Tajniki Pięciu Przemian... licząca ponad trzy tysiące lat tradycyjna medycyna chińska, oparta m. in. na zasadzie tzw. Pięciu Przemian, w taki właśnie sposób leczy i zapobiega chorobom, dając nam do ręki cudowne, mądre narzędzie codziennego regulowania i harmonizowania naszej psyche i somy, stanowiącej przecież nierozerwalną całość.
Główną myślą zasady Pięciu Przemian jest, aby stosować posiłki zrównoważone, czyli zawierające wszystkich 5 smaków (słodki, gorzki, ostry, słony i kwaśny) gdyż tylko wtedy organizm jest zdrowy, pełen energii i odporny na choroby.
Prastara sztuka gotowania każdy proces, a więc także proces przyrządzania potraw, podlega stadiom Pięciu Przemian w kolejności cyklu odżywczego: Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal, Woda i znów Drzewo.... Drzewo ożywia Ogień, ciepło Ognia budzi Ziemię do życia, z Ziemi powstaje Metal, Metal ożywia Wodę, Woda karmi i odżywia Drzewo. Po wiośnie (Drzewo) następuje lato (Ogień), potem późne lato (Ziemia), jesień (Metal) i zima (Woda).. Fazom tego cyklu przyporządkowany jest nasz zegar biologiczny, a także nasze najważniejsze narządy. Wsparcie danego narządu może odbywać się poprzez wzmocnienie jego Żywiołu, także przez przyrządzanie potraw w tym właśnie elemencie. Żołądek, śledziona i trzustka ulokowane są w Żywiole Ziemi.
Potrawy przygotowywane w tym Żywiole będą je wzmacniać i równoważyć.
Pięciu Elementom odpowiada pięć podstawowych smaków: Drzewo to kwaśny, Ogień – gorzki, Ziemia – słodki, Metal – ostry, Woda – słony. Każdy produkt spożywczy jest ekspresją jednego z tych elementów, jednego ze smaków. Na przykład: ziemniaki to element Ziemi i smak słodki, cebula czy pieprz znajdują się w elemencie Metalu – smaku ostrym; sól, woda zimna - w smaku słonym i elemencie Wody; zielone natki, biały ser, kurczak - w smaku kwaśnym i elemencie .Drzewa; wrzątek i liść laurowy - w Ogniu i smaku gorzkim. Gotując, warto więc zaopatrzyć się w odpowiednie tabele, aby poznać właściwości poszczególnych produktów.
W przyrządzaniu potraw istotna jest kolejność, w jakiej dodajemy do nich poszczególne składniki (zgodnie z kołem Pięciu Elementów), ważne jest również łączenie ich w odpowiednich proporcjach. Najważniejsze jest jednak to, co dodamy na końcu. Np. gdy zupę doprawimy na zakończenie kurkumą, pozostanie ona w Żywiole Ognia. Ogień zaś zbawiennie wpływa na nasze wychłodzone i zakwaszone organizmy. Zresztą wszystko, co gotowane rozgrzewa, uzupełnia brak energii, łagodzi wychłodzenie spowodowane niewłaściwą dietą.
Bowiem jesteś tym, co jesz. W naszym klimacie, zgodnie z teorią Pięciu Przemian, niezbędne jest wzmacnianie energii Jang przez stosowanie potraw gotowanych, neutralnych i rozgrzewających. Wychładzający jogurt, niezbędny jest w pełnej ognistych przypraw i pieczonych mięs diecie Bułgarów, żyjących w ciepłym klimacie. Dla nas, Polaków żyjących w klimacie chłodnym, kiedy przez większą część roku skazani jesteśmy na swetry i kurtki, ten sam jogurt (spożywany najczęściej z dodatkiem cukru i owoców) nie jest wcale zdrowy.
