jastrzab_terap.pdf

aaaba

egldmed

terpiipedgogicznej

kutecznoterapiigwarantujgwnieodpowiedniodobranedorodzajuusprawnianychfunkcjiido

wiekuuczniwmetodyterapeutyczneajbardziejefektywnejestoddziaywaniepolisensoryczneczyli

jednoczesneangaowaniewieluzmysw

erpipedgogiczn

Termin terapia zosta zaczerpnity z medycyny.

Oznacza dziaania majce na celu przywrcenie

zdrowia (z jzyka greckiego therapeia lecze-

nie).Okrelenie to przyjte zostao na gruncie peda-

gogiki specjalnej, ktrej jeden z dziaw zajmuje si

parcjalnymi zaburzeniami rozwoju.(I. Czajkowska,

K. Herda 1996). W oglnym rozumieniu tego poj-

cia przyjmuje si, e terapia jest dziaaniem maj-

cym na celu usunicie przyczyn i objaww trudnoci

w uczeniu si i eliminowanie niepowodze szkol-

nych. Jej konsekwencj powinna by zmiana po-

stawy ucznia wobec trudnoci w uczeniu si oraz

wzrost motywacji do nauki, a przede wszystkim opa-

nowanie umiejtnoci poprawnego pisania i czytania

oraz wyeliminowanie bdw.

Dziaania zmierzajce do poprawy funkcjonowa-

nia ucznia w nauce czytania i pisania okrelao si

rnymi terminami. Wczeniej uywano okrelenia

reedukacja. Reedukowa to inaczej przywraca utra-

cone umiejtnoci. W przypadku uczniw z dyslek-

sj trudno mwi o przywracaniu umiejtnoci

czytania czy pisania, gdy wczeniej ich nie posiedli.

Specjalistyczn pomoc udzielan uczniom ze spe-

cyficznymi trudnociami w nauce czytania i pisania

okrela si wic mianem terapiapedagogiczna .

Istot oddziaywania terapeutycznego jest organizo-

wanie aktywnoci ucznia w taki sposb, aby przez

zaspokojenie jego specjalnych potrzeb rozwojowych

i edukacyjnych wywoa zmian motywacji do nauki,

a nastpnie usprawni i korygowa zaburzone pro-

cesy poznawcze oraz niewyksztacone lub znie-

ksztacone umiejtnoci szkolne typu czytanie

i pisanie.

Terapiapedagogiczna nie zostaa jednoznacz-

nie zdefiniowana, mona wic dowolnie wybiera za-

kres treci tego pojcia po to, by kierowa si nim

podczas udzielania pomocy psychopedagogicznej

uczniom jej potrzebujcym. Jedn z wielu definicji

podaj W. Brejnak i K. J. Zabocki (1999 - w opar-

ciu o pogldy M. Bogdanowicz, I. Czajowskiej

iK. Herdy, J. Jastrzb, B. Kaji, M. Szurmiak): jest to

system zintegrowanych dziaa stymulujco-

usprawniajcych i korekcyjno-kompensacyjnych

realizowanych przez nauczyciela terapeut przy

wsppracy z nauczycielami i rodzicami dziecka.

iuletynolskiegoowrzystwysleksj i

Przez terapi pedagogiczn rozumie si zatem sys-

tem oddziaywa dydaktycznych i wychowawczych,

ktrych celem jest stymulacja oglnego rozwoju

dziecka, usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycz-

nych, wiczenie koncentracji uwagi. Ma doprowadzi

do wytworzenia w uczniu wiadomoci jego mocnych

stron, eliminowania sabych, hamujcych czy utrud-

niajcych procesy uczenia si. Jest to system zinte-

growanych dziaa stymulujco-usprawniajcych

i korekcyjno-kompensacyjnych realizowanych przez

nauczyciela terapeut przy wsp-

pracy z nauczycielami i rodzicami

dziecka.

Z treci tej, jak wielu innych de-

finicji (zob. J. Jastrzb, B. Za-

krzewska, i inni), wynika, e zada-

niem terapii jest kompensowanie

brakw w zakresie poszczeglnych

funkcji w oparciu o mocne strony

ucznia i umoliwienie mu wszech-

stronnego rozwoju. Praca terapeu-

tyczna ma korekcyjno-kompensacyjny charakter, gdy

zajmuje si nauczeniem poprawnego czytania i pi-

sania, a rwnoczenie zapobieganiem powstawaniu

zaburze emocjonalnych, ewentualne ich niwelowa-

niem oraz wypracowaniem waciwej motywacji do

nauki. Realizacj dziaa terapeutycznych okrelaj

zasady postpowania, ktrymi powinien kierowa si

terapeuta. Jego twrcza postawa i perfekcyjna zna-

jomo warsztatu pracy decyduj o efektywnoci te-

rapii. Serdeczna, przyjazna atmosfera, jaka powinna

panowa na zajciach, wyzwala w uczniach zaufanie,

poczucie bezpieczestwa i przyczynia si do aktyw-

nej pracy.

O skutecznoci terapii decyduj gwnie stoso-

wane przez nauczyciela terapeut pedagogicznego

metody terapeutyczne. Najbardziej efektywne jest od-

dziaywanie polisensoryczne, czyli jednoczesne an-

gaowanie wielu zmysw. O doborze metod tera-

peutycznych decyduj rodzaj usprawnianych funkcji

oraz wiek uczniw.

rzegldniektrychmetodstoso

wnychw terpiipedgogicznej

W literaturze przedmiotu dydaktyka istnieje wiele

rnorodnych metod nauczania i uczenia si. Mog

by zastosowane w terapii w rny sposb i w rnym

zakresie. To terapeuta dokonuje wyboru, decyduje

o tym, ktra z nich najlepiej pomoe zrealizowa kon-

kretne zadania terapeutyczne. Opie-

rajc si na osobistym dowiad-

czeniu w tym wzgldzie, proponuj

kompilacyjne zestawienie tych

metod, ktre moim zdaniem

sprawdzaj si w praktyce terapeu-

tycznej, a s jednoczenie bliskie

dydaktyce szkolnej. Posu si tu

midzy innymi propozycjami

W. Okonia (1998) i Z. Zaczy-

skiego (1967).

Metodyasymilacjiwiedzy s oparte na aktyw-

noci poznawczej. Do tej grupy zaliczamy pogadank,

dyskusj, wykad, prac z ksik. Sdz, e te me-

tody nie wymagaj szczegowego opisu. S znane

i stosowane od wielu lat.

Metodywaloryzacyjnezwaneteeksponuj

cymi stymuluj aktywno emocjonalno-artystyczn

ucznia. Polegaj na stwarzaniu sytuacji, w ktrych

uczniowie poznaj systemy wartoci spoecznych,

moralnych, estetycznych czy naukowych. Angauj

ucznia emocjonalnie i ucz wyraania odczu.

Metodypraktyczne cechuje aktywno. Zmie-

niajc rzeczywisto, wykorzystujc posiadan wie-

dz, ucze zmienia samego siebie. Ksztatuje swj

stosunek do pracy, swoje przekonania i postawy,

swoj osobowo. Metody praktyczne dziel si na

dwie grupy. Pierwsza obejmuje wiczenia, druga suy

realizacji zada wytwrczych.

Zadaniem terapii jest kom-

pensowanie brakw

w zakresie poszczeglnych

funkcji w oparciu

o mocne strony ucznia

i umoliwienie mu wszech-

stronnego rozwoju.

iuletynolskiegoowrzystwysleksj i

wiczenie jest wielokrotnym wykonywaniem

okrelonej czynnoci dla uzyskania wprawy intelek-

tualnej i praktycznej. wiczenia maj wyksztaci

umiejtnoci i nawyki niezbdne przy wykonywaniu

rnych zada, co atwo wykorzystywa w terapii do

usprawniania funkcji percepcyjno-motorycznych. Pa-

mita jednak naley, aby nie ogranicza si jedynie

do powtarzania czynnoci. W trakcie wykonywania

wicze wane jest, aby ucze by wiadom celu, ja-

kiemu maj one suy.

Realizacjzadawytwrczych cechuje prze-

waga aktywnoci praktycznej, majcej na celu uwia-

domienie, czemu wiczenie ma suy, oraz uwiado-

mienie regu dziaania i kolejnoci ich wykonania. Za-

dania wytwrcze znakomicie mona wykorzysta

w wiczeniach usprawniajcych motoryk rk.

Metodyaktywizujce rozwijaj zainteresowania,

ksztatuj umiejtno pracy w zespole, pobudzaj

mylenie twrcze, wzbogacaj sownik ucznia. Spraw-

dzaj si szczeglnie w pracy z uczniami dyslektycz-

nymi. Atrakcyjna i urozmaicona forma wicze

zachca ucznia do pracy nad problemem. Wdraa go

do samodzielnoci. W tej grupie s specjalne metody

terapeutyczne, ktre wymieniam wraz ze wskazaniem

rda w literaturze. Stosowane s najczciej metody

sowne, pogldowe, praktycznego dziaania, czyli pi-

sanie, rysowanie, czytanie, wiczenia pamici. Po-

nadto wielu terapeutw stosuje elementy kinezjologii

edukacyjnej, wizualizacj, sowa haki, metod zaka-

dek, muzykoterapi, arteterapi, dram, elementy my-

lenia twrczego, mandale, elementy pedagogiki

zabawy.

MetodaRuchuRozwajcego Weroniki Sherborne

(metoda psychomotoryczna);M. Bogdanowicz, D. Okrze-

sik, Opis i planowanie zaj wedug Metody Ruchu

Rozwijajcego Weroniki Sherborne , Gdask 2005.

MetodaDobregoStartu Marty Bogdanowicz

(metoda psychomotoryczna); M. Bogdanowicz, Me-

toda Dobrego Startu , Warszawa 1999.

Metoda„Rytmicznyruch” Kerstin Linde i Ha-

rald Blomberg (metoda psychomotoryczna);

J. Krzyewska, ktywizujce metody i techniki w edu-

kacji wczesnoszkolnej , Suwaki 1998-2000; I. Ma-

kowska, Kreowanie rozwoju dziecka , Gdynia 2005.

Metodaintegracjisensorycznej Violet Maas

(metoda polisensoryczna); V. F. Maas, Uczenie si

przez zmysy , Warszawa 1998.

Kinezjologiaedukacyjna Paula i Gail Denni-

son (metoda wspomagajca naturalny rozwj czo-

wieka); P. Dennison, G. Dennison, Brain Gym

EduKinesthetics, Inc., 1994; Twrcza kinezjologia

w praktyce ,(praca zbiorowa), Warszawa 2002;

I. Makowska, Kreowanie rozwoju dziecka , Gdynia

2005.

Logorytmika (metoda psychomotoryczna);

J. Tokarczyk, Wykorzystanie wicze logorytmicz-

nych w terapii dzieci z zaburzeniami mowy i wsp-

wystpujcymi nieprawidowociami w rozwoju

psychomotorycznym , Supsk 1997.

Gryi zabawyw terapiipedagogicznej (me-

toda psychomotoryczna); J. Jastrzb, Gry i zabawy

w terapii pedagogicznej , Warszawa 2005.

Usprawnianie funkcji percepcyjnomoto

rycznychudziecidyslektycznych (program psy-

chokorektywny); J. Jastrzb, Usprawnianie funkcji

percepcyjno-motorycznych u dzieci dyslektycznych ,

Warszawa 2005.

Metodastrukturwyrazowych Ewy Kujawy

i Marii Kurzyny (nauka czytania i pisania); E. Ku-

jawa, M. Kurzyna, Reedukacja dzieci z trudnociami

w czytaniu i pisaniu metod 1 struktur wyrazowych ,

Warszawa 1994.

Metodasylabowaw czytaniui pisaniu i pro-

gram wicze (metoda alternatywa wobec metod

konwencjonalnych); K. Grabaowska, J. Jastrzb,

J. Mickiewicz, M. Wojak, wiczenia w czytaniu i pi-

saniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslek-

tycznych , Toru 1995.

iuletynolskiegoowrzystwysleksj i

ProgramEdukacyjnoTerapeutycznyORTO

GRAFFITI (nauka czytania i pisania i techniki wi-

cze psychomotorycznych); J. Studnicka, Ortograffiti

dla uczniw gimnazjum i szk ponadgimnazjalnych ,

Gdynia 2003; D. Chwastniewska, R. Czabaj, Czytam,

rozumiem, pisz. Ortograffiti dla kl. IV-V , Gdynia

2006; R. Czabaj, A. Piechnik-Kaszuba, Czytam, rozu-

miem, pisz. Ortograffiti dla kl.V-VI , Gdynia 2006.

Metodysupernauczania (metoda twrczego roz-

wizywania problemw); S. Ostrander, L. Schroeder,

Superlearning 2000 podrcznik , Warszawa 1999.

Metoda mapy pojciowej (notatka nieli-

nearna); T. Buzan, Mapy twoich myli , d

1999; T. Buzan, Podrcznik szybkiego czytania ,

d 2002; T. Buzan, Rusz gow , d 1999.

Metodakolorowejortograi Lesawa Furmagi;

L. Furmaga, Ortofrajda gawda i teoria. Przewodnik ,

Wejherowo 2007; R. Janiec, Ortofrajda. Nauka

ortografii zupenie inaczej , „Biuletyn Owiatowy“

nr 12/2002.

Drama K. Pankowska, Edukacja przez dram.

Przewodnik metodyczny , Warszawa 1997.

Ekspresjaartystyczna I. Makowska, Kreowa-

nie rozwoju dziecka , Gdynia 2005.

Programymultimedialne Oferta jest cigle

poszerzana. Zachcam do poszukiwania na stronach

internetowych.

Autorami wymienionych metod s znani pedago-

dzy, psycholodzy, logopedzi i terapeuci. Trzeba pa-

mita, e nie s to metody uniwersalne, jednakowo

skuteczne dla wszystkich. Adresowane s do dzieci

i uczniw w rnym wieku, znajdujcych si na r-

nych etapach rozwoju. Dowiadczony terapeuta wie,

jak wykorzysta dan metod i ktre wiczenia bd

stymuloway okrelone funkcje percepcyjno-moto-

ryczne. Nie ma szybkiego sposobu na przezwycie-

nie specyficznych trudnoci w nauce. Tylko dobrze

zorganizowana systematyczna praca terapeutyczna,

poczona z duym zaangaowaniem si ucznia, ro-

dzicw i nauczycieli moe przynie efekty.

Bibliograa

M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, Ucze z dysleksj w szkole , Gdynia 2005.

W. Brejnak, K. J. Zabocki, Dysleksja w teorii i praktyce , Warszawa 1999.

Z. Brzekiewicz, Superczytanie , Warszawa 1996.

I. Czajkowska, K. Herda, Zajcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole , Warszawa 1996.

K. Gozdek-Michaelis, Supermoliwoci twojego umysu , Warszawa 1995

Z. Hanzel, Dyktanda graficzne , Gdask 2003.

J. Jastrzb (red.), Edukacja terapeutyczna , Toru 2002.

J. Jastrzb, Przegld programw terapeutycznych dla dzieci dyslektycznych , „Wychowanie na co dzie” nr 3-5/2003.

G. Krasowicz, Jzyk, czyt anie i dysleksja , Lublin 1997.

H. Lorayne, Sekrety superpamici , d 1998.

E. Maek, Dziecice Hip-Hop. Zabawy stymulujce psychomotoryczny rozwj dziecka , Krakw 2000.

W. Oko, Wprowadzenie do dydaktyki oglnej , Warszawa 1998.

Z. Sadu, Jak pomc uczniowi w nauce ortografii , Opole 2003.

B. Sawa, Jeeli dziecko le czyta i pisze , Warszawa 1980.

L. Szyndler, Pomyl zapamitaj zapisz , Krakw 2006.

W. Turewicz (red.), Jak pomc dziecku z dysortografi , Zielona Gra 2002.

W. Zaczyski, Rozwj metody eksperymentalnej i jej zastosowanie w dydaktyce , Warszawa 1967.

iuletynolskiegoowrzystwysleksj i

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: