9. Zróżnicuj caries : secundaria, media, atypica
c. secundaria – próchnica powstająca wokół wypełnienia; przyczynami są : błąd lekarza podczas
opracowania i wypełniania, jakość materiałów , brak szczelności brzeżnej, odłamanie brzegów
wypełnienia. Manifestuje się :
- plama próchnicowa wokół wypełnienia
- szczelina brzeżna
- przebarwieniem tkanek wokół wypełnienia
- przebarwieniem brzegów wypełnienia
- utrata części lub całego wypełnienia
Może przebiegać jako proces ostry lub przewlekły.
c. media – próchnica obejmująca zasięgiem poza szkliwem 1/3 wewnętrznej części zębiny ( sięga do 2/3
całej grubości zębiny ) ; ubytek jest średniogłeboki, a barwa zębiny próchnicowej odpowiada
przebiegowi procesu chorobowej ( przewlekły lub ostry ) ; po usunięciu próchnicowo zmienionej tkanki
dno ubytku oddziela od komory zęba warstwa zdrowej zębiny ; podczas opracowywania ubytku
bolesność jest niewielka , większa na nawiercanie ścian bocznych niż dna ( mała bolesność wynika z
izolacji przez powstała w przewlekłej próchnicy zębinę sklerotyczną )
c. atypica – próchnica występująca w zębach pozbawionych żywej miazgi ( miazga uległa martwicy lub
została usunięta przy leczeniu endodontycznym ) , inny obraz morfotyczny wynikający z powodu
braku miazgi nie powstają odczyny obronne
10. Zróżnicuj 2 procedury stomatologiczne : remineralizację i lakowanie ( lub impregnację )
Remineralizacja – zachowawcze postępowanie, które dotyczy wyłącznie najwcześniejszej postaci
próchnicy – próchnicy początkowej – postać odwracalna; stadium podpowierzchniowego, częściowego
odwapnienia przy zachowaniu nie zmienionej warstwy zewnętrznej szkliwa ; polega na powtórnej
mineralizacji drobnych ubytków w szkliwie przy dostarczaniu fluoru, niezbędny jest stały dopływ
niewielkich ilości fluoru ( najlepiej spełnia to warstwa NaF o gr. 1,5-2 um )
Remineralizacja wspomagana jest preparatami fluorkowymi :
- 75% pasta fluorowa Łukomskiego
- 2% roztw. NaF
- Fluormex ( płyn, żel ); Fluocal ( płyn, żel ) Elmex żel
- lakiery fluorowe ( Np. Fluorprotector, Bifluorid )
- jonoforeza fluorowa
< Technika zabiegu :
1. mechaniczne oczyszczenie zębów z osadu i płytki nazębnej
2. zabezpieczenie przed dostępem śliny
3.osuszenie pow. zęba
4. naniesienie preparatu i wcieranie twardym tamponem w okolicy ogniska przez 1-2 min.
Lakowanie – wypełnienie bruzd i zagłębień na pow. żującej zębów trzonowych i przedtrzonowych
( metoda profilaktyki próchnicy u dzieci )
< Materiały :
- laki nie zwierające F : Helioseal, Visioseal, Fissurit
- laki zawierające F : Helioseal F, Deguseal Mineral, Evicrol Fissure
- gkassjonomery, kompomery : Tetric Flow , Fuji III
Technika zabiegu :
1. mechaniczne oczyszczenie bruzdy
2. dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni
3. wytrawienie sytemu bruzd
4. dokładne wypłukanie wytrawiacza
5. oczyszczenie pola zabiegu
6. kontrola wytrawionej powierzchni
7. aplikacja laku
8. utwardzenie laku
9. kontrola wykonania zabiegu
10. kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni >
Impregnacja – zabieg polegający na przesyceniu próchnicowo zmienionych zębów środkami
chemicznymi, które działają bakteriobójczo i powodują utwardzenie wcześniej rozmiękłych mas; w
wyniku impregnacji dochodzi do wiązania części organicznej tkanek twardych zęba ze związkami
bardziej odpornymi na działanie czynników próchnicowtwórczych.
Wskazania – rozległe płaskie ubytki, stosowana by zachować zęby mleczne
< Preparaty do impregnacji :
- Tresilan
- Cervin
- Azotan srebra ( Lapis ) + 20% glukoza < strącalnik >
- Chlorek cynkowy 35% + 10% żelazocyjanek potasu
- Amoniakalny roztwór azotanu srebra
1. usunięcie rozpadłej próchnicowo zębiny, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni ubytku i jego
obrzeży
2. izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia brzeżnego
3. odtłuszczenie i osuszenie ubytku
4. wcieranie środka impregnującego
5. strącanie użytego związku
6. osuszenie zaimpregnowanej powierzchni
7. zalecenia dla pacjenta
Wykonujemy 5 x co 7dni, po nałożeniu 2-3 razy strącamy
11. Wymień czynności, które należy wykonać oraz preparaty, jakich należy użyć, by wytrawić
szkliwo.
