Jan Brzechwa „ Akademia pana Kleksa” – lektura dla klasy 3.
Temat 1.: Mieszkańcy Akademii
Zapis w dzienniku:
Poznanie miejsca akcji i mieszkańców Akademii na podstawie książki Jana Brzechwy „Akademia pana Kleksa”. Czego uczyli się chłopcy w Akademii? – samodzielne wypisywanie informacji. Opis wyglądu, charakterystyka zachowań i ocena głównego bohatera książki. „Zwyczajny” dzień w Akademii – praca w grupach.
Cele operacyjne – uczeń:
– odszukuje we wskazanym rozdziale fragment opisujący omawianą sytuację
– uważnie słucha wypowiedzi innych
– poprawnie formułuje pytania
– wykorzystuje technikę kolażu w pracy plastycznej.
Środki dydaktyczne: Jan Brzechwa „Akademia pana Kleksa” (Siedmioróg, Wrocław 1999), papierowa sylweta postaci, małe białe kartki samoprzylepne, duży brystol, kartki formatu A4, papier kolorowy, plastelina, klej, nożyczki, zielone, czerwone i żółte kartki, kartki z bloku dla każdego dziecka, kredki, flamastry.
Przebieg zajęć
1. Czego uczono w Akademii? – postać na papierze.
• Wspólne przeczytanie rozdziału „Nauka w Akademii” – doskonalenie techniki czytania.
• Omówienie rozdziału, zwrócenie uwagi na sposób pobierania nauki przez dzieci.
• Umieszczenie sylwety postaci w wyznaczonym miejscu sali.
Uwaga! Nauczyciel przygotowuje dość dużą papierową sylwetę postaci chłopca (np. odrysowuje sylwetkę wybranego dziecka) lub arkusz papieru z narysowaną literą A (symbolizującą postać człowieka). Każdego dnia uczniowie będą na niej umieszczać ważne informacje o mieszkańcach Akademii, zapisane na samoprzylepnych kartkach w różnych kolorach (zależnie od tego, czy będą to pozytywne, czy negatywne komunikaty).
• Czego uczyli się chłopcy w Akademii? – indywidualne zapisanie informacji na białych karteczkach samoprzylepnych.
• Wspólne omawianie dziedzin wiedzy i wskazywanie, w jaki sposób ją zdobywano. Umieszczanie kartek przy tej części ciała, za pomocą której uczniowie zdobyli nowe wiadomości i umiejętności, np.:
obok głowy umieszczają kartki z napisami: marzenie, opowiadanie bajek;
w okolicy serca – radość, śmiech, przyjaźń;
na rękach – gotowanie, nauka fleksografii, przędzenie liter, nauka geografii;
nogi – wędrówka do innych bajek.
• Podsumowanie i omówienie ćwiczenia. Uczniowie oceniają, czy przedmioty wykładane w Akademii oraz sposób ich nauczania gwarantowały uzyskanie wiedzy ważnej dla człowieka, potrzebnej mu w życiu.
2. Wygląd Akademii – plastyczne przedstawienie pomieszczeń techniką kolażu.
• Uczniowie pracują w pięciu grupach. Otrzymują od nauczyciela fragmenty tekstu książki. Są w nich zawarte informacje o pomieszczeniach, które mają zaprojektować „młodzi architekci”.
Grupa 1. Budynek Akademii: Akademia mieści się w samym końcu ulicy Czekoladowej i zajmuje duży trzypiętrowy gmach, zbudowany z kolorowych cegiełek.
