szkolenie_MAN2.pdf

(2625 KB) Pobierz
Szkolenie z zakresu BHP i pomiaró w elektrycznych:
Szkolenie z zakresu BHP i pomiar
w elektrycznych:
Ochrona przeciwpożarowa w
urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Ochrona przeciwpo
Ochrona przeciwpoż arowa w
arowa w
1. Ochrona przeciwpo
1. Ochrona przeciwpoż arowa w urz
dzeniach,
instalacjach i sieciach elektroenergetycznych
arowa w urzą dzeniach,
urzą dzeniach, instalacjach i sieciach
dzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
urz
instalacjach i sieciach elektroenergetycznych
elektroenergetycznych
2.
2. Oddziaływanie prądu na organizm człowieka oraz
ratowanie osób porażonych prądem elektrycznym
Dr inż . Rados
. Rados ł ł aw Szczerbowski
aw Szczerbowski
Dr in
1
Szkolenie z zakresu BHP i pomiarów elektrycznych
2
Szkolenie z zakresu BHP i pomiarów elektrycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Ochrona przed skutkami oddziaływania cieplnego. Ochrona przeciwpożarowa
Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
PN-IEC 60364-4-42 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed skutkami
oddziaływania cieplnego.
Urządzenia elektryczne nie powinny stwarzaćzagrożenia pożarowego
poprzez wysokątemperaturęlub łuk elektryczny
– Odpowiedni montaż
– Odgrodzenie
– Osłonięcie
Dla urządzeńzawierających znaczące ilości palnej cieczy należy
przewidziećśrodki uniemożliwiające rozprzestrzenienie siępłonącej cieczy i
produktów jej spalania
W urządzeniach elektroenergetycznych wydzielanie ciepła jest spowodowane:
1) przepływem prądu elektrycznego,
2) zmiennym polem elektrycznym w dielektrykach (izolacji),
3) zmiennym polem magnetycznym w metalach.
Przy przepływie prądu stałego ciepło wydziela sięna rezystancjach przewodów
i styków i w opornikach (rezystorach). Przy przepływie prądu przemiennego
ciepło może wydzielaćsięw tych samych elementach, co przy przepływie prądu
stałego oraz w stalowych elementach urządzeńelektroenergetycznych, np. w
rdzeniach transformatorów.
3
4
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Ilośćciepła wytworzona w danym elemencie przez przepływający prąd zależy
od wartości prądu oraz rezystancji elementu i jest proporcjonalna do pobranej
mocy elektrycznej.
Przyczynąpożarów w urządzeniach elektrycznych może być:
przepływ prądów roboczych i przetężeniowych,
łuk elektryczny,
zwiększona rezystancja zestyków i złącz,
P = UI = I 2 R
przepięcia atmosferyczne i łączeniowe.
Ciepło jest proporcjonalne do kwadratu natężenia prądu i do rezystancji.
Najbardziej niebezpieczne ze względów pożarowych sąprądy zwarciowe.
5
6
1
833511817.140.png 833511817.151.png 833511817.162.png 833511817.173.png
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Zwarcie jest to zakłóceniowe połączenie bezpośrednie przez łuk elektryczny lub
przez przedmiot o bardzo małej rezystancji dwóch punktów obwodu
elektrycznego, należących do różnych faz, albo połączenie jednego lub
większej liczby takich punktów z ziemią.
W sieciach elektroenergetycznych rozróżnia sięnastępujące rodzaje zwarć:
a) trójfazowe -w przypadku bezpośredniego połączenia trzech przewodów
fazowych układu trójfazowego,
b) dwufazowe -w przypadku bezpośredniego połączenia dwóch przewodów
fazowych układu,
c) jednofazowe -w przypadku bezpośredniego połączenia przewodu fazowego
układu trójfazowego z przewodem neutralnym lub z ziemią.
Najczęściej przyczynązwarćsąnastępujące zjawiska elektryczne:
przepięcia atmosferyczne,
przepięcia łączeniowe,
pomyłki łączeniowe,
długotrwałe przeciążenia, powodujące przegrzanie izolacji,
zawilgocenie izolacji,
zabrudzenie izolacji i izolatorów,
uszkodzenie mechaniczne -słupów, izolatorów, kabli, części
izolacyjnych aparatów elek-trycznych,
nadmierne wzajemne zbliżenie sięprzewodów linii napowietrznych na
skutek kołysania sięlub podskoku w czasie wiatru i sadzi.
Ponadto mogąbyćzwarcia trójfazowe i dwufazowe doziemne. Zwarcia mogąbyć
spowodowane przez zjawiska elektryczne i nieelektryczne.
7
8
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Działanie dynamiczne prądów zwarciowych polega na powstawaniu bardzo
dużych siłprzyciągania lub odpychania (w zależności od kierunku prądów) między
przewodami tworzącymi obwód prądu zwarciowego.
Prądy zwarciowe sąniebezpieczne ze względu na:
działanie cieplne,
Siły te mogądoprowadzićdo uszkodzeńniektórych elementów urządzeń
elektroenergetycznych, np. do złamania izolatorów wsporczych lub wygięcia szyn
zbiorczych w rozdzielni.
Obniżenie napięcia w sieci może spowodowaćzmniejszenie prędkości lub
zatrzymanie silników elektrycznych. Zatrzymany silnik elektryczny, jeśli nie
zostanie wyłączony przez urządzenie zabezpieczające, pobiera znacznie większy
prąd, co powoduje przegrzanie silnika i może doprowadzićdo spalenia jego
izolacji.
działanie dynamiczne,
obniżenie napięćw sieci.
Prądy zwarciowe powodująwydzielanie sięw obwodzie znacznie większej ilości
ciepła niżprzy obciążeniu znamionowym, wskutek tego temperatura przewodów
może przekroczyćdopuszczalne granice.
9
10
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Środkami chroniącymi układ elektroenergetyczny przed skutkami zwarćsą:
W celu zapobieżenia niebezpiecznym skutkom zwarcia stosuje sięśrodki:
zabezpieczenia zwarciowe w postaci bezpieczników topikowych,
wyzwalaczy pierwotnych i zabezpieczeńprzekaźnikowych,
ograniczające możliwośćpowstania zwarcia,
chroniące układ elektroenergetyczny przed skutkami zwarcia.
projektowanie układów tak, aby prądy zwarciowe były jak najmniejsze,
zabezpieczenia przekaźnikowe, wyłączające silniki asynchroniczne w razie
niebezpiecznego obniżenia sięnapięcia.
Środkami ograniczającymi możliwośćpowstania zwarcia są:
urządzenia ochrony przepięciowej,
staranna konserwacja urządzeńi fachowa obsługa,
Nadmierne nagrzewanie sięprzewodów może powodowaćprzyspieszone starzenie
izolacji, przegrzewanie izolacji, spalenie izolacji, stopienie przewodów.
kontrola obciążeńroboczych.
11
12
2
833511817.001.png
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Najczęściej spotykanymi przyczynami pożarów wywołanych przez urządzenia i
instalacje elektryczne są:
Łuk elektryczny może wystąpićm.in. w czasie zwarć, przepięć
atmosferycznych oraz wskutek nadmiernego zbliżenia sięczęści o różnym
potencjale.
Ponieważtuk elektryczny ma temperaturę ok. 3500°C jest niebezpieczny pod
względem pożarowym. Przyczynąwydzielania ciepła na złączach przewodów
elektrycznych jest zwiększenie rezystancji złącz.
przeciążenie urządzeńelektroenergetycznych,
wykonywanie instalacji niezgodne z przepisami i normami,
brak prawidłowej konserwacji urządzeń,
Przyczynązwiększenia rezystancji złącz może byćm.in.
utlenienie powierzchni przewodów,
nieprawidłowe zabezpieczenie urządzeń,
nieostrożne posługiwanie sięurządzeniami elektrycznymi,
rozluźnienie styków,
zabrudzenie.
naprawy wykonywane przez osoby nieupoważnione.
13
14
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Często przyczynąpożarów sąniewłaściwie eksploatowane odbiorniki energii
elektrycznej.
Najgorętszy punkt bańki żarówki może osiągnąćtemperaturę 470°C . Od rozgrzanej
bańki żarówki mogązapalićsięmiędzy innymi pary cieczy łatwo zapalnych, papier,
tkaniny z włókien naturalnych i sztucznych, tworzywa sztuczne, drewno.
Spirale urządzeńgrzejnych osiągajątemperatury przekraczające 1000°C . W
zetknięciu z rozgrzanąspiraląurządzenia grzejnego może zapalićsiękażdy materiał
palny.
Osłony żarówek mogąbyćwykonywane tylko z materiałów trudno zapalnych.
Osłona może byćumieszczona w odległości nie mniejszej niż 5 cm od żarówki .
Grzejnik elektryczny może byćustawiony w odległości nie mniejszej niż 60 cm od
materiałów łatwo zapalnych. Grzejnik elektryczny może byćustawiony w odległości nie
mniejszej niż 30 cm od materiałów trudno zapalnych. Urządzenia grzejne można
ustawiaćna płytach lub podstawach z materiału niepalnego.