Przeciwnie - pogłębia jeszcze wychłodzenie organizmu przyczyniając się do niestrawności i wzdęć. Podobnie herbata czarna i zielona – niezbędna jest w diecie ciepłolubnych Chińczyków, którzy nie jedzą pieczywa, a większość ich potraw jest gotowana lub duszona. Herbaty te mają bowiem właściwości równoważenia elementu ognia i ochładzania organizmu.
Dla nas, wychłodzonych dietą i klimatem, jest zdecydowanie niewskazana. Znacznie lepsze są ciepłe napoje ziołowe w elemencie Ziemi. Apetyt na słodycze, codzienna praktyka jedzenia dużej ilości pieczywa jest wg Chińczyków nie tylko szkodliwym nawykiem, ale także skutkuje niedoborem energii śledziony. Zrównoważenie śledziony gotowanymi potrawami ze zbóż i warzyw w żywiole Ziemi, z czasem ten zły nawyk złagodzi i wyeliminuje, dając przy okazji prezent w postaci stopniowej likwidacji nadwagi.
Pierwsza zasada: zrównoważona dieta
Druga zasada: emocje jako czynniki chorobotwórcze
Trzecia zasada: odpoczynku, aktywności fizycznej oraz snu
Czwarta Zasada: ochrona przed wpływami z zewnętrznymi
Piata Zasada: szanuj swoja energie życiowa, czyli JIN/JANG
Medycyna chińska opisuje procesy zachodzące w ludzkim ciele, używając określeń zapożyczonych z natury, takich jak ziemia, drewno, wiatr, suchość. Zgodnie z jej zasadami wyróżnia się 5 klimatów. Dominacja któregoś z nich może być przyczyną choroby.
Wiatr - jego zewnętrzny atak powoduje swędzenie, wrzody, przeziębienie. Przenika przez bariery ochronne ciała i przez to toruje drogę innym szkodliwym klimatom - wilgoci, suszy, zimnu i gorącu.
Gorąco odpowiada przemianie ognia - jego nadmiar nie musi przejawiać się gorączką, ale także pragnieniem lub obstrukcją. Wilgoć dominuje latem - to gromadzenie płynów i innych wydzielin organizmu. Jej nadmiar powoduje obrzęki i wolniejsze krążenie. Wilgoć odpowiada powolnej i parnej przemianie Ziemi.
Suchość - utrata płynów - dominuje jesienią, która odpowiada przemianie metalu.
Zimno z kolei odpowiada przemianie wody i spowalnia procesy metabolizmu oraz krążenie krwi.
Podobnie jak wspomniane klimaty panują nad porami roku, tak emocje są nadrzędnymi siłami w zakresie ludzkiej psychiki - złość, radość, smutek, zamyślenie, strach. Ich nadmiar zakłóca równowagę naszego organizmu.
Pierwsza zasada:
Zrównoważona dieta to równowaga pokarmów tzn. jej skład i ilość.
40-45% produkty zbożowe: pszenica, owies, żyto, kukurydza, proso, naturalny ryż Fasole: szparagowa, groch żółty, fasola nakrapiana, ciecierzyna, soczewica, fasola jaś, fasolki mungo i aduki.
35-40% warzywa i owoce
Warzywa należy zawsze lekko podgotować gdyż gotowanie jest pierwszym etapem rozłożenia składników pokarmowych na prostsze.
Po drugie jest lepsze trawienie pokarmów ciepłych.
10-15% pokarmy bogate energetycznie: mięso, ryby, drób, jaja, nabiał, tłuszcze i cukry.
Następstwem spożywania powyższych produktów jest gromadzenie w naszych organizmach Śluzu i Wilgoci. Prowadzi to do wielu schorzeń takich jak: wzdęcia, niestrawność, ociężałość kończyn otyłość. Łączenie produktów spożywczych w zależności od ich natury energetycznej.
