Planowanie lekcji.docx

1.

Planowanie lekcji (wg K. Kuligowskiej)- wykