{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jako�� napis�w.|Napisy zosta�y specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {39}{121}Na pocz�tku by�a ciemno��.|I nagle� {123}{143}BANG! {143}{273}Narodzi�a si� niesko�czona|przestrze�, czas i materia. {286}{395}Teraz spogl�damy dalej,|poza granice postrzegania, {397}{462}w miejscu nazywanym Wszech�wiatem. {525}{601}Czy istniej� planety poza|naszym uk�adem s�onecznym? {613}{685}To pytanie nurtuje wielu naukowc�w. {693}{763}Polowanie na planety zapocz�tkowa�a {764}{829}grupa fanatyk�w. {832}{913}Dzi� znamy ju� setki odleg�ych �wiat�w. {923}{992}Czy kt�ry� z nich skrywa obce formy �ycia? {996}{1058}Jak na razie, planety,|kt�re uda�o si� odkry� s�� {1060}{1093}potworne. {1108}{1164}Sp�on�liby�my na nich w oka mgnienu, {1166}{1256}zanim zd��yliby�my si� wtopi� w otoczenie. {1282}{1340}Lecz niekt�re z nich s� obiecuj�ce. {1350}{1450}Jestem podekscytowany planet� GJ 436 b,|niemal padam z zachwytu. {1454}{1536}Czy�by odkryli�my now� Ziemi�? {1537}{1663}Wci�� nie wiemy, czy Ziemia|jest powszechnym typem planety, {1666}{1712}czy te� wybrykiem Wszech�wiata. {1725}{1823}Ostra nauka, przedziwne �wiaty, dzika pogoda, {1826}{1935}napotkamy je poszukuj�c "obcych planet". {1980}{2080}{c:$22AAFF}T�umaczenie: amon31|Dopasowanie: shangall {2099}{2162}{C:$aaccff}{Y:b,i}Wszech�wiat 2x01|Obce planety {2240}{2359}50 lat �wietlnych od Ziemi,|w gwiazdozbiorze Pegaza czai si� {2362}{2406}monstrualna planeta. {2436}{2530}Niezwykle gor�cy, gazowy olbrzym,|wielki prawie jak Jowisz, {2539}{2627}obiegaj�cy sw� gwiazd�|w nieco ponad 4 dni. {2650}{2760}Nazywa si� "51 Pegasi b".|W 1995 roku {2761}{2876}okrzykni�to go pierwsz�, odkryt� planet�|orbituj�c� wok� obcego s�o�ca. {2910}{2959}To prze�omowe odkrycie {2971}{3050}zapocz�tkowa�o jeszcze wi�ksze przedsi�wzi�cie, {3058}{3125}poszukiwanie planety, podobnej do naszej. {3146}{3218}Ostateczny, na razie nieuchwytny cel astronom�w {3224}{3271}to znale�� drug� Ziemi�. {3283}{3366}To, czego szukamy, to zrozumienia, {3368}{3473}gdzie jeste�my,|w kontek�cie ca�ego wszech�wiata. {3480}{3545}Bardzo chcieliby�my odkry� inne Ziemie. {3548}{3602}S�k w tym, �e Ziemie s� niewykrywalne, {3610}{3683}ma�e, skalne bry�y|emituj�ce zbyt ma�o �wiat�a. {3727}{3803}Czy wyst�powanie planet podobnych|do Ziemi we wszech�wiecie jest powszechne? {3816}{3929}Nawet, je�li tylko 1% gwiazd|obiega�aby planeta typu Ziemi, {3942}{4068}wci�� oznacza�oby to|miliardy planet do odkrycia. {4092}{4142}Jeste�my prawie pewni, {4146}{4237}�e skalne planety|istniej� gdzie�, tam daleko, {4238}{4274}ile jest podobnych do Ziemi? {4282}{4391}Wci�� mamy wiele pyta�|na temat unikalno�ci Ziemi, {4399}{4480}wci�� nie wiemy, czy nasza planeta|jest wyj�tkowa, czy te� nie. {4481}{4603}To niezwykle wnikliwe|i niepokoj�ce pytanie. {4646}{4699}W sferze obcych planet, {4700}{4772}mo�emy sobie wyobrazi�|wiele rodzaj�w �wiat�w. {4808}{4905}Mo�emy odkry� wodne �wiaty,|bez l�d�w, {4923}{4964}mro�ne bry�y lodu, {4993}{5080}marsopodobne planety,|mo�liwe, �e nawet z atmosfer�, {5082}{5147}planety z ogromnymi,|aktywnymi wulkanami, {5174}{5264}a nawet planety z dwoma s�o�cami na niebie. {5294}{5369}Mog� istnie� planety zdolne do zasiedlenia, {5378}{5454}albo takie, na kt�rych|nie by�by on w stanie prze�y�, {5460}{5536}jednak�e