Codzienne odżywianie służy temu, żeby choroby w miarę możliwości wcale się nie pojawiały. Ponadto ma za zadanie niwelowanie niewielkich zaburzeń równowagi w organizmie i lekkich dolegliwości. Jeśli chodzi o charakter energetyczny, najważniejszą sprawą jest to, żeby potrawy składały się w większości z neutralnych produktów spożywczych oraz odświeżających i ciepłych warzyw.
Pokarmy zimne i gorące powinny być zawsze używane z rozwagą i w niewielkich ilościach.
Neutralne, ciepłe i odświeżające produkty spożywcze tworzą więc zrównoważoną bazę, a gorące i zimne służą jako dodatek.
Przestrzegam przed nadmiarem produktów zimnych również w gorącej porze roku. Właśnie latem czi znajduje się bliżej powierzchni ciała, a wnętrze, zwłaszcza żołądek i śledziona, jest szczególnie podatne na wychłodzenie.
Wiosną i latem używa się więcej produktów odświeżających, a jesienią i zimą - ciepłych.
Świeże zioła, sałaty liściowe, kiełki i owoce w niewielkich ilościach powinny urozmaicać jadłospis o każdej porze roku, latem w ilościach większych, a zimą w mniejszych.
Dla osób chcących odżywiać się w zrównoważony sposób przez cały rok podaję tu kilka reguł, ułatwiających właściwy wybór:
- Pięć smaków ma za zadanie zrównoważone odżywianie wszystkich organów. Im więcej smaków występuje w jednej potrawie, tym lepiej odżywione będą też narządy. Cel ten osiągasz, przygotowując potrawy z wieloma przyprawami i ziołami albo łącząc różne warzywa: marchew, kalarepkę i czerwone buraki, do tego proso lub polenta. W wyważonej potrawie wszystkie smaki dają się wyraźnie odczuć, ale żaden nie przeważa.
- Zwracaj uwagę na kolor. Przyjemny zapach i bogactwo kolorów pobudzają soki trawienne i przygotowują żołądek na przyjęcie pożywienia. Potrawa, w której występuje wszystkie pięć kolorów, pobudza czi i wygląda bardzo apetycznie. Używaj żółtej papryki, selera, cukinii lub brokułów, marchewki lub czerwonej papryki i czarnych wodorostów albo posyp gotową potrawę czarnym sezamem.
- Pokarmy przemiany Ziemi stanowią wyjątek. Można ich używać bez dodatku innych smaków, a mimo to narządy będą odżywione w zrównoważony sposób, bowiem słodki smak działa harmonizująco i rozprowadza czi po całym ciele. Gulasz wołowy możesz więc podawać z grysem kukurydzianym i fasolką szparagową, a marchewkę z prażonymi orzechami laskowymi i kaszą jaglaną.
- Ważną rolę odgrywają aromatyczne zioła i przyprawy. Kminek, gałka muszkatołowa, tymianek, szałwia, majeranek i świeży imbir nie tylko dodają smaku potrawom, ale również ułatwiają ich trawienie, zwłaszcza ciężko strawnych dań zawierających strączkowe, mięso albo dużo tłuszczu. To samo odnosi się do świeżych ziół kuchennych, którymi posypujesz potrawy bezpośrednio przed podaniem albo pozwalasz im się krótko pogotować. Nawet najprostszym daniom dodają one szczególnego aromatu. Świeża bazylia, oregano, szczypiorek, rzeżucha i rucola rozpraszają monotonię i nadają potrawom świeżość.
Aby wykorzystać i równoważyć wpływy pór roku, trzeba czasem w szczególny sposób podkreślać poszczególne smaki lub charakter energetyczny.
- Wiosną, jak mówią Chińczycy, przeważają czi i wiatr - istnieje więc niebezpieczeństwo wysuszenia. Wiosna jest również właściwą porą dla wzmocnienia wątroby i pęcherzyka żółciowego. Używaj teraz produktów zawierających przemianę drzewa, aby uzupełnić i chronić soki ciała: zielone warzywa, zwłaszcza liściowe, kiełki, sałaty i świeże zioła. (...)
- Latem dominuje gorąco. Używaj teraz częściej jinizujących metod gotowania, chłodnych warzyw, grzybów, duszonych pomidorów, sałat liściowych, kiełków, owoców i tofu, a mniej mięsa. Rób sałatki z gotowanych warzyw, są strawniejsze od surowych. Gorące potrawy i napoje pomagają lepiej znosić upał, bowiem zmniejszają różnicę temperatur między wnętrzem i zewnętrzem organizmu. (...)
- Jesienią przeważa w organizmie susza, chociaż w naszych szerokościach geograficznych nie odnosi się takiego wrażenia. We wnętrzu organizmu panuje jesienny nastrój: soki przemieszczają się w głąb ciała, tak że płuca i jelito grube mają tendencję do wysychania, objawiającą się suchym kaszlem i zatwardzeniem. Ryż, rzepa, rzodkiewka i białe warzywa, takie jak kalarepka, kalafior i wężymord (skorzonera) wzmacniają i chronią organy przemiany Metalu. Jednocześnie należy przygotowywać ciało na nadejście zimnej pory roku przez wzmacnianie odporności. Do tego celu nadaje się por, cebula, świeży imbir, inne ostre przyprawy i baranina. Zawartość białka w pożywieniu powinna teraz zostać zwiększona przy pomocy mięsa, ryb, jajek, warzyw strączkowych i orzechów. Wzmacniające zupy i potrawy jednodaniowe są pożywną podstawą rozwijania odporności przeciwko niesprzyjającym zimowym warunkom.
- Zimą dominuje chłód. Używaj teraz jangizujących metod gotowania i ciepłych pokarmów, korzeni i ziół. Pamiętaj jednak, aby ciepłe potrawy równoważyć chłodnymi warzywami i zimowymi sałatami. Zima jest właściwą porą do budowania rezerw. Dotyczy to przede wszystkim kości, które w idealnych warunkach korzystają zimą z bogatych dostaw substancji mineralnych. Dobrze nadają się do tego algi - morskie wodorosty - pasujące do zup, potraw jednodaniowych i warzyw strączkowych. Również orzechy są zasobne w minerały i poprawiają smak sałatek, kompotów oraz potraw z warzyw. (...)
Żywność którą spożywamy powinna:
1/dobrej jakości
2/temperatura jedzenia
3/smak jedzenia
4/Regularne odżywianie
5/Przyjemność czerpana z odżywienia
1/Produkty, które spożywamy powinny być jak najmniej przetworzone oraz spożywane od razu po przygotowaniu oraz najmniej skażone./pestycydami itp./
2/Temperatura jedzenia oznacza to, że pokarmy dzieli się na gorące, ciepłe, neutralne ochładzające, zimne.
Gorące produkty to między innymi cebula, chrupki ryż, curry, czarny pieprz, czekolada, kawa, mango, masło orzechowe, masło, ostre chili, pstrąg, sezam, tłuszcz kurzy, wędzona ryba, whisky.
Ciepłe produkty to między innymi brzoskwinie, cukier trzcinowy, czosnek, daktyle, fasola nakrapiana, fasola jaś, granaty, homar, imbir, indyk, jęczmień, kasztany, krewetki, kurczak, małże, marchewka, ocet, orzechy włoskie, owies, pory, rzepa, ser, szynka, wino, wołowina, zielony pieprz, ziemniaki, żółtko jaja.
Neutralne produkty to między innymi bataty, białko jaja, brązowy ryż, buraki, chleb, ciecierzyna, cukier, czarna herbata, daktyle, fasola-aduki, czerwona, szparagowa, gorąca woda, groch, kapusta, łosoś, miód, mleko, morele, ostrygi, rodzynki, śliwki, wieprzowina, winogrona, wiśnie, żyto.
Ochładzające produkty to między innymi ananasy, arbuz, brokuły, cykoria, dziki ryż, gruszki, jabłka, kalafior, mango, pomarańcze, mandarynki, pszenica, rabarbar, rzepa, rzodkiewka, seler, soja, sól, szparagi, szpinak truskawki, wodorosty.
Najlepiej większość produktów na codzienne posiłki wybierać z grupy Neutralnych, a Ciepłe i Ochładzające produkty spożywać tylko w nie wielkich ilościach.
3/ Smak produktów i związane z nimi organy wewnętrzne
Gorzki serce i jelito cienkie
Słodki żołądek i śledziona
Ostry płuca jelito grube
Słony nerki, pęcherz żółciowy
Kwaśny wątroba, pęcherzyk żółciowy
Właściwości smaków
Gorzkie produkty nieco ochładzają organizm, pobudzają procesy trawienne oraz działają przeczyszczająco. Poza tym poprawiają apetyt, obniżają poziom płynów, oczyszczają z toksyn /wyraźnie odchudza/ Korzystnie wpływa również na naszą krew, gdyż ją oczyszcza i rozrzedza.
Słodkie produkty dają energię, ale sprzyjają odkładaniu się tłuszczu i śluzu. Bardzo słodkie pokarmy w nadmiernych ilościach osłabiają żołądek i śledzionę. Większość naszego jedzenia jest słodkie/ nie myślę tu o słodyczach/.
Im bardziej są te organy osłabione tym większy ma się apetyt na słodycze!
Ostre produkty wzmagają apetyt i trawienie.
Słone produkty działają moczopędnie, usuwając nadmiar wody z organizmu. Nie powinno się je spożywać w nadmiernych ilościach. Oczyszcza organizm z toksyn i martwych komórek. Ciekawostka: aby uchronić się przed wieloma dolegliwościami i zatrzymać młodość stosuje się kurację słonym smakiem. Należy po każdym posiłku ssać przez chwilkę 2 kryształki soli, po czym wypluć wraz z śliną.
Jednak nie należy przesadzać z jej ilością.
Niewskazane jest dla chorych na nerki i nadciśnienie
Kwaśne produkty zatrzymują wydalanie i mają działanie obkurczające.
Poniżej parę przykładów:
Gorzki: Brokuły, cykoria, herbata z liści malin, kawa, ocet owocowy, piwo, rzepa, rzodkiewki sałata, seler szparagi, grejpfrut, owies, oliwki, chrzan, zielona herbata itp.
Słodki: ananasy, baranina, brzoskwinie, buraki, cukier, cukinia, daktyle, fasola, gruszki, grzyby, jabłka, jęczmień, kapusta, kukurydza, kurczak, maliny, mandarynki, marchewka, miód, mleko, morele, ogórek, orzechy włoskie oraz ziemne, owies, pomarańcze, pomidory, pszenica, ryż, ser, szpinak, śliwki, truskawki, wieprzowina, wino, winogrona, wiśnie, wołowina, ziemniaki itp.
Ostry: Chili, czarny, zielony oraz cayenne pieprz, czosnek, gałka muszkatołowa, goździki, kminek, majeranek, mięta, musztarda, olej sojowy, pory, rozmaryn, rzepa, imbir, cynamon itp.
Słony: algi, jęczmień, kaczka, kraby, małże, ostrygi, proso, sardynki, sól, wodorosty.
Kwaśny: agrest, cytryny, czarne porzeczki, granaty, grejpfruty, jeżyny, kwaśne śliwki, liczi, mango, oliwki, pstrągi, rajskie jabłka, ziele liściaste warzywa, szpinak, kefir, biały ser
4/Regularne jedzenie pomaga naszemu żołądkowi gdyż reguluje nasze pragnienie głodu. Rutyna stabilizuje nasze nawyki, jadając regularnie będziesz mniej podjadać między posiłkami. Powinniśmy także zwracać na odpowiednie warunki w jakich je jemy tzn. spokojnie siedząc i żując a nie łykając pokarm.
5/Przyjemność z jedzenia: jeżeli nowa dieta będzie nam smakować to spowoduje, że posiłki będą odżywcze. Zdrowa dieta nie zawsze może nam na początku smakować. Musimy się zastanowić co wolimy nudne nawyki żywieniowe czy nowe zmiany z których będziemy mieli wiele korzyści zdrowotnych.
Druga zasada: Emocje jako czynniki chorobotwórcze
Myśli i emocje pozytywne nas wzmacniają i budują, a negatywne działają destruktywnie
Gniew, złość, strach, radość, żałoba, wstrząs, zmartwienia i smutek wszystkie te emocje mają ogromny wpływ na stan naszego zdrowia. Mówiąc inaczej są one przyczynami wielu chorób. Dlatego powinniśmy starać się je odreagować np. sportem.
Gniew, złość są najgorsze z wszystkich złych emocji burzą spokój twojej duszy i niszczą twoje zdrowie! Złość może być wywołana strachem, bólem urazem. Złość to określony sposób spostrzegania i interpretowania zachodzących sytuacji. Dlatego starajmy się panować nad swoim gniewem. To my sami jesteśmy odpowiedzialni za nasze uczucie i reakcje. Właśnie to może być okazją do ćwiczeń samokontroli naszego umysłu!
Według chińskiej medycyny gniew zakłóca działanie funkcji wątroby a więc i nasz wzrok.
Strach, niepokój.... o coś, co może się wydarzyć w przyszłości. Oba służą jedynie do utrzymywania ludzi w niemocy podczas teraźniejszości. Ludzie martwią się o zdrowie, zamiast o nie dbać. Martwią się o sytuację finansową, zamiast ją stabilizować albo poprawiać. Możemy martwić się dosłownie wszystkim: wypadkami, opiniami innych, pieniędzmi, pogodą a nawet tym, że nie mamy się czym martwić (bo nie wiemy, co ewentualnie może się wydarzyć), ale w ten sposób nie przyczynimy się ani trochę do zmiany przyszłości, za to efektywnie unikniemy działania. Strach, niepokój i niepewność atakują funkcje żołądka i przewodu pokarmowego.
Smutek czy żal np. kogoś bliskiego, powoduje obniżenie energii i zapału do podejmowania różnych czynności , obciążenie systemu odpornościowego co może spowodować raka, artretyzm, schorzenia układu trawiennego, choroby serca i płuc. Pozytywne nastawienia pomagają nam zachować harmonię emocjonalną. Radość i dobry humor to wielka siła, która prowadzi do zdrowia. Chińczycy od tysięcy lat znają silę pozytywnego stanu umysłu. Ludzie „zdrowi umysłowo” są szczęśliwi i zadowoleni potrafią troszczyć się o siebie i innych, jak również zajmować się produktywnością oraz twórczą pracą.
Jak powinniśmy radzić sobie z negatywnymi emocjami, które powodują blokady emocjonalne?
1/ Spojrzenie na emocje z dystansu
2/Siła afirmacji
3/Rozmowa to terapia
4/Uwalnianie emocji/np. sportem/
Medycyna chińska zaleca przeplatanie okresów pracy okresami wypoczynku i aktywności fizycznej. Taki właśnie tryb życia wpływa na poprawę zdrowia i przynosi zadowolenie. Jin/Jang Nadmiar pracy prowadzi do braku czasu na troskę o własne zdrowie. Gdy się przepracowujemy nasze ciało pokazuje „chorobą”, że chce już przestać.
Jeżeli nie będziemy słuchać swojego organizmu może to doprowadzić do schorzeń powirusowych. Powinniśmy zastanowić się również czy praca daje nam zadowolenie, gdyż skrajny stres zmniejszy w końcu naszą wydajność.
