Trybunał Konstytucyjny - skypt Garlickiego.docx

Trybunał Konstytucyjny.

·         26 marca 1982 nowela konstytucyjna wprowadza instytucję Trybunału Konstytucyjnego

·         29 kwietnia 1985 została uchwalona ustawa o Trybunale Konstytucyjnym

·         1 sierpnia 1997, wraz z wejściem nowej konstytucji, zaczęła obowiązywać nowa ustawa o TK (plus 3 nowelizacje późniejsze)

Podstawowe zadanie TK:

- kontrola hierarchicznej zgodności norm pr.;

- eliminacja norm niezgodnych z Konstytucją (negatywny ustawodawca).

Zasady dotyczące TK:

·                    Niezależność od innych władz

·                    Niezawisłość sędziów

·           Nieusuwalność (poza prawomocnym wyrokiem za przestępstwo bądź sądem dyscyplinarnym TK)

·                    Posiadanie immunitetu (zgoda na pociągnięcie do odp. karnej lub aresztu większością 2/3 głosów pełnego składu)

·                    zasada incompatibilitas – niepodzielność stanowisk dla sędziów

·                    zasada apolityczności

Członkowie TK:

·                    15 sędziów

·                    9-letnia kadencja

·                    Osoby wyróżniające się wiedzą prawniczą (conajmn. 10-letni staż w zawodach prawniczych bądź zatrudnienie na stanowisku profesora etc)

·                    Wybierani przez sejm (kandydatów przedstawia prezydium lub grupa co najmniej 50 posłów. Wybór bezwzgl. większością w obecności con. połowy)

ORGANY TK

·         Zgromadzenie Ogólne – wszyscy sędziowie TK, dla prawomocności uchwał potrzeba ich conajmn. 10. Omawia ono działalność pracy, ustanawia regulamin , wybór prezesa etc.

·         Prezes TK – reprezentuje TK na zewnątrz, wykonuje czynności z bieżącą org. pracy i kierowaniem organem wykonawczym:

·         Biuro Trybunału

·         Wiceprezes

Brak określonej kadencji prezesów.

FUNKCJE TK

1.      kontrola zgodności aktów n.

2.      orzekanie w skargach konst.

3.      rozstrzyganie sporów kompetencyjnych

4.      orzekanie zgodności z Konstytucją celów i działalności partii polit.

5.      rozstrzyganie o zaistnieniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta

Ad 1. Dotyczy tylko tych norm, które zostały ustanowione, lub znajdują się w vacatio legis – kontrola ma charakter następczy

W wyjątkowych sytuacjach kontrola może być prewencyjna (uprzednia) – inicjować ją może tylko prezydent

I.

·         ustawy uchwalone przez izby i przedstawione do podpisania prezydentowi

·         prezydent albo kieruje ją do sejmu (weto) albo do TK

Orzeczenie TK ma charakter wiążący – prez. musi ją podpisać lub musi jej nie podpisać (zal. od wyroku). Jeśli TK nie orzeknie, że niekonstytucyjne przepisy są nierozerwalnie związane z całą ustawą – prezydent albo podpisuje ją z wyłączeniem tych fragmentów, albo kieruje ją do sejmu do ponownego rozpatrzenia.

II. umowy międzynarodowe – jeśli TK orzeknie ich niezgodność, prezydent musi odmówić podpisania.

PRZEDMIOTY KONTROLI: (mogą się nimi stać wszystkie normy prawa obowiązującego)

·         ustawy

·         umowy międzynarodowe

·         „przepisy prawa wydawane przez centralne organy państwowe” -> materialna koncepcja aktu prawnego – uznanie za akt normatywny każdą regulację zawierającą w swej treści normy pr.

PUNKTY ODNIESIENIA, PODSTAWY KONTROLI:

·         konstytucja RP

·         umowy międzynarodowe

KRYTERIA KONTROLI ZGODNOŚCI:

1.      zgodność materialna – zgodność treści aktów różnych rzędów

2.      zg. proceduralna – prawidłowy przebieg całego procesu legislacyjnego

3.      zg. kompetencyjna – uprawnienia lub ich brak danego organu do wydania aktu n.

INICJATYWA KONTROLI:

1)     konkretna (pytania prawne)

2)     abstrakcyjna (wnioski)

Ad 1) pytaniem prawnym można wskazać tylko przepis, który ma być podstawą rozstrzygnięcia danej sprawy. Musi być zawsze związane z konkretną, toczącą się sprawą.

Ad 2) wnioski mogą być przedłożone w każdym momencie; w trosce o dobro ogólne lub interes wnioskodawcy.

legitymacja ogólna – zakwestionowanie dobrowolnego aktu

legitymacja szczególna – kwestionowanie tylko takich norm, które dot. spraw objętych działaniem wnioskodawcy.

Trybunał Konstytucyjny nigdy nie rozpatruje spraw z własnej inicjatywy!

POSTĘPOWANIE PRZED TK