Materiały palne mogąznajdowaćsięw odległości nie mniejszej niż 50 cm od
żarówek.
Bez dozoru, pod napięciem można pozostawićtylko grzejniki akumulacyjne.
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Wszystkie osoby (pracownicy) powinny staraćsięzlikwidowaćpożar przy pomocy
podręcznych środków gaśniczych do czasu przybycia służb pożarniczych.
Jedna z osób będących przy pożarze powinna pokierowaćdziałaniami pozostałych
i rozdzielićzadania do wykonania, takie jak:
1) wyłączenie spod napięcia instalacji i urządzeńelektrycznych,
2) ewakuacja ludzi i mienia,
3) przystąpienie do gaszenia za pomocąpodręcznego sprzętu gaśniczego
(gaśnice, koce gaśnicze, piasek).
15
16
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Do gaszenia pożarów urządzeńelektrycznych pod napięciem należy stosowaćśrodki
gaśnicze nieprzewodząceprądu elektrycznego. Sąto: dwutlenek węgla,
czterochlorek węgla, sproszkowane związki chemiczne sodu lub potasu, a także
piasek.
Gaśnicęśniegowąuruchamia sięwedług niżej podanej procedury:
1) uchwycićza specjalnąrękojeśći skierowaćwylot gaśnicy na źródło pożaru,
2) uruchomićgaśnicępoprzez odkręcenie (w lewo) zaworu butli,
3) skierowaćtryskający strumieńśniegu na źródło pożaru.
Wymienione środki chemiczne sąstosowane w specjalnie wykonywanych gaśnicach:
śniegowych,
halonowych (tetrowych),
proszkowych.
Uwaga: Butle gaśnicze mająkolor szary. Śnieg ma temperaturę - 78°C.
Każdy pracownik powinien byćprzeszkolony w zakresie umiejętności posługiwania
sięgaśnicą(wynika to z obowiązku szkolenia BHP w zakładzie pracy).
Gaśnice, którymi można gasićurządzenia elektroenergetyczne pod napięciem, mają
na obudowie oznaczenie „C” (dawniej „E”). Gaśnic nie wolno używaćdo gaszenia
odzieży na ludziach.
Gaśnica śniegowa: a) widok; b) sposób użycia
17
18
3
833511817.012.png 833511817.023.png
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Gaśnicęhalonową(tetrową) uruchamia sięwedług niżej podanej procedury:
Gaśnicęproszkową uruchamia sięi postępuje podobnie jak w przypadku
poprzednich. Gaśnica wydziela strumieńproszku pod ciśnieniem. Strumień,
skierowany na źródło ognia pokrywa go warstwąizolującąod powietrza, co
powoduje stłumienie pożaru.
1) uchwycićza specjalnąrękojeśći skierowaćwylot gaśnicy na źródło pożaru,
2) uruchomićgaśnicępoprzez odkręcenie (w lewo) zaworu butli,
3) skierowaćtryskający strumieńniepalnego gazu (czterochlorek węgla) na źródło
ognia.
Uwaga: Butle gaśnicze mająkolor czerwony z napisem „gaśnica proszkowa".
Uwaga: Butle gaśnicze mająkolor czerwony. Wydzielający się gaz uniemożliwia
dopływ tlenu z powietrza i tłumi ogień.
Gaśnica
proszkowa
19
20
Gaśnica halonowa: a) widok; b) sposób użycia
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Koce gaśnicze sąumieszczone w pomieszczeniach, w pudełkach zawieszonych na
ścianach. W celu użycia koca do gaszenia pożaru należy:
Piasek jest środkiem gaśniczym, stosowanym w początkowej fazie pożaru.
Jego działanie polega na tłumieniu ognia.
1) chwycićoburącz za uchwyty koca, zwisające u dołu pudełka,
2) pociągnąćw dółi zerwaćplombę-koc sięwysunie,
3) rozwinąćkoc przez strzepnięcie,
4) narzucićkoc na palący sięprzedmiot (urządzenie), jednocześnie przyciskając jego
obrzeża.
Można go stosowaćwybiórczo do gaszenia urządzeńelektrycznych będących
pod napięciem, na przykład:
kabli,
Koce gaśnicze można używaćdo gaszenia odzieży na ludziach.
muf,
głowic,
kondensatorów
transformatorów.
Sposób użycia koca gaśniczego
21
22
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
Hydronetkąwodnąnie można gasićpłynów łatwopalnych (nafta, benzyna, ropa
naftowa). Można jąstosowaćdo gaszenia materiałów stałych (oprócz wapna
palonego, karbidu, sodu) oraz przedmiotów (ciał) palących sięw postaci żaru w
wysokich temperaturach.
Palące sięsilniki elektryczne, będące pod napięciem, należy gasićza pomocą
gaśnic śniegowych lub halonowych. Po wyłączeniu spod napięcia można gasić
dowolnym środkiem gaśniczym.
Uwaga: Nie wolno używaćhydronetki wodnej, a także gaśnicy pianowej do
gaszenia instalacji i urządzeńelektrycznych będących pod napięciem.
Palący siętransformator należy wyłączyćspod napięcia, zarówno od strony
górnego, jak i dolnego napięcia. Wyłączony transformator należy gasićgaśnicami
śniegowymi lub piaskiem.
Gaśnice:
a) pianowa;
b) hydronetka
wodno-pianowa
Urządzenia rozdzielcze należy, po wyłączeniu spod napięcia, gasićgaśnicami
śniegowymi lub halonowymi.
23
24
4
833511817.034.png 833511817.045.png 833511817.056.png 833511817.067.png 833511817.078.png 833511817.089.png
1. Ochrona przeciwpożarowa w urządzeniach, instalacjach i sieciach
elektroenergetycznych
W celu zabezpieczenia sięprzed powstaniem pożaru, którego źródłem mogłyby być
instalacje i urządzenia elektryczne, należy:
1) w obwodach elektrycznych stosowaćaparaty zabezpieczające, takie jak:
•wyłączniki nadmiarowe o właściwie dobranym zakresie i charakterystyce,
odpowiednie do obciążenia i przekroju zastosowanych przewodów,
•wyłączniki różnicowoprądowe, o znamionowym prądzie zadziałania
l Δn < 300-500 mA, instalowane w obiekcie budowlanym, najczęściej w
rozdzielnicy głównej, co zabezpiecza instalacjęi urządzenia elektryczne w
całym budynku,
2) do wykonania instalacji elektrycznych stosowaćmateriały, sprzęt, osprzęt (w tym
rury osłonowe do przewodów) w wykonaniu niepalnym lub trudno zapalnym,
3) stosowaćspecjalne układy i urządzenia (czujniki) wykrywające i pozwalające
zlokalizowaćpożar,
4) instalacje i urządzenia elektryczne należy eksploatowaćzgodnie z
obowiązującymi przepisami, w tym pożarowymi, instrukcjami eksploatacji oraz DTR.
Od kilku lat nie sąjużdopuszczone do użytku bardzo popularne przed
laty gaśnice pianowe GWPY, tzw. zbijakowe, gaśnice halonowe oraz
malowane na srebrno małe gaśnice śniegowe o masie środka gaśniczego
1,5 kg.
Niebawem podobny los spotka także wszystkie starszego typu
uruchamiane pokrętłem, srebrnego koloru gaśnice śniegowe, którym od
kilku lat nie może byćjużprzedłużana przez Urząd Dozoru Technicznego
wymagana przepisami legalizacja butli.
20 styczeń2009 –KWSP Wrocław
25
26
Oddziaływanie prądu elektrycznego na organizm ludzki
Oddziaływanie prądu na organizm
człowieka
Oddziaływanie prądu na organizm
człowieka
Prąd przemienny o częstotliwości 50 Hz i napięciu 400/230 V
jest najbardziej rozpowszechnionym środkiem przenoszenia
energii elektrycznej. Z tego powodu większość porażeń i
oparzeń ludzi prądem elektrycznym, nazywanych wypadkami
elektrycznymi, występuje przy styczności człowieka z
urządzeniami elektroenergetycznymi prądu przemiennego,
przy czym najczęstsze są rażenia na drodze ręka - nogi lub
ręka - ręka. Ponadto prąd przemienny o częstotliwości od 15
do 100 Hz powoduje najgroźniejsze dla życia reakcje
organizmu, stąd skutki rażenia nim rozpatruje się szczególnie
wnikliwie.
oraz
oraz
ratowanie osób porażonych prądem
elektrycznym
ratowanie osób porażonych prądem
elektrycznym
Dr inż. Radosław Szczerbowski
27
28
Szkolenie z zakresu BHP podczas pomiarów elektrycznych
Szkolenie z zakresu BHP podczas pomiarów elektrycznych
Działanie pośrednie, powstające bez przepływu prądu
przez ciało człowieka, powoduje takie urazy, jak:
oparzenia ciała wskutek pożarów wywołanych zwarciem
elektrycznym lub spowodowane dotknięciem do
nagrzanych elementów
groźne dla życia oparzenia ciała łukiem elektrycznym, a
także metalizacja skóry spowodowana osadzaniem się
roztopionych cząstek metalu
uszkodzenia wzroku wskutek dużej jaskrawości łuku
elektrycznego
uszkodzenia mechaniczne ciała w wyniku upadku z
wysokości lub upuszczenia trzymanego przedmiotu.
Działanie bezpośrednie:
porażenie elektryczne wskutek przepływu prądu
elektrycznego przez ciało ludzkie (tzw. prądu
rażeniowego) może wywołać wiele zmian fizycznych,
chemicznych i biologicznych w organizmie (a nawet
śmierć człowieka) poprzez oddziaływanie na układ
nerwowy oraz w wyniku elektrolizy krwi i płynów
fizjologicznych.
29
Szkolenie z zakresu BHP podczas pomiarów elektrycznych
30
Szkolenie z zakresu BHP podczas pomiarów elektrycznych
5
833511817.099.png 833511817.100.png 833511817.101.png 833511817.102.png 833511817.103.png 833511817.104.png 833511817.105.png 833511817.106.png 833511817.107.png 833511817.108.png 833511817.109.png 833511817.110.png 833511817.111.png 833511817.112.png 833511817.113.png 833511817.114.png 833511817.115.png 833511817.116.png 833511817.117.png 833511817.118.png 833511817.119.png 833511817.120.png 833511817.121.png 833511817.122.png 833511817.123.png 833511817.124.png 833511817.125.png 833511817.126.png 833511817.127.png 833511817.128.png 833511817.129.png 833511817.130.png 833511817.131.png 833511817.132.png 833511817.133.png 833511817.134.png 833511817.135.png 833511817.136.png 833511817.137.png 833511817.138.png 833511817.139.png 833511817.141.png 833511817.142.png 833511817.143.png 833511817.144.png 833511817.145.png 833511817.146.png 833511817.147.png 833511817.148.png 833511817.149.png 833511817.150.png 833511817.152.png 833511817.153.png 833511817.154.png 833511817.155.png 833511817.156.png 833511817.157.png 833511817.158.png 833511817.159.png 833511817.160.png 833511817.161.png 833511817.163.png 833511817.164.png 833511817.165.png 833511817.166.png 833511817.167.png 833511817.168.png 833511817.169.png 833511817.170.png 833511817.171.png 833511817.172.png 833511817.174.png 833511817.175.png 833511817.176.png 833511817.177.png 833511817.178.png 833511817.179.png 833511817.180.png 833511817.181.png 833511817.182.png 833511817.183.png 833511817.002.png 833511817.003.png 833511817.004.png 833511817.005.png 833511817.006.png 833511817.007.png 833511817.008.png 833511817.009.png 833511817.010.png 833511817.011.png 833511817.013.png 833511817.014.png 833511817.015.png 833511817.016.png 833511817.017.png 833511817.018.png 833511817.019.png 833511817.020.png 833511817.021.png 833511817.022.png 833511817.024.png 833511817.025.png 833511817.026.png 833511817.027.png 833511817.028.png 833511817.029.png 833511817.030.png 833511817.031.png 833511817.032.png 833511817.033.png 833511817.035.png 833511817.036.png 833511817.037.png 833511817.038.png 833511817.039.png 833511817.040.png 833511817.041.png 833511817.042.png 833511817.043.png 833511817.044.png 833511817.046.png 833511817.047.png 833511817.048.png 833511817.049.png 833511817.050.png 833511817.051.png 833511817.052.png 833511817.053.png 833511817.054.png 833511817.055.png 833511817.057.png 833511817.058.png 833511817.059.png 833511817.060.png 833511817.061.png 833511817.062.png 833511817.063.png 833511817.064.png 833511817.065.png 833511817.066.png 833511817.068.png 833511817.069.png 833511817.070.png 833511817.071.png 833511817.072.png 833511817.073.png 833511817.074.png 833511817.075.png 833511817.076.png 833511817.077.png 833511817.079.png 833511817.080.png 833511817.081.png 833511817.082.png 833511817.083.png 833511817.084.png 833511817.085.png 833511817.086.png 833511817.087.png 833511817.088.png 833511817.090.png 833511817.091.png 833511817.092.png 833511817.093.png 833511817.094.png 833511817.095.png 833511817.096.png 833511817.097.png 833511817.098.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin