OCHRONA NATURALNEGO ŚRODOWISKA
I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
1. Omów elementy biotyczne i abiotyczne.
2. Omów łańcuch pokarmowy (producenci, konsumenci, reducenci).
3. Co to jest flora i fauna.
4. Podział zasobów przyrody (odnawialne i nieodnawialne).
5. Rodzaje zanieczyszczeń środowiska (naturalne i sztuczne).
6. Rodzaje smogów (Los Angeles, londyński).
7. Wymień i omów rodzaje odpylaczy.
8. Omów trzy stopnie oczyszczania wody (ścieków).
9. Podaj i omów rodzaje (4) gospodarki odpadami.
10. Wymień co najmniej 10 parków narodowych.
Ad.1: Omów elementy biotyczne i abiotyczne.
Elementy biotyczne to wszelka materia żywa, czyli: flora (rośliny) i fauna (zwierzęta), inaczej: producenci (rośliny), konsumenci (ludzie i zwierzęta), destruenci (grzyby, bakterie).
Elementy abiotyczne to wszelka materia martwa (elementy chemiczne i fizyczne), czyli: gazy, ciecze, skały, światło, temperatura, ciśnienie. (destruent = reducent).
Ad.2: Omów łańcuch pokarmowy (producenci, konsumenci, reducenci).
Łańcuch pokarmowy (troficzny) to stopniowy szereg organizmów stanowiących kolejno dla siebie źródło pokarmu. Wiąże ze sobą producentów, konsumentów i destruentów (reducentów). Dzięki łańcuchowi (sieci zależności pokarmowych) możliwy jest obieg materii i przepływ energii w ekosystemach.
Wyróżniamy: łańcuch spasania, łańcuch detrytusowy i łańcuch pasożytów.
Ad.3: Co to jest flora i fauna.
Flora to świat (zbiór) roślin rosnących na danym obszarze.
Fauna to świat (ogół) zwierząt żyjących w danym środowisku.
Ad.4: Podział zasobów przyrody (odnawialne i nieodnawialne).
Zasoby odnawialne to zasoby biosfery, gdzie koncentruje się życie organiczne i zachodzą procesy fotosyntezy, tj. żywe zasoby przyrody jak rośliny, zwierzęta lub woda, gleba uprawna.
Zasoby nieodnawialne to zasoby litosfery, np. surowce mineralne.
Ad.5: Rodzaje zanieczyszczeń środowiska (naturalne i sztuczne).
Zanieczyszczenia naturalne: wybuchy wulkanów, wyziewy bagienne, erozja wietrzna skał, pożary, pył kosmiczny.
Zanieczyszczenia sztuczne (antropogeniczne - spowodowane działalnością człowieka): transport, przemysł (górnictwo, hutnictwo, energetyka), rolnictwo, działalność miast.
Ad.6: Rodzaje smogów (Los Angeles, londyński).
Smog typu Los Angeles (inaczej: fotochemiczny, biały, jasny): powstaje w słoneczne dni, przy dużym ruchu ulicznym, zazwyczaj od lipca do października, przy temperaturze ok. 24 – 35oC oraz silnym nasłonecznieniu powietrze nabiera brązowawego koloru.
Smog typu londyńskiego: występuje w zimie, zazwyczaj od listopada do stycznia, przy temperaturze 3 – 5oC, ma odczyn kwaśny, siarkawy, wywołuje korozje, alergie, podrażnienia skóry, ograniczenia widoczności.
Ad.7: Wymień i omów rodzaje odpylaczy.
a/ komora osadcza (osadnik, komora uspokajająca): oddzielenie zanieczyszczeń następuje wskutek różnicy gęstości i działania siły grawitacji – zanieczyszczenia osadzają się na dnie.
b/ filtr tkaninowy: cząstki pyłu przechwytywane są przez powierzchnię materiału filtrującego, np. filtry w odkurzaczu domowym.
c/ cyklon: separacja zanieczyszczeń następuje wskutek różnicy gęstości i działania siły odśrodkowej w ruchu wirowym.
d/ elektrofiltr: zanieczyszczenia poddawane są działaniu pola elektromagnetycznego, wytwarza się różnica potencjałów i cząstki przylegają do bieguna dodatniego. Po wyłączeniu urządzenia zanieczyszczenia opadają do zbiornika.
e/ odpylacz mokry: powietrze poddawane jest działaniu mgiełki wodnej; cząstki wody „zabierają” zanieczyszczenia i odprowadzają do zbiornika.
Ad.8: Omów trzy stopnie oczyszczania wody (ścieków).
1. Oczyszczanie fizyczne (mechaniczne): cedzenie, sedymentacja, flotacja, filtracja, np.:
a/ krata – woda przepływa przez urządzenie, które wyłapuje duże zanieczyszczenia,
b/ piaskowniki – woda przepływa przez koryto wyłożone piaskiem i jest filtrowana. Usuwane są zanieczyszczenia wielkości ziaren piasku.
c/ osadniki – np. osadnik Imhoffa: woda poddana jest procesowi sedymentacji i flotacji a zanieczyszczenia opadają na dno zbiornika.
2. Oczyszczanie biologiczne:
a/ sposób naturalny – woda w zbiornikach „ustaje się” i zanieczyszczenia osiadają na jego dnie,
b/ sposób sztuczny - wykorzystuje się organizmy żywe (bakterie, glony, rośliny żywią się zanieczyszczeniami) do usuwania koloidalnych i rozpuszczonych w wodzie związków organicznych i nieorganicznych (tłuszcze, cukry, węglowodany).
3. Oczyszczanie chemiczne:
Wykorzystuje się ten proces do oczyszczania ścieków przemysłowych i usuwania związków biogennych ze ścieków bytowo-gospodarczych. Metodami chemicznymi usuwa się z wody związki azotu i fosforu.
Ad.9: Podaj i omów rodzaje (4) gospodarki odpadami.
Odpady możemy zagospodarować następującymi sposobami:
1. Gromadzenie odpadów na wysypiskach:
a/ wysypiskach dzikich – wady: cuchnący zapach, niekontrolowany rozkład, skupiska gryzoni i chorób, dewastacja krajobrazu, zanieczyszczenie wód gruntowych i gleby,
b/ wysypiska uporządkowane – zalety: wysypisko jest uszczelnione i izolowane, gazy fermentacyjne odprowadzane są rurami.
2. Kompostowanie:
Odpady organiczne usuwa się poprzez składowanie w pryzmach kompostowych, gdzie poddawane są procesom gnilnym.
3. Spalanie:
Odpady segreguje się i odpowiednio dobiera a następnie spala się w spalarniach. Wada – nieprzyjemne zapachy.
4. Recykling:
Odpady zbiera się, segreguje a następnie wykorzystuje się jako surowiec wtórny.
Ad. 10: Wymień co najmniej 10 parków narodowych.
1. Karkonoski
2. Tatrzański
3. Pieniński
4. Kampinoski
5. Bieszczadzki
6. Babiogórski
7. Białowieski
8. Bory Tucholskie
9. Biebrzański
10. Woliński
11. Wielkopolski
12. Gór Stołowych
13. Słowiński
kazgab