Niemcy w okresie monarchii wczesnofeudalnej X-XIII [129-136]
– Krolestwo Niemieckie a cesarstwo
– 962 Otton I przyjmuje rzymska korone cesarska
– koncepcja panstwa uniwersalnego
– koronacja na krola w Akwizganie a na cesarza w Rzymie
– korona wloska w Mediolanie lub Pawii
– korona burgundzka w Arles
– korona cesarska nie daje zadnych dodatkowych uprawnien wladcy w Rzeszy
– zakres wladzy cesarskiej (Imperium Romanum, dominus mundi)
– XII teza o kontynuacji cesarstwa starozytnego
– teoria zwierzchnictwa cesarzy nad poganami
– opieka nad zakonem krzyzackim (Fryderyk II)
– teoria wylacznosci prawa cesarza do koronacji krolewskiej
– XIII konkurencja zasady “krol jest cesarzem we wlasnym kraju” (Francja, Polska)
– XIV/XV koniec aspiracji uniwersalistycznych
– wzajemny stosunek miedzy uniwersalna wladza swiecka a duchowna
– do XI cesarze uwazaja sie za zwierzchnikow Kosciola
– pretendowali do wybierania papieza
– papiez dokonuje koronacji na cesarza
– polowa XI reformy kluniackie
– konflikt z Grzegorzem VII (“Dictatus papae”)
– poczatek XIII walka miedzy papiezem Innocentym III a Fryderykiem II
– koniec koronacji dynastii Hohenstaufow i detronizacja Fryderyka II
– XV cesarze rzymscy narodu niemieckiego
– wladza krolewska
– wladcy elekcyjni zmieniaja dynastie Karolingow
– poczatkowo silna wladza krolewska (przeciwienstwo rozdrobnionej Francji)
– koniec XII zalamanie wladzy krolewskiej
– przedstawiciel panstwa na zewnatrz
– polityka zagraniczna
– wojna/pokoj
– koronacja od Boga
– przez dlugi czas duza domena krolewska i regalia
– regale gornicze
– bicie monety
– cla, nadawanie praw targowych
– upadek ksiestw szczepowych
– X niski stopien feudalizacji
– hrabiowie i ksiezeta szczepowi jako urzady krolewski
– stopniowe uzyskiwanie regaliow i immunitetow
– ksiazata uzyskuja prawo do wyznaczania hrabiow
– XII powstawanie ksiestw biskupich (terytoria bezposrednio podlegle krolowi)
– 1180 likwidacja ksiestw szczepowych przez Fryderyka I (Henryk Lew zostal odsadzony od ksiestwa saskiego i bawarskiego przydzielonego nowym wasalom)
– bezposredni wasale krola przystepuja do walki o wieksza niezaleznosc
– 1220,1232 przywileje Fryderyka II
– nastepstwo tronu
– elekcja (utrzyma sie do konca I Rzeszy)
– polaczenie elekcji z desygnacja (podobne do francuskiego- bez rezultatow z powodu kilku smierci bezpotomnych)
– czasem dochodzilo do elekcji podwojnych
– korona rzymska czesto decydowala o sukcesie
– wybor nalezal poczatkowo do licznej grupy feudalow, decyduja najwazniejsi
– stolica lezy zawsze w obrebie posiadlowsci dziedzicznych wladcy
– krol nie zainteresowany powiekszeniem dobr krolewskich poniewaz nie wiedzial komu przypadna po jego smierci
– wyprzedaz ich dla zwiekszenia stronnikow
– walka tylko o powiekszenie wlasnych ziem dziedzicznym
– przymus lenny
– kazde oproznione lenno wydawane w ciagu roku
– stosunek panstwa do Kosciola
– spor o inwestyture
– dotychczas wreczenie pastoralu przez krola biskupowi
– sprzeciw kosciola przeciw wybieraniu przez krola biskupow i nadania wladzy
– 1122 konkordat wormacki
– Kosciol obsadza stanowiska przez wybory kanoniczne (kapituly katedralne)
– nadanie uposazenia przez krola (berlo)
– ksiazeta Rzeszy w ksiestwach biskupich
– konsekracja biskupa po nadaniu inwestytury
– zarzad centralny panstwa
– wyniesione z panstwa frankonskiego urzedy centralne
– z czasem dziedziczne lenna, godnosci tytularne
– marszalkowie- ksiazeta sascy
– komornicy- margrabiowie brandenburscy
– Hoftag (zjazd nadworny)
– z czasem charakter zjazdu bezposrednich wasali krola
– krol wedle uznania wybieral czas, miejsce i liste obecnych
– 1180 wszyscy ksiazeta terytorialni
– XIII uzyskuje blizej okreslone stanowisko (wczesniej najwazniejsze sprawy)
– urzednicy przemieszczaja sie wraz krolem
– palacja, osrodki zarzadu dobrami krolewskimi rozsiane w calym kraju
– zarzad lokalny
– krolewski zarzad lokalny ulega zanikowi wraz ze wzrostem znaczenia ksiazat szczepowych a potem terytorialnych
– zarzad dobr krolewskich landwojtow (wojtowie krolewscy)
– administracja i wyzsze sadownictwo
– palatyni sluza nadzorowi nad ksiestwami szczepowymi
– ulega feudalizacji (ksiaze saski palatynem)
– palatyn Lotaryngi zostaje ksieciem (palatyn Renu)
– landgrawaty (Hesja) pierwotnie urzedy krolewskie potem ksiestwa terytorialne
– burgrabiowie w miastach kroleskich (pilnowanie naleznosci mieszczan wobec krola)
– z czasem miasta sie uniezalezniaja (1415 burgrabstwo norymberskie przypada miastu)
Niemcy w okresie rozdrobnienia i poczatkow monarchii stanowych XIII-XV [146-152]
Ustroj Rzeszy
– wladza krolewska- upadek
– teorie wladzy uniwersalnej
– kurialna
– imperialna
– koncyliarna (XV ruch wybory)
– XVI koniec wypraw koronacyjnych do Rzymu
– uprawnienia w stosunku do uposazen biskupich zyskuja ksiazeta terytorialni
– konkordaty ksiazat terytorialnych (1448 konkrodat wiedenski)
– sady koscielne
– “ksiaze Kliwii jest papiezem w swoim kraju”
– 1338 ustawa o nadaniu tytulow dla krola z mocy elekcji (ograniczenie papieza)
– Karol V ostatnim cesarzem mianowanym przez papieza
– 1356 Zlota Bulla Karola IV
– 7 elektorow (nawiazanie do “Zwierciadla Saskiego”)
– krol czeski, palatyn Renu, margrabia brandenburski, ksiaze saski
– arcybiskupi Trewiru, Kolonii, Moguncji
– wybor “krola niemieckiego majacego zostac cesarzem” we Frankfurcie nad Menem
– szczegolne uprawnienia elektorow w ich ksiestwach
– zrzeczenie sie przez krola wszystkich posiadanych jeszcze regaliow (menniczego, celnego, gorniczego)
– privilegium de non appellando
...
Edytka17