Palatalizacja
pierwsza
zjawisko ogólnosłowiańskie, zaszła w IV - VI w. po Chr.
k
č
g
+ i, ī, ĕ, ē →
ž
χ
š
np.:noga : nóżkaręka : rączkamucha : muszka
druga
VI - VII w. po Chr.Zaszła pod wpływem e i i pochodzenia niesłowiańskiego oraz pod wpływem nowopowstałego ē i ī (aĭ, eĭ → ē, ī).
c
+ ē, ī →
dz → z
(zachód) š(reszta) s
np.:POL: cep, cena, ręce, nodze, mniszySCS: otьci, cěnakv, gv, χv + ē, ī →→ (zachód) bez zmian, np.: POL: kwiat, gwiazda; CZE: květ, hvězda→ (wschód i południe): cv', dzv' → zv', sv', np.: SCS: cvět, dzvězda; ROS: цвет, звездаkv, gv + ē2, ī2 → cv, zvWątpliwe na wschodzie, bo w dialektach nawet na wschód od Moskwy nie zaszła; literackie cv, zv to wpływ scs.
trzecia
VIII w. po Chr.
i, ĭ, ь, ę, ŕ +
→
dz
(zachód) š(reszta) s'
wyjątki:ogólnosłowiańskie: kъnigaPOL: (ulьga →) ulga , Lgota
Zulka20