Jeżeli nie lubimy swojej pracy możemy sobie pomóc poprzez np. wewnętrzny uśmiech, który nie musi być widoczny./ Aktywność fizyczna poprawia stan zdrowia na różne sposoby, pomaga też organizmowi w lepszym wykorzystaniu kalorii, co z kolei pomaga w obniżaniu masy ciała i utrzymaniu pożądanej wagi. Może ona prowadzić do wzrostu podstawowej przemiany materii, zmniejsza apetyt oraz pomaga w redukcji masy tłuszczowej ciała.
Aktywność fizyczna poprawia stan zdrowia na różne sposoby:
• zmniejsza czynność mięśnia sercowego,
• obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
• zwiększa ilość masy kostnej,
• chroni przed osteoporozą,
• nasila spalanie kalorii,
• sprzyja obniżeniu masy ciała i utrzymaniu pożądanej wagi,
• prowadzi do wzrostu podstawowej przemiany materii,
• zmniejsza apetyt,
• pomaga w redukcji masy tłuszczowej ciała.
Dobry, zdrowy sen działa jak lekarstwo i najlepszy kosmetyk. Pozwala odpocząć, zregenerować siły, nabrać dystansu do wielu spraw. Sen jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Gdy śpimy, uspokaja się rytm serca, normuje ciśnienie, oddech staje się równomierny i głębszy. Wtedy też wydzielany jest w organizmie hormon wzrostu, który powoduje nie tylko rośnięcie (u dzieci i młodzieży), ale i odnowę tkanek. Nocą odpoczywają również nasze oczy - ciemność jest im potrzebna do przemiany witaminy A w niezbędny do widzenia retinol. Ponieważ tlen lepiej dociera do tkanek, cera po dobrze przespanej nocy jest promienna, różowa.
Według medycyny chińskiej istnieje 5 czynników klimatycznych, które wywierają istotny wpływ na stan naszego organizmu.
Są to: gorąco, suchość, wilgoć, zimno i wiatr.
Gorąco odpowiada przemianie ognia - jego nadmiar nie musi przejawiać się gorączką, ale także pragnieniem lub obstrukcją. Nadmiar gorąca może być bardzo niebezpieczny. Powstaje ono w naszym organizmie na skutek przepracowania lub nadmiaru negatywnych emocji. Powoduje wysoką gorączkę, przyspieszony oddech, a nawet odwodnienie.
Suchość - utrata płynów - dominuje jesienią, która odpowiada przemianie metalu. Na działanie suchości są narażone osoby mieszkające i pracujące w centralnie ogrzewanych budynkach. Powoduje to wysychanie błon śluzowych, chrypkę, przesuszenie skóry.
Wilgoć dominuje latem - to gromadzenie płynów i innych wydzielin organizmu. Jej nadmiar powoduje obrzęki i wolniejsze krążenie. Wilgoć odpowiada powolnej i parnej przemianie Ziemi. Najbardziej niebezpieczna jest wilgoć. Powinniśmy unikać przebywania w zawilgoconych pomieszczeniach i nie dopuszczać do przemoknięcia na deszczu. Wilgoć powoduje stany depresyjne, bóle stawów, bardzo silną senność.
Zimno odpowiada przemianie wody i spowalnia procesy metabolizmu oraz krążenie krwi. Zimno wnika do naszego organizmu głównie za sprawą spożywania zimnych pokarmów oraz wskutek niechronienia się przed zbyt niską temperaturą. Objawami nadmiaru zimna są: niestrawność, częstomocz, ciągłe uczucie zimna, rwące bóle w całym ciele.
Wiatr - jego zewnętrzny atak powoduje swędzenie, wrzody, przeziębienie. Przenika przez bariery ochronne ciała i przez to toruje drogę innym szkodliwym klimatom - wilgoci, suszy, zimnu i gorącu. Wiatr wpływa negatywnie przede wszystkim na górną część ciała. Powoduje przeziębienia, infekcje wirusowe i bakteryjne, schorzenia laryngologiczne. ...
kajetan_samael