Amenhotepa IV - Echnaton - Mojżesz.rtf

Laurence Gardner - "Krew z Krwi Jezusa"

Amenhotepa IV - Echnaton - Mojżesz

Dwie najbardziej intrygujące postacie Starego Testamentu to Józef i Mojżesz. Każdy z nich odegrał ważną rolę w kształtowaniu się narodu hebrajskiego i obaj mają historyczne tożsamości, które można zbadać niezależnie od Biblii. Księga Rodzaju (41, 39-43) opowiada, jak Józefa uczyniono rządcą Egiptu:

Do Józefa zaś faraon rzekł [...] Ty będziesz zarządzał domem moim, a do poleceń twoich będzie się stosował cały lud mój, tylko tronem będę większy od ciebie [...] i ustanowił go namiestnikiem całej ziemi egipskiej11

Podobnie Księga Wyjścia (11, 3) informuje nas o Mojżeszu:

Mojżesz był bardzo poważany w ziemi egipskiej, zarówno u dworzan faraona, jak i u ludu.

Mimo wysokiego statusu i wywyższenia ani Józef, ani Mojżesz nie figurują w żadnych zapiskach egipskich pod żadnym z tym imion.

Kroniki z czasów Ramzesa II (1304-1237 p.n.e.) wspominają semickie ludy, które osiedliły się na ziemi Goszen. Wyjaśniono w nich, że przybyli z Kanaan w poszukiwaniu pożywienia. Ale czemu skrybowie Ramzesa wspominają to zamieszkanie w Goszen? Wedle standardowej biblijnej chronologii Hebrajczycy udali się do Egiptu jakieś trzysta lat przed Ramzesem i wyszli stamtąd około 1491 roku p.n.e., na długo przed jego wstąpieniem na tron. Więc z tych wzmianek wynika, że standardowa chronologia biblijna jest niedokładna.

Uważa się tradycyjnie, że Józefa sprzedano w niewolę w Egipcie w latach dwudziestych XVIII wieku p.n.e., a dziesięć lat później faraon uczynił go namiestnikiem. Następnie jego ojciec, Jakub (Izrael)12 i 70 członków rodziny udało się za nim do Goszen, uciekając przed klęską głodu w Kanaanie. Mimo to w Księdze Rodzaju (47, 11), Wyjścia (1,11) i Liczb (33,3) wspomina się o „ziemi Ramzesów"13. Były w Goszen spichrze zbożowe zbudowane przez Izraelitów dla Ramzesa II mniej więcej 300 lat po tym, jak podobno tam byli.

Mapa 1 – Kumran – ziemia zwojów

Wynika stąd, że alternatywna „rachuba żydowska" jest dokładniejsza niż „standardowa chronologia": Józef udał się do Egiptu nie na początku XVIII wieku p.n.e., ale na początku XV wieku p.n.e. Mianowano go tam dostojnikiem dworu Tutmozisa IV (rządził ok. 1413-1405 p.n.e.). Jednakże Egipcjanom wezyr Józef był znany jako Juja. Jego historia jest szczególnie kształcąca. Urodzony w Kairze historyk i lingwista Ahmed Osman przeprowadził dogłębne badania tych postaci. Jego odkrycia mają wielkie znaczenie14.

Gdy faraon Tutmozis zmarł, jego syn ożenił się z siostrą bliźniaczką Sitamon (zgodnie z tradycją faraonów), tak by móc odziedziczyć tron jako faraon Amenhotep III. Wkrótce potem ożenił się również z Tiją, córką dostojnika Józefa (Jui). Jednakże ustanowiono dekret, w myśl którego żaden syn Tii nie może dziedziczyć tronu. Z powodu długotrwałych rządów jej ojca, Józefa, obawiano się powszechnie, że Izraelici zdobędą za dużo władzy w Egipcie. I tak, gdy Tiją zaszła w ciążę, wydano edykt, nakazujący zamordowanie noworodka, jeśli okaże się płci męskiej. Żydowscy krewni Tii mieszkali w Goszen, a ona sama miała letni pałacyk nieco w górę Zarw, dokąd udała się na czas połogu. Faktycznie powiła syna – ale królewskie położne ułożyły intrygę z Tiją i posłały dziecko w dół rzeki w koszyku z sitowia do domu przyrodniego brata jej ojca, Lewiego.