Preparaty do wytrawiania szkliwa :
· kw. fosforowy 35-40%
· kw. cytrynowy
· kw. pirogronowy, poliakrylowy
· EDTA
· kw. azotowy, solny
Czynności zabiegu :
1) oczyszczenie zęba szczotką i wodną zawiesiną pumeksu lub pastą bez dodatku fluoru czy oleju.
2) powierzchowna warstwa szkliwa o grubości 20-30 um powinna być zniesiona drobnoziarnistym
diamentem, z uwagi na nieregularne ułożenie pryzmatów oraz dużą zawartość fluoru.
3) skośne ścięcie szkliwa na brzegach ubytku
4) przepłukanie i osuszenie oraz izolacja od dostępu śliny, krwi, płynu kieszonkowego ( koferdam lub
wałki ligniny ).
5) aplikacja wytrawiacza na szkliwo i pozostawienie na czas :
- 37% kw. fosforowy – 30-40 sek. ( z. martwe – 60 sek. ; z. mleczne – 90-120 sek. )
6) dokładnie spłukać wytrawiacz przez czas równy wytrawianiu lub dłuższy
7) kontrola wytrawionej powierzchni = po wytrawieniu szkliwo powinno być kredowo białe i bardziej
porowate
8) dokładnie osuszyć
12. Podaj schemat przy wypełnieniu ubytku II klasy metodą kanapkową
Metoda kanapkowa – polega na wypełnieniu ubytku II klasy,( ale także III lub V ) dwoma warstwami;
zwłaszcza w ubytkach znajdujących się blisko szyjki zęba ; 1 warstwa – cement glass-jonomerowy :
odbudowuje zębinę i zakładany do granicy szkliwno - zębinowego ; 2 warstwa – kompozyt odbudowuje
Schemat postępowania :
1) izolacja od dostępu śliny
2) całkowite usunięcie zębiny próchnicowej ( bez wykonywania podcięć retencyjnych i gładzeń szkliwa
3) wypłukanie ubytku wodą destyl. lub roztw. soli fizjologicznej i osuszenie
3) gdy ubytek głęboki założenie prep. Ca(OH)2
4) uzdatnienie zębiny 25% kw. poliakrylowy na całej powierzchni aż do granicy szkliwno – zębinowej
5) założenie cementu glass-jonomerowego
6) wytrawienie szkliwa i całej powierzchni cementu 37% kw. fosforanowym ( najpierw szkliwo potem
cement )
7) wypłukać ubytek wodą destyl. i osuszyć
8) założenie żywicy wiążącej ( bondu ) i polimeryzacja przez 20 sek.
9) założenie kompozytu ( warstwy nie grubsze niż 2 mm ) i polimeryzacja 40 sek.
· Glass-jonomer – zapewnia dobrą styczność brzeżną wypełnienia w okolicy poddziąsłowej ( dobrze
toleruje wilgotność ) i zapobiega próchnicy wtórnej
· Kompozyt – dobrze łączy się z tkankami zęba i jest materiałem estetycznym
13. Jakie zadanie spełnia mechaniczno – chemiczne opracowanie ścian kanału.
Głównym celem mechaniczno – chemicznego opracowania kanałów jest :
Ø Opracowanie mechaniczne ma na celu :
- usunięcie pozostałej miazgi zmienionej zapalnie lub miazgi w stanie zgorzelinowym
- udrożnienie i poszerzenie kanału przez usunięcie zębiny ze ścian kanału i kanalików zębinowych,
przylegających do kanału, które są zakażone.
- udrożnienie i poszerzenie kanału ma na celu umożliwienie szczelnego wypełnienia kanału ( zbyt wąski
kanał trudny do wypełnienia )
Ø Opracowanie chemiczne :
- usunięcie resztek miazgi, opiłków zębiny powstające podczas mechanicznego opracowania kanałów,
skrzepy krwi, wysięki surowicze i ropne
- rozpuszczenie martwych tkanek
- dezynfekcja kanału – działanie bakteriobójcze; bakteriostatyczne
- usuwanie warstwy mazistej
- zmniejszenie ryzyka złamania narzędzia w kanale
Opracowanie mechaniczne na przemian z opracowaniem chemicznym.
14. Wymień metody wypełniania kanałów korzeniowych.
1. m. jednego ćwieka
2. m. kondensacji bocznej
- zimnej gutaperki
- ogrzanej gutaperki
3. m . kondensacji pionowej ciepłej gutaperki
4. m. kondensacji termomechanicznej
5. m. wstrzykiwania gutaperki = m. termoplastyczna Thermaphil, Obtura II, System B
(6.)system z przenośnikiem do umieszczania gutaperki
(7.) system próżniowego wypełniania jamy zęba
15. Jakimi metodami można usunąć zmienioną próchnicowo zębinę i opracować ubytek w tkance
zęba.
