Test rysunku rodziny
A. Interpretacja treści.
· Mechanizmy obronne – mogą występować w jednym rysunku.
Gdy coś w rodzinie budzi niezadowolenie i lęk, badany może w rysunku poprawić sytuację, dodając np. ojca w rodzinie rozwiedzionej, pomijając brata, o którego jest zazdrosny.
Niepokój ze strony id.
Brutalność rysunku, najczęściej jednak tendencja wypierana przypisywana jest na rysunku osobie różnej od autora pod względem płci i wieku. Im silniejszy niepokój, tym silniejsza zmiana (zwierzę, przedmiot, agresor). Badany identyfikuje się z agresorem, wyraża swoje tendencje poprzez kogoś.
Niepokój ze strony superego.
Wynika z poczucia winy. Lęk kształtuje reakcje przeciwne zasadzie przyjemności. Badany identyfikuje się z tym, kto jest ukarany, przedstawia się jako gorszy albo pomija (symboliczna kara).
1. Przedstawienie osób znaczących.
Z którą badany jest najbardziej związany:
· Osoba rysowana jako pierwsza.
· Umieszczona w centrum kartki.
· Rysowana raczej z lewej strony, ale nie na samym jej brzegu.
· Miejsce tej osoby jest „najlepsze”.
· Bywa większa od innych, czasem rysowana wyżej.
· Najdłużej rysowana, czasem powracanie do niej po przerwie.
· Rysowana najstaranniej, z największą ilością szczegółów, przedmiotów dodanych.
· Użycie przy niej najwięcej kolorów, niż przy innych.
Relacje co najmniej trudne:
· Pominięcie siebie – nieakceptowanie siebie w swojej sytuacji, czasem opuszczenie dotyczy części ciała.
· Osoba rysowana ostatnia.
· Z brzegu, w kącie, z dala od innych osób, które mogą być zwrócone do niej tyłem.
· Proporcjonalnie mniejsza.
· Narysowana niestarannie, pośpiesznie, z mniejszą ilością szczegółów, mniejszej ilości kolorów.
· Wykreślenie po narysowaniu – projekcja sprzecznych uczuć.
2. Osoby dodane
· Dziecko – pragnienie powrotu do wieku, w którym nie miało się kłopotów.
· Osoba dorosła – wyraża siłę, mówi o chęci wyzwolenia się od nadopiekuńczych rodziców, pragnieniu pokonania swojej słabości i niepowodzeń, dążeniu do samodzielności.
· Sobowtór – pragnienia, do których badany sam nie chce się przyznać.
· Zwierzę – tendencje silnie tłumione. Wilk, lew – agresja.
3. Relacje odległości
· Zażyłość – bliska odległość, trzymanie się za ręce, wspólna zabawa.
· Niechęć – duża odległość, odwrócenie od siebie.
· Poczucie wyobcowania, agresja – autor przedstawia siebie z dala od innych. Wzmocnione przez oddzielenie jakąś przeszkodą lub przedstawienie w innym planie.
4. Zmiany w stosunku do rodziny realnej.
· Rodzina prawdziwa – dziecko zadowolone ze swojej sytuacji lub jego spontaniczność jest zahamowana.
· Rodzina wymyślona – im mniej podobna do realnej tym bardziej wyraża projekcję. Osoby opuszczone mogą być osobami, których badany nie lubi, lub nie chce się z nimi identyfikować.
5. Identyfikacja w rysunku.
· Świadoma – poznajemy przez rozmowę z badanym: autor wskazuje siebie na rysunku i mówi „to jestem ja”; gdy rysunek przedstawia „jakąś” rodzinę – to byłbym ja; wskazanie „kim chciałbyś być w tej rodzinie”.
· Nieświadoma
a) Identyfikacja z osobą waloryzowaną, lub dodaną – tendencje do regresji (z dzieckiem); mocy, siły, samodzielności (z osobą dorosłą); agresji (osoba karząca kogoś, walczące, agresywne zwierzę); swobody (marynarz, ptak).
B. Konflikty rodzinne wyrażone w rysunku – prawidłowa sytuacja: rodzina zgodna z rodziną realną; dziecko rysuje się blisko rodzica płci przeciwnej, ale waloryzuje rodzina swojej płci. Waloryzacja ta wskazuje identyfikację dziewczynki z matką i chłopca z ojcem, co ujawnia prawidłową identyfikację płci.
1. Konflikty jawne
· Pominięcie rodziców lub jednego z nich,
· Dewaloryzacja rodziców,
· Dewaloryzacja rywala (zwykle kogoś z rodzeństwa),
· Pominięcie rywala.
2. Konflikty maskowane – podobnie jak jawne.
· Agresja – identyfikacja z agresorem; wyrażona prze zwierzę (zwierzęta kotowate – walka z odwagą, ale w formie delikatnej; zjadające padlinę – agresja bez narażania się na ryzyko; silne i ciężkie – wybuchy ciężkie, niekontrolowane, niezręczne; ptaki drapieżne – pragnienie stałej dominacji; węże – agresja niebezpieczna, przebiegła). Relacja na dystans – wyróżnić, kto jest izolowany przedmiot agresji czy autor rysunku. Przedmioty służące do walki.
· Reakcje depresywne
a) Uznanie siebie w rozmowie o rysunku za najgorszego,
b) Dewaloryzacja siebie wyrażająca się często wyobcowaniem na rysunku, pominięcie części ciała,
c) Pominięcie siebie na rysunku,
d) Identyfikacja z małym i bojaźliwym zwierzęciem.
· Identyfikacja regresywna – podświadome pragnienie powrotu do okresu, kiedy jeszcze „wszystko było dobrze”
a) Identyfikacja z małym dzieckiem – młodszym od faktycznego wieku autora;
b) Przedstawienie siebie jako młodszego, niż badany jest w rzeczywistości.
· Zwrot narcystyczny – waloryzacja siebie, w skrajnym przypadku przedstawienie tylko siebie. Dwie możliwe interpretacje takich rysunków:
a) Nadopiekuńcza postawa otoczenia,
b) Zawód w stosunku do rodziców, bark osoby z którą dziecko czułoby się związane, brak obiektu do identyfikacji.
· Nieprawidłowa identyfikacja płci – stwierdzane na podstawie waloryzacji i dewaloryzacji osób, podobieństwa ubrań, uczesań, kolorów i sposobów przedstawienia postaci. Nieakceptowanie swojej płci, niezadowolenie z niej, może się wyrażać częściowym, lub całkowitym pomijaniem ciała w rysunku.
3. Konflikty rodzinne w rysunkach osób dorosłych.
· Częściej niż u dzieci występuje niepełna akceptacja swojej płci – wiąże się z poczuciem mniejszej wartości i podwyższonym niepokojem, wyraża w pomijaniu części ciała – pominięcie części seksualnych, całego ciała, nóg, twarzy, dłoni.
C. Niektóre wskaźniki dezorganizacji osobowości
· Wysoki, neurotyczny niepokój
a) Duże białe przestrzenie
b) Rysunek mało barwny
c) Brak ruchu
d) Małe postacie
e) Przesunięcie w lewo
f) Brak podstawy
g) Ciało niepełne
h) Brak elementów dodanych – drzew, kwiatów itdp.
i) Treść wskazująca na lęk.
· Tendencje schizofreniczne
a) Niespokojny rytm rysunku – można stwierdzić przez obserwację badanego, który rysuje bardzo powoli lub coraz szybciej.
b) Dekoratywność – zdobienie, ornamenty rytmicznie powtarzane. Natłok form i postaci często nachodzących na siebie.
c) Kontaminacje – przechodzenie jednej formy/postaci w drugą.
d) Surrealizm.
e) Geometryzacja.
f) Okaleczone postacie.
g) W opisie rysunku – dziwaczne treści.
beata7922