosek;
- rozpoznawanie pojedynczych dźwięków i nierozpoznawanie słów i odwrotnie;
- wśród objawów towarzyszących: amuzja sensoryczna, motoryczna, anomia akustyczna.
- przerwanie szlaków nerwowych łączących zakręty Heschla z ośrodkiem Wernickego;
- spowolnienie procesów przetwarzania inf. słuchowo-werbalnej;
- utrata zdolności łączenia słuchowych wzorców językowych na poziomie wyższym od pojedynczych dźwięków.
- rozległe i rozsiane zmiany degeneracyjne miażdżycowe;
- jednostronne krwotoki do struktur podkorowych.
2. PODKOROWA AFAZJA RUCHOWA, in. afemia, apraksja artykulacyjna, apraksja oralna, apraksja werbalna, apraksja mowy:
- zaburzenia dotyczą wyłącznie artykulacji mowy przy zachowaniu innych funkcji motorycznych wpływających na mechanizm artykulacyjny (oddychanie, praksja oralna, fonacja) oraz przy zachowaniu innych funkcji językowych.
- przerwanie włókien nerwowych łączących ośrodek Broca z korową okolicą ruchową dla aparatu artykulacyjnego;
lokalizacja:
- istota biała otaczającą okolicę Broca;
- jądra podstawy, jądra wzgórza, torebka wewnętrzna, istota biała przy- i okołokomorowa.
saba.czekoladka