Wrzosy i wrzośce.doc

Wrzosy i wrzośce
(wrzos pospolity Calluna vulgaris i wrzosiec Erica)

Wrzosy i wrzośce to krzewinki niewielkich rozmiarów, a czasem spore krzewy występujące niemal w każdej części Europy i wielu miejscach na świecie. Różnorodność tych roślin jest ogromna, choć przeciętny wrzos kojarzy się z polaną w borze sosnowym, piaskiem, upałem i kolorem fioletowym. Wielkim zaskoczeniem bywa dla niektórych jak duża różnorodności kolorów i pokrojów krzewów występuje w tej grupie roślin.

Stanowisko

Jednym z częściej pojawiających się stereotypów dotyczących wrzosów,czy wrzośców, jest przekonanie, że rośliny te dobrze czują się w cieniu lub półcieniu. To szkodliwe nieporozumienie. W takich warunkach rośliny szybko zaczną chorować, będą kwitły w sposób mało obfity i rozrastały się powoli. Najlepsze warunki możemy im zapewnić przygotowując stanowiska nasłonecznione, lecz osłonięte od silnych wiatrów. Południowa wystawa domu, rabata przed południowym tarasem, to wymarzone stanowiska. Jeśli nie ma pewności, czy dane stanowisko spełnia dobrze wymagania roślin, warto posadzić w tym miejscu kilka krzewinek, by zaobserwować ich wzrost. Jeśli rośliny będą dobrze i zdrowo rosły, a w okresie kwitnienia dadzą okazały kwiat, można być pewnym, że wrzosowisko w danym miejscu odwdzięczy się nieprzeciętną urodą. Chociaż wrzośce również lubią pełne nasłonecznienie, to jednak niektóre gatunki tolerują półcień.

Podłoże

Wrzosy i wrzośce lubią bardzo podobną glebę, choć wrzośce są mniej odporne na suszę i przemrażanie, podczas gdy wrzosy znacznie gorzej tolerują zbyt wysoką wilgotność podłoża i powietrza. Właściwe podłoże to gleba przepuszczalna i lekka o odczynie kwaśnym, a nawet bardzo kwaśnym. Chcąc przygotować ziemię we własnym zakresie należy najpierw przyjrzeć się glebie na przyszłym stanowisku wrzosów. W większości wypadków będzie to gleba o dość luźnej konsystencji. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest wymieszanie zastanego podłoża pół na pół z kwaśnym torfem. Jeśli okaże się jednak, że podłoże w ogrodzie to głównie ziemie gliniaste, wtedy należy zadać sobie więcej trudu. Pierwszą czynnością będzie usunięcie ok. 20 cm. warstwy podłoża. Następnie przygotowuje się mieszaninę piachu i torfu kwaśnego w proporcjach 1:1. Spreparowanym podłożem zastępuje się wcześniej usuniętą glinę. Zawsze do podłoża przygotowanego pod wrzosy, czy wrzośce warto jest dodać kompostu. Poprawi on strukturę gleby, użyźni ją nie powodując ograniczenia przepuszczalności. Aby zapewnić glebie lepszy bufor wodny, ilość wody zatrzymywanej a następnie udostępnianej roślinom, można zastosować superabsorbenty. Niektóre wrzośce, w przeciwieństwie do wrzosów tolerują glebę zasadową (Erica carnea, x darleyensis, vagans).

Nawożenie

Niezwykle istotnym elementem uprawy wrzosów jest ich nawożenie. Przy zasilaniu roślin należy kierować się kilkoma podstawowymi wyznacznikami. Przede wszystkim należy pamiętać, że wrzosy i wrzośce są roślinami kwasolubnymi. W takiej sytuacji najodpowiedniejsze nawozy to te, które prócz dokarmiania roślin, zakwaszają podłoże. Zwykle można kupić nawozy specjalnie przeznaczone do wrzosów i wrzośców. Jeśli jednak nie da się takich zdobyć można wykorzystać nawozy do różaneczników bądź iglaków. Bardzo dobre efekty daje użycie nawozów otoczkowanych. Są to nawozy o takiej strukturze granulki, że substancje odżywcze uwalniane są do gleby powoli i z intensywnością uzależnioną od wilgotności i temperatury gleby. Tym samym roślina jest zasilana dokładnie wtedy, gdy tego potrzebuje. Bardzo ważnym jest, by z końcem lipca bezwzględnie zakończyć nawożenie. Niezdrewniałe rośliny są podatne na wymarzanie i nawet zabezpieczenie na zimę odpowiednim okryciem może się okazać nieskuteczne. W przypadku nawozów w otoczkach należy zwrócić uwagę na okres uwalniania składników odżywczych i dobrać go tak, by nawóz przestał działać pod koniec lipca. Jeśli zatem rośliny nawożone są od początku kwietnia, wówczas stosujemy maksymalnie nawóz czteromiesięczny. Od końca lipca rośliny można nawozić fosforem, by wzmocnić kwitnienie i potasem, wspomagając drewnienie pędów.

Nasadzenie

Wrzosy i wrzośce sprzedawane są w kontenerkach. To bardzo praktyczna forma, pozwalająca na nasadzenia niemal o każdej porze roku. Trudno jest zdecydować, który okres jest najkorzystniejszy. Każdy ma swoje wady i zalety. Nasadzenia wiosenne wydają się najodpowiedniejsze dla wrzosowatych. Wilgoć i w miarę niskie temperatury są sprzymierzeńcem, jednak występujące nocne przymrozki mogą zniweczyć cały trud. Późną wiosną i latem nie ma problemu z mrozem ale obniżona wilgotność powietrza może doprowadzić do wysuszenia roślin. Należy wtedy pamiętać o stałej kontroli wilgotności podłoża i podlewaniu w razie potrzeby. Nasadzenia jesienne tradycyjnie uznawane są za najkorzystniejsze. Niższe temperatury nie doprowadzą do wysuszenia podłoża i w konsekwencji roślin. Przeszkodą jednak może być mniejszy wybór odmianowy w szkółkach jak i sama zima, z której przetrwaniem, niezakorzenione w podłożu rośliny, mogą mieć kłopoty. Przed sadzeniem trzeba pamiętać, by solidnie namoczyć bryłę korzeniową. W tym celu wsadza się krzewinkę do pojemnika z wodą. Moczenie winno trwać około dwóch godzin. Zbyt długie przetrzymywanie rośliny w wodzie może doprowadzić do jej obumarcia. Po wysadzeniu do podłoża warto obsypać wrzosowisko przekompostowaną korą. Takie działanie ma kilka dobroczynnych właściwości. Zapobiega wzrostowi chwastów. Zatrzymuje w podłożu wilgoć i w końcu rozkładająca się kora zakwasza dodatkowo podłoże. Na samym końcu można rozsypać miedzy wrzosami garść ziemi przyniesionej z prawdziwego leśnego wrzosowiska, zaszczepiając tym samym grzybnię, z którą wrzosy żyją w symbiozie. Dzięki takiej naturalnej mikoryzacji wrzosowate rosną zdrowiej i bujniej.

Pielęgnacja

Najprzyjemniejszą, bo i nie kłopotliwą stroną posiadania wrzosowiska jest pielęgnacja. Podstawowym zabiegiem, który należy wykonywać, jest coroczne przycinanie roślin. Wbrew temu, co zdarza się niekiedy przeczytać w polskiej literaturze, przycięcie można wykonywać jedynie wiosną. Pędy przycina się tuż pod obumarłym kwiatem. Cięcie najlepiej wykonać na przełomie marca i kwietnia. W przypadku roślin kwitnących latem, cięcie wykonuje się w miarę potrzeby, nie później jednak jak pod koniec lata. W przypadku wrzośców, które kwitną wiosną, cięcie można wykonać dopiero po przekwitnięciu rośliny. Do strzyżenia można wykorzystać typowe urządzenia przeznaczone do pielęgnacji trawy. W celu usprawnienia pracy nie należy obawiać się elektrycznych podkaszarek. Bardziej skrupulatni mogą tę czynność wykonać nożycami do trawy, bądź zwykłym sekatorem. Zimą rośliny winny być okryte. Wrzosy charakteryzują się podobną mrozoodpornością do róż. Na zimę należy przykryć wrzosowisko gałęziami drzew iglastych. Jeśli zastosowane zostanie inne przykrycie, np. fizeliną, należy pamiętać, by w cieplejsze dni, szczególnie wiosną, odkrywać rośliny. W przeciwnym wypadku brak przewiewu może doprowadzić do rozwoju chorób grzybowych. Pielęgnując wrzosy i wrzośce należy jeszcze pamiętać o opisanym już nawożeniu i ściółkowaniu korą.

Dobrze zaprojektowane wrzosowisko może cieszyć kwitem swego właściciela niemal przez cały rok. Jeśli ktoś raz zasmakuje w urodzie wrzosów na pewno nie porzuci ich dla innych roślin.