mog�yby na nich|istnie� inne formy �ycia. {5571}{5627}By� mo�e najwa�niejsz� lekcj�,|jak� dot�d wynie�li�my {5628}{5675}z poszukiwa� planet wok� gwiazd {5676}{5755}jest ta, �e natura potrafi stworzy�|o wiele wi�cej planet, ni� nam si� wydaje. {5816}{5898}Odnalezienie cho� jednej podobnej do Ziemi, {5899}{5974}wska�e, �e Ziemia nie jest|rodzynkiem we wszech�wiecie. {5984}{6100}Je�li istnieje ich wiele, by� mo�e|r�wnie� �ycie rozsiane jest po ca�ym uniwersum. {6152}{6246}Po odkryciu ponad 200 odleg�ych �wiat�w, {6263}{6351}zdecydowana wi�kszo�� jest|wroga dla �ycia, jakie znamy. {6393}{6463}P�ki co odkryto 3 rodzaje �wiat�w. {6472}{6556}Pierwszy to planety orbituj�ce|tak blisko gwiazdy, {6558}{6610}�e a� si� piek�. {6637}{6727}Kolejne to zamarzni�te planety|w znacznej odleg�o�ci od gwiazdy. {6744}{6806}Trzeci rodzaj, to te znajduj�ce si�|na ekscentrycznej orbicie, {6808}{6889}czasem bli�ej, czasem dalej od gwiazdy. {6905}{6955}S� zatem na zmian�, albo bardzo gor�ce, {6962}{6986}albo zimne. {7015}{7121}Jak wida� nie odkryli�my jeszcze|�adnej planety z lasami i d�unglami. {7130}{7179}W rzeczy samej, nie odkryli�my jeszcze planety {7180}{7274}orbituj�cej w tej szczeg�lnej odleg�o�ci, {7275}{7344}dzi�ki czemu wyst�puje ciek�a woda|i inne przyjazne dla �ycia warunki. {7383}{7477}Przyjazn� planet� mo�emy|nazwa� t� podobn� do naszej. {7493}{7534}Lubimy to miejsce. {7550}{7647}Mamy powietrze do oddychania,|wod�, odpowiedni� temperatur�. {7660}{7734}Nawet w naszym uk�adzie s�onecznym|takich planet jest jak na lekarstwo. {7746}{7832}Obecnie odkrywamy w�a�ciwie same potwory. {7855}{7904}Inaczej to ujmuj�c, ekstrema. {7974}{8098}Czy r�wnie� Ziemia, ze skalist� skorup�,|oceanami, obfituj�cy w �ycie {8099}{8203}planetarny cud bez �rodziny� w okolicy? {8231}{8338}Pierwsze odkrycia wskazuj�|odpowiedzi na to pytanie, {8348}{8466}uzasadniaj� to, co brali�my za daremne. {8508}{8576}Wierzymy, �e w tym rozleg�ym wszech�wiecie {8577}{8627}musz� istnie� inne �wiaty, {8629}{8735}odkrycie ich postrzegano jako wykraczaj�ce|poza nasze mo�liwo�ci techniczne. {8759}{8803}Kilka dekad temu, {8804}{8907}pewien astronom poszukuj�cy|planet pozas�onecznych, {8909}{9015}by� uwa�any za kogo� pokroju poszukiwacza UFO. {9053}{9153}Poszukiwanie planet rozpocz�to w latach|80-tych i 90-tych XX wieku, {9159}{9275}dzi� uwa�ane s� solidn� cz�� �wiata nauki. {9305}{9409}We wczesnych latach 80-tych, kariera astronoma|Geoff�a Marcy�ego zmierza�a do nik�d. {9416}{9510}Kiedy badania nad polami magnetycznymi|gwiazd stan�y w martwym punkcie, {9516}{9612}zacz�� si� dalej zastanawia�|nad swoj� karier� naukow�. {9625}{9709}Poszukiwanie planet przysz�o mi do g�owy, {9711}{9788}kiedy my�la�em, �e ju� wi�cej|nic nie osi�gn�. {9797}{9876}My�la�em... s�dzi�em, �e nie mam|ju� szans w �wiecie nauki, {9883}{9961}dlatego rzuci�em si� na g��bok� wod�, {9966}{10062}do pracy nad czym�, z czego|nie spodziewano si� rezultat�w. {10063}{10126}Szuka�em planet kr���cych wok� gwiazd. {10130}{10232}Wi�kszo�� by�a sceptyczna. {10286}{10363}Paul Butler, wsp�pracownik Marcy�ego, {10364}{10441}jeden z pionier�w w dziedzinie astronomii, {10443}{10501}m�g� rozpocz�� poszukiwania z Marcym, {10508}{10583}musieli tylko udoskonali�|metody poszukiwania. {10611}{10694}U�ywaj�c konwencjonalnych teleskop�w|�atwo jest odkry� now� gwiazd�, {10725}{10832}lecz by odkry� planet�|trzeba si� nie�le nag�owi�. {10866}{10994}W przeciwie�stwie do gwiazd,|planety s� ma�e i emituj� niewiele �wiat�a. {11014}{11084}Nawet taki gigant, jak Jowisz, {11091}{11166}jest 1000 razy l�ejszy od S�o�ca {11183}{11239}i 10 miliard�w bladszy. {11255}{11368}Najwi�kszym problemem w sfotografowaniu|planety kr���cej wok� gwiazdy {11369}{11458}jest to, �e planeta jest niezwykle|blada w por�wnaniu do swej gwiazdy. {11541}{11614}Gwiazda niemal ca�kowicie przy�miewa {11631}{11680}o wiele bladsz� planet�. {11730}{11819}O�lepieni �wiat�em gwiazdy,|�owcy planet zdali sobie spraw�, {11823}{11889}�e nawet nie widz�c swego celu, {11893}{11968}wci�� powinni wykry�|jego oddzia�ywanie grawitacyjne {11969}{12009}na gwiazd�. {12022}{12111}Gwiazda nie posiadaj�ca planet|powinna p�ynnie dryfowa� po niebie, {12130}{12236}natomiast taka z planetami|powinna si� lekko chybota�. {12270}{12365}M�wimy, �e to planety kr��� wok� gwiazd, {12366}{12472}ale to nie do ko�ca prawda:|zar�wno planety jak i gwiazda {12473}{12567}kr��� wok� wspo�nego|�rodka ci�ko�ci lub grawitacji. {12609}{12687}�rodek ten bynajmniej|nie znajduje si� pomi�dzy nimi. {12698}{12773}Zupe�nie jak na hu�tawce,|masywniejsze obiekty {12774}{12870}musz� znajdowa� si� blisko �rodka ci�ko�ci,|aby system by� stabilny. {12907}{12965}Por�wnuj�c S�o�ce z Jowiszem, {12968}{13053}to S�o�ce jest 1000 razy masywniejsze od planety. {13065}{13157}Zatem S�o�ce jest tutaj, �rodek,|czy punkt r�wnowagi jest tutaj, {13162}{13259}a Jowisz znajduje si�|w sporej odleg�o�ci od �rodka. {13353}{13397}W przestrzeni oznacza to, {13398}{13480}�e planety kr��� po du�ych|orbitach wok� �rodka ci�ko�ci, {13500}{13601}a gwiazdy po znacznie mniejszych,|lecz wci�� wykrywalnych. {13634}{13703}Oto hipotetyczna sytuacja:|planeta kr��y wok� gwiazdy; {13710}{13781}w�a�ciwie to obie kr���|wok� wsp�lnego �rodka masy, {13782}{13861}zatem planeta kr��y po relatywnie sporej orbicie, {13868}{13961}a gwiazda po wielokrotnie mniejszej. {13972}{14062}Tote� gwiazda porusza si� niewiele,|a planeta sporo wi�cej. {14103}{14181}Jak na astronoma mam niezwyk�e hobby. {14187}{14247}�wicz� taniec brzucha|i taniec z ogniem. {14254}{14301}Okazuje si�, �e kr�cenie kulami ognia {14309}{14391}jest �wietnym przyk�adem ruchu planet. {14407}{14503}Ruch �a�cucha pod wp�ywem si�y od�rodkowej {14507}{14590}jest bardzo podobny do ruchu|planet pod wp�ywem grawitacji. {14619}{14682}�wiate�ko na moim nadgarstku reprezentuje gwiazd�, {14689}{14762}a ta kula ognia to planeta. {14783}{14866}Wida� zatem, i� ognista kula zatacza spore ko�o, {14876}{14948}podczas gdy m�j nadgarstek|lekko si� porusza wok� osi. {15023}{15081}Czy tego zjawiska {15083}{15174}naukowcy u�ywaj� do|poszukiwania pozas�onecznych planet? {15192}{15301}Te drgania by�yby niewykrywalne,|gdyby nie efekt dopplera, {15306}{15411}co objawia si� kr�tszymi d�ugo�ciami fal,|gdy obiekt zbli�a si� do nas {15412}{15471}i d�u�sz� d�ugo�ci� fal, kiedy si� oddala. {15486}{15558}Efekt dopplera mo�na doskonale przedstawi� {15559}{15609}za pomoc� gwi�d��cej,|przeje�d�aj�cej lokomotywy. {15685}{15786}Kiedy poci�g si� zbli�a|s�ycha� coraz g�o�niejszy �wist, {15855}{15927}natomiast gdy poci�g si� oddala, {16000}{16109}gwizd jest cor...
randal_flagg