Chłopca, Aminadoba (ur. ok. 1349 p.n.e.), wyedukowali egipscy kapłani Ra. Jako nastolatek udał się do Teb. Tymczasem jego matka zdobyła większe wpływy niż pierwsza żona króla, Sitamon, która nigdy nie urodziła faraonowi syna i następcy tronu, jedynie córkę imieniem Nefertiti. Aminadob w Tebach nie potrafił uznać egipskich bóstw, więc wysunął pojęcie Atona, wszechpotężnego Boga pozbawionego wizerunku. Aton w ten sposób stał się odpowiednikiem hebrajskiego Adonai (tytuł zapożyczony z fenickiego i oznaczający Pan) w zgodzie z naukami Izraelitów. W owym czasie Aminadob (hebrajski odpowiednik Amenhotepa – Amon jest zadowolony) zmienił imię na Echnaton (sługa Atona).

W owym czasie faraon Amenhotep zapadł na zdrowiu. Ponieważ nie było bezpośredniego męskiego następcy tronu, Echnaton ożenił się z przyrodnią siostrą, Nefertiti, by rządzić jako współregent w trudnym okresie. Gdy po jakimś czasie Amenhotep III zmarł, Echnaton objął tron faraonów – oficjalnie przyjmując imię Amenhotepa IV.

Echnaton i Nefertiti mieli sześć córek i syna, Tutanchatona. Faraon Echnaton zamknął wszystkie świątynie egipskich bogów i zbudował nowe świątynie Atonowi. Poza tym w jego domostwie panowała skromna atmosfera – wbrew obyczajom starożytnego Egiptu. Faraon stracił przez to autorytet – szczególnie u kapłanów dawnego państwowego bóstwa Amona i syna słońca Ra. Mnożyły się spiski. Grożono wznieceniem powstania zbrojnego, jeśli faraon nie zezwoli na kult tradycyjnych bogów obok kultu bezcielesnego Atona. Ale Echnaton odmówił. Został więc zmuszony do abdykacji na rzecz kuzyna, Smenkara, który rządził krótko i przekazał tron synowi poprzedniego władcy, Tutanchatonowi. Ten przyjął tron w wieku 11 lat, zmienił imię na Tutanchamon. Żył i rządził jedynie przez dziewięć czy dziesięć lat, umarł w stosunkowo młodym wieku.

Tymczasem Echnatona wygnano z Egiptu. Uciekł z paroma domownikami na odległą pustynię Synaj. Miał przy sobie królewskie berło zwieńczone wężem z brązu. W oczach swoich zwolenników pozostał prawowitym monarchą, następcą tronu, którego go pozbawiono. Nadal był dla nich Mosesem, Mesisem lub Mojżeszem (następca, zrodzony) jak Tutmosis (urodzony z Tut) i Ramzes (na wzór Ra).

Dowody z Egiptu wskazują, że Mojżesz (Echnaton) wywiódł swój lud z Pi-Ramzes (w pobliżu współczesnego Kantra) na południe przez Synaj, w kierunku jeziora Timasz15. Był to bagnisty teren i chociaż dało się go z pewnymi trudnościami pokonać pieszo, to goniące konie i rydwany topiły się.

Wśród domowników byli synowie i rodzina Jakuba (Izraela). Na polecenie przywódcy skonstruowali u podnóża góry Synaj Arkę Przymierza16. Gdy tylko Mojżesz zmarł, rozpoczęli inwazję kraju, porzuconego tak dawno przez przodków.