(…) Akademia mieści się w ogromnym parku, pełnym rozmaitych dołów, jarów i wąwozów i otoczona jest wysokim murem. Nikomu nie wolno wychodzić poza mur bez pana Kleksa…
(…) Ale ten mur nie jest to mur byle jaki. Po tej stronie, która biegnie wzdłuż ulicy, jest zupełnie gładki i tylko pośrodku znajduje się duża oszklona brama. Natomiast w trzech pozostałych częściach muru mieszczą się długim, nieprzerwanym szeregiem jedna obok drugiej żelazne furtki, pozamykane na małe srebrne kłódeczki. Wszystkie te furtki prowadzą do rozmaitych sąsiednich bajek. (rozdział 1. „Ta oraz inne bajki” s. 5–6)
Grupa 2. Sale lekcyjne: Na parterze mieszczą się sale szkolne, w których odbywają się lekcje. (rozdział 1. „Ta oraz inne bajki” s. 5)
Grupa 3. Pokój sekretów: Na trzecim piętrze są przechowywane tajemnice i nikomu nie znane sekrety p. Kleksa. (rozdział 1. „Ta oraz inne bajki” s. 5)
Grupa 4. Kuchnia: Wzdłuż jednej ściany stały na długich stołach blaszane puszki, wypełnione szkiełkami przeróżnych barw i odcieni. Po przeciwległej stronie umieszczone były naczynia z jadalnymi farbami oraz ogromny zbiór najdziwniejszych pędzli i pędzelków. Na oknach stały drewniane skrzynki z jaskrawymi kwiatami, wśród których przeważały nasturcje i pelargonie. Pośrodku kuchni wznosił się wielki stół z metalowym blatem. Stał na nim pękaty szklany słój, napełniony płomykami świec, oraz mnóstwo małych słoików z kolorowym proszkiem. (rozdział 5. „Kuchnia pana Kleksa” s. 50)
Grupa 5. Szpital chorych sprzętów: Pan Kleks zaprowadził nas na drugie piętro i otworzył jeden z zamkniętych pokojów. (…) Po wejściu na salę oczom naszym przedstawiła się istna rupieciarnia. Były tam fotele bez nóg, popękane lustra, zepsute zegary, popaczone stoły, pokrzywione szafy, dziurawe krzesła i mnóstwo rozmaitych innych zniszczonych sprzętów. (rozdział 4. „Nauka w Akademii” s. 42)
• Wykonanie pracy plastycznej techniką kolażu.
Grupa 1. wykonuje rysunek Akademii na dużym brystolu, pozostałe zespoły tworzą swoje prace na kartkach formatu A4. Każde dziecko wykonuje ustalony w grupie element pracy, a potem wszyscy członkowie zespołu naklejają swoje elementy na kartkę (taka sytuacja motywuje wszystkich członków zespołu do pracy).
Grupy 2. i 3. otrzymują krótkie informacje o pokojach do narysowania, muszą uruchomić wyobraźnię, by przedstawić pokój tajemnic pana Kleksa.
• Po wykonaniu zadania grupa 1. umieszcza planszę z rysunkiem budynku Akademii w centralnym miejscu tablicy. Pozostałe cztery grupy przypinają swoje prace z lewej i prawej strony arkusza, a potem rysują duże strzałki prowadzące od wykonanego rysunku danego pomieszczenia do okna budynku, w którym – ich zdaniem – mieści się ten pokój.
• Wspólne oglądanie ilustracji Akademii i wyrażanie swoich opinii. Próba dokonania opisu słownego przez wybranego ucznia. Wspólna dyskusja podsumowująca ten etap zajęć.
3. „Zwyczajny” dzień w Akademii – praca w grupach.
Każdy zespół otrzymuje zadanie do wykonania:
Grupa 1. (budynek Akademii) Napisanie „językiem Mateusza” imion mieszkańców Akademii, np.: …bert, …toni, …tur, …stazy, …broży, …tol.
Grupa 2. (sale lekcyjne) Przedstawienie w etiudzie pantomimicznej jednego ze snów chłopców.
Grupa 3. (pokój sekretów) Wypisanie trzech sekretów pana Kleksa, dzięki którym życie w Akademii było wyjątkowe, fantastyczne, np. latanie jak ptaki.
Grupa 4. (kuchnia) Wypisanie na żółtych, czerwonych i zielonych kartkach jak największej liczby nazw produktów spożywczych, owoców, warzyw danego koloru, np. zielony – ogórki, jabłka, makaron ze szpinakiem, brokuły.
Grupa 5. (szpital chorych sprzętów) Przedstawienie w scence improwizowanej, jak dzieci wyobrażają sobie naprawianie sprzętów przez pana Kleksa.
4. „Pan Kleks – nauczyciel z pomysłami” – portret postaci na podstawie opisu.
• Czytanie przez nauczyciela opisu pana Kleksa.
Pan Kleks jest średniego wzrostu, ale nie wiadomo zupełnie czy jest gruby, czy jest chudy, albowiem cały tonie po prostu w swoim ubraniu. Nosi szerokie spodnie, które chwilami podczas wiatru, przypominają balon: niezwykle obszerny długi surdut (męski strój wizytowy, długa dwurzędowa marynarka, zwykle z ciemnego sukna, noszona na przełomie XIX i XX wieku – „Słownik wyrazów obcych” PWN) koloru czekoladowego lub bordo; aksamitną cytrynową kamizelkę, zapinaną na szklane guziki wielkości śliwek; sztywny bardzo wysoki kołnierzyk oraz aksamitną kokardę zamiast krawata. Szczególną osobliwość stroju pana Kleksa stanowią kieszenie, których ma niezliczone po prostu ilości. W spodniach jego zdołałem naliczyć szesnaście kieszeni, w kamizelce zaś dwadzieścia cztery. W surducie natomiast jest tylko jedna kieszeń, i to w dodatku z tyłu. Przeznaczona jest ona dla Mateusza, który ma prawo przebywać w niej, kiedy mu się tylko spodoba.
• Rysowanie portretu pana Kleksa.
Umieszczenie rysunków wokół wcześniej wykonanej pracy, przedstawiającej budynek Akademii.
5. Chcemy lepiej poznać bohatera książki – wywiad z panem Kleksem.
Uczniowie siedzą w kole, chętny uczeń lub nauczyciel wchodzi w rolę pana Kleksa i odpowiada na pytania kolegów, np.: Dlaczego do Akademii są przyjmowani tylko chłopcy? (Potrzeba dużo energii, aby ich wychować). Po co zbiera sny? (W snach widać, o czym marzą inni). Dlaczego leczy sprzęty? (Są wrażliwe, są częścią ludzkiej historii i mają duszę).
Celem ćwiczenia jest zwrócenie uwagi na wrażliwość drugiego człowieka, jego oryginalność, która nie powinna być przeszkodą w akceptacji tej osoby przez społeczność.
6. Sporządzenie metryczki książki.
• Zapisanie w zeszytach informacji o autorze, ilustratorze, wydawnictwie, miejscu i roku wydania.
• Wskazanie przez nauczyciela rozdziałów, w których dzieci znajdą informacje potrzebne w czasie pracy z lekturą.
Praca domowa: Przeczytaj dwa rozdziały z książki „Akademia pana Kleksa”: 4. „Nauka w Akademii”, 7. „Fabryka dziur i dziurek”.
Temat 2.: Nauka w Akademii
Swobodne wypowiedzi uczniów na temat nauki w Akademii. Lekcja czytania, opowiadania i pisania bajek. Nazywanie lekcji proponowanych przez Kleksa, odgrywanie jednej z nich na podstawie wybranych rozdziałów książki J. Brzechwy „Akademia pana Kleksa”. Tworzenie własnej fabryki dziur i dziurek. Rozmowa na temat systemu kar i nagród w Akademii.
Cele operacyjne – dziecko:
– wypowiada się na temat przeczytanych fragmentów książki
– opowiada i pisze własną bajkę
– wie, jak istotne jest właściwe zachowanie w różnych sytuacjach
– pracuje twórczo, realizując zadania samodzielnie lub w grupie.
Środki dydaktyczne: książka J. Brzechwy „Akademia pana Kleksa” (Siedmioróg, Wrocław 1999), gruby sznurek lub wełna do lekcji przędzenia liter, białe kartki formatu A4, małe zielone kartki samoprzylepne, pięć kartek z tytułami bajek, kartki w kratkę do pisania bajek.
Przebieg zajęć:
1. Lusterko – ćwiczenie dramowe w parach.
Uczniowie stoją naprzeciwko siebie: jedno dziecko w roli przeglądającego się, drugie – w roli lustra. Pierwszy uczeń wykonuje wybraną czynność porannej toalety, drugi powtarza ją, tak jakby był odbiciem w lustrze.
2. ...
Aga7675