METODY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA
Literatura:
1. M. Lisiecki – Klasyczne i nowe metody organizacji i zarządzania. Teoria i praktyka
2. Kieżuń Witold – Sprawne zarządzanie organizacją
3. Brilman – Nowoczesne koncepcje i zasady zarządzania
4. Nogalski, Śniadecki – Umiejętności menedżerskie w zarządzaniu przedsiębiorstwem
5. Zimniewicz Kazimierz – Współczesne koncepcje i metody zarządzania
6. Listwan – Kształtowanie kadry menedżerskiej
1. Naczelne kierownictwo – dokąd prowadzić organizację? Jak zintegrować ludzi z organizacją (jak zapewnić lojalność i zaangażowanie personelu)?
2. Menedżerowie średniego szczebla – jak podzielić i komu przydzielić zadania
3. Menedżerowie nadzorujący – jak zapewnić „techniczną” sprawność realizacji zadań?
4. Pracownicy operacyjni
Kierowanie – to sztuka osiągania celów przy wykorzystaniu przy użyciu wszystkich innych zasobów organizacji.
Biznesmen – przedsiębiorca – ma środki własne, które inwestuje i pomnaża.
Organizację łączy:
1. cel działania
2. sposób zorganizowania (struktura organizacyjna)
3. powiązanie z otoczeniem
4. każda organizacja wymaga kierowania
Czym jest praca kierownicza?
czasy Fayola i współczesne
1. przewidywanie – planowanie
2. organizowanie – organizowanie
3. rozkazywanie – przewodzenie
4. koordynowanie – kontrolowanie
5. kontrolowanie
1. Sterujące (decyzyjna)
a/ inicjator
b/ regulator
c/ dysponent
d/ negocjator
Przedsiębiorca – jest inicjatorem, projektodawcą i stymulatorem zmian i innowacji.
Kontroler – koryguje występujące w firmie zakłócenia.
Dystrybutor zasobów – rozdziela wszelkie zasoby firmy: czas, fundusze, wyposażenie, ludzi.
Negocjator – reprezentuje organizację w głównych negocjacjach w istotnych dla firmy sprawach.
2. Interpersonalne
a/ reprezentant
b/ łącznik
c/ przywódca
Symboliczna – jest prawnym i społecznym symbolem firmy.
Lider – buduje relacje z podwładnymi, komunikuje się z nimi, motywacja – jest przywódcą.
Łącznik – utrzymuje sieć kontaktów poza firmą, które jej podlegają i umożliwiają zdobywanie informacji.
3. Informacyjne
a/ monitor
b/ propagator
c/ rzecznik
Monitor – poszukuje informacji zewnętrznych i wewnętrznych o zdarzeniach mających wpływ na firmę.
Propagator – rozpowszechnia wewnątrz firmy informacje pochodzące ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych.
Spiker (rzecznik) – przekazuje na zewnątrz firmy informacje o niej samej.
1/ specjalistyczne – zwane technicznymi – ten rodzaj umiejętności niezbędny jest w przypadku, gdy kierownik wywiązuje się z roli koordynatora zachowań podwładnych:
- ściśle wyznacza czas realizacji zadań
- dzieli zadania zespołu na czynności
- wpływa istotnie lub narzuca sposób wykonania zadań (czynności tzn. czas, tempo i kolejność ich wykonania)
- przydziela zadania poszczególnym osobom
- kontroluje, ocenia i koryguje w/w determinanty działań podwładnym
Umiejętności te służą więc kierownikowi do pełnienia operacyjnych funkcji kierowniczych polegających na nadzorze i instruktażu podwładnych, który niekiedy oznacza się konieczność zademonstrowania sposobu wykonywania czynności. Oznacza ją więc niekiedy wręcz sprawność techniczną wykonywania czynności realizowanych w obszarze kierowania.
2/ umiejętności i kompetencje – obejmują te umiejętności, które wiążą się z wyznaczaniem celów działania dla całego obszaru kierowania lub opracowania sposobów realizacji zadanych celów. Oznaczają one więc:
- umiejętności planowania celów systemów (podsystemów)
- organizacja systemów realizowanych (analizy problemowej)
- pozyskiwania środków i zasobów realizacji zadań
- kształtowania obszarów odpowiedzialności na niższych szczeblach
3/ umiejętności wywierania wpływów
- przywódcze (audytor)
- umiejętności motywacji bezpośredniej (kary, nagrody)
- umiejętności kierowania postaw (kształtowanie poczucia odpowiedzialności itp.)
- zdolności pedagogiczne (treningu i szkolenia)
Potrzeby kierownika:
1/ władzy (dominacji)
2/ kierowania (wpływania na wyniki)
3/ empatii (wczuwania się w drugiego człowieka)
1/ podstawa menedżera (asertywny, kreatywny, przedsiębiorczy)
2/ umiejętność wypełniania funkcji kierowniczych (planowania, organizowania, przewodzenia, kontrolowania)
3/ chęć kierowania
4/ posiadanie władzy
Władza kierownicza – możliwość wywierania wpływu na podwładnych
Źródła władzy:
1/ hierarchia organizacyjna
2/ kwalifikacje
3/ autorytet (charyzmatyczny, tradycyjny...)
4/ posiadanie informacji
5/ kontrola nad zasobami
EWOLUCJA ROLI KIEROWNIKA W ORGANIZACJI
1. Kierownik – przedsiębiorca właściciel
orientacja – przedsiębiorcza
otoczenie – spokojne, przypadkowe
Zarządzanie przez doświadczenie i intuicję. Bardzo duża autonomia przedsiębiorstwa, która uważa się za instrument postępu społecznego. 1820-1880.
2. Kierownik specjalista
orientacja – produkcyjna
otoczenie – spokojne, zestrukturalizowanie
Zarządzanie funkcjonalne. Duża autonomia przedsiębiorstwa ograniczona głównie przez konkurencję cenową. 1880-1930.
3. Kierownik – generalista
orientacja – rynkowa
otoczenie – przedsiębiorstwo oddziałujące
Malejąca autonomia przedsiębiorstwa ograniczona przez różniące się rynki w kraju i na świecie. 1930-1970.
4. Kierownik realizator
orientacja – plan jako cel
otoczenie – mało zróżnicowane, stabilne, ściśle scentralizowane zarządzanie gospodarką. Autonomia gospodarcza. 1945-1989.
5. Super boss – generalista
orientacja – generalna
otoczenie – burzliwe pole
Ograniczona autonomia przedsiębiorstwa wyznaczana przez globalną konkurencję. 1970-…
Metoda – to party na naukowych zasadach badawczych uświadomiony i asystematyzowany sposób postępowania służący rozwiązywaniu problemów (powtarzalny z racji jego skuteczności).
Technika działania to szczegółowo opisany sposób działania.
Sposób działania to umyślny dobór zasobów i środków działania oraz…
Ogólne podejście w obszarze organizacji i zarządzania (folia)
Metody i techniki organizacji i zarządzania w ramach wyróżnionych grup (Lisiecki) – (folia)
Czynności kierownicze
1. stałe
a/ regularne
- czytanie korespondencji
- niektóre zebrania i konferencje
- studiowanie przepisów prawnych itp.
b/ nieregularne
- przyjmowanie delegacji
- odbieranie telefonów itp.
2. sporadyczne
- przewidywanie (których czas i rodzaj są znane) – np. wyjazd do kontrahenta
- nieprzewidywalne (nagłe) – np. awarie, negocjacje ze strajkującymi.
Zasada ABC – zależność między wartością zadań i nakładem czasu na ich realizację oraz działalnością kierowniczą.
A – 65% efektów i 15% zadań (skupić się)
B – 20% efektów i 20% zadań (zlecać)
C – 15% efektów i 65% zadań (odłożyć)
Prognozowanie zachowania kierowniczego wg pilności i ważności spraw
(wg D.Eisenhowera)
B – wprowadzać do organizera z określeniem terminu wykonania lub delegowania
A – wykonać od razu, samodzielnie
D – odłożyć na później lub zrezygnować z realizacji
C – delegować
PILNOŚĆ
0 50 100
B
A
50
WAŻNOŚĆ
D
C
0
Czynniki warunkujące sprawną pracę kierownika
1/ zewnętrzne
- otoczenie
- kultura organizacyjna
- poziom cywilizacji
- rozwój gospodarki
- stan prawa itp.
2/ wewnętrzne
- formalna struktura organizacyjna
- poziom centralizacji przedsiębiorstwa
- warunki pracy
- organizacyjno – techniczne środki pracy
3/ indywidualne
- cechy osobowe
- wykształcenie
- umiejętności
- możliwości
- motywacja kierownika
1. Czas jest dobrem ograniczonym
2. Nie daje się niczym zastąpić, nie można pomnożyć, kupić, cofnąć, magazynować itp.
Przyczyny marnowania czasu:
1. uwarunkowania wewnętrzne (zależne od człowieka)
- brak refleksji nad sobą i przemijaniem
- cechy osobowościowe (brak doświadczenia, niedbalstwo, powolność, niezdyscyplinowanie, gadulstwo, brak wiedzy, motywacji, nałogi)
- brak umiejętności zarządzania własnym czasem
2. uwarunkowania zewnętrzne
- dojazd do pracy
- organizacja pracy
- zebrania spóźnialstwo
- awarie itd.
1. ankietyzacja – ankieter zadaje pytania określonej liczbie kierowników. Metoda mało precyzyjna, subiektywna.
2. wywiad – metoda bezpośrednia, można zadawać pytania pomocnicze, przypominać. Metoda zawodna (pamięć jest ulotna), subiektywna.
3. fotografia dnia pracy (metoda obserwacji ciągłej) – obserwacja ciągła – badacz siedzi przy kierowniku i notuje wszystko co ten robi. Metoda czasochłonna (stała obecność badacza), uciążliwe dla kierownika.
4. migawka (metoda migawkowa) – badacz dokonuje obserwacji w losowych okresach czasu.
5. ...
lol511