1) usunięcie mechaniczne za pomocą wierteł diamentowych i różyczkowych na turbinę i kątnicę.
2) technika ART. – usuwanie zębiny próchnicowej narzędziami ręcznymi < ekskawatory > ( i wypełnienie
glass-jonomerem
3) technika CMCR – chemo-mechaniczne usunięcie zębiny próchnicowej, nałożenie specjalnych żeli Cariosolv( zwiera podchloryn sodu ) 3-4 krople na 10-15 sek. na ubytek i usunięcie ekskawatorem.
4) abrazja powietrzna – pod ciśnieniem ziarenka tl. glinu, aluminium usuwają zębinę próchnicową
( do próchnicy małej i średniej ).
5) narzędziami ultradźwiękowymi (!w małych ubytkach dochodzi do pęknięcia szkliwa, a w dużych do zniesienia sklepienia komory) – dobre w z. martwych.
6) laser do tkanek twardych - 1. gazowe CO2 2.YA 3. system Excimer
7) opracowanie ubytku za pomocą ozonu – urządzenie HealOzone.
16. Wymień wskazania do wypełnienia amalgamatem, glass-jonomerem, kompozytem i kompomerem.
amalgamat :
1) na zęby boczne ze względu na wysoką odporność na ścieranie
2) w przypadku słabej higieny j. ustnej pacjenta – tolerancja na złe warunki
3) w ubytkach schodzących poddziąsłowo – duża odporność na wilgotność
glass-jonomery :
1) cienkie podkłady ( linery )
2) podkłady pod wszystkie wypełnienia
3) wypełnienia ubytków klasa V, III, II ( m. kanapkowa )
4) wypełnienie z. mlecznych
5) odbudowa kikuta pod korony
6) wypełnienie ubytków niepróchnicowego pochodzenia
7) uszczelnienie bruzd i szczelin
8) wypełnienie kanałów korzeniowych
9) wypełnienie ubytków przydziąsłowych - odporność na środowisko wilgotne
kompozyt :
1) estetyczna odbudowa zębów z ubytkami klasy III, IV, V
2) stosowany, gdzie małe siły żucia ; ale są aktualnie kompozyty stosowane również na z. trzonowe
i przedtrzonowe.
3) wypełnienia w ubytkach z oszczędnym opracowaniem tkanek zęba
kompomery :
1) wypełnienie : z. mlecznych, ubytki klasy III i V, ubytki klinowe i nadżerki
2) wypełnienia czasowe ubytków klasy I i II
3) poszerzone lakowanie bruzd
4) naprawa brzegów wypełnienia
5) cementowanie wkładów koronowych
6) blokowanie podcieni
17. Na czym polega dewitalizacja miazgi. Wymień powikłania i ich przyczyny.
Głównym składnikiem środków dewitalizujących jest paraformaldehyd stosowany w postaci past.
( Parapasta, Depulpin ). Dewitalizacja miazgi czyli jej uśmiercenie zachodzi na zasadzie mechanizmu -
uwalniany formaldehydu wywołuje koagulację białka ścian komórek, co prowadzi do denaturacji i w końcu do utraty ich życiowych funkcji. Utrwalenie miazgi jest nieodwracalne. Kompleks tkanka - formaldehyd ulega rozpadowi i działa jako bodziec dla wywołania reakcji immunologicznych. Oprócz działania dewitalizacyjnego paraformaldehyd mumifikuje miazgę i wytwarza linię demarkacyjną na granicy ozębnej.
Środek dewitalizujący należy założyć bezpośrednio na obnażoną miazgę, unikając ucisku i następnie przykryć go tamponem waty i zakładamy szczelny opatrunek fleczer ( zarobionym rzadko i bez ucisku ). W celu uzyskania dewitalizacji miazgi pasta paraformaldehydowa potrzebny jest okres 10-20 dni ( ok. 1 tydz. Dla z. jedno korzeniowych ; 2 tyg. Dla z. wielokorzeniowych )
Powikłania i przyczyny :
1. bóle następcze – wynikają z samego działania pasty z paraformaldehydem, często przyczyną jest zbyt
mocny ucisk tamponu waty na założony preparat ( należy wykonać wypełnienie czasowe bez ucisku na
ścianę dokomorową )
2. przesączanie na przyzębie brzeżne , może doprowadzić do martwicy dziąsła – nie prawidłowe i
nieszczelne założenie opatrunku fleczer
3. podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych – w skutek przedawkowania prep.
dewitalizującego.
4. martwica przyległej kości i wydzielanie się martwaków – przez założenie nieszczelnego wypełnienia
tymczasowego
5. uszkadzają tkankę miazgowo-ozębnową, która traci właściwości metaplastyczne i nie wytwarza twardej
blizny zamykającej otwór wierzchołkowy ( nie stanowi zapory dla bodźców patogennyc...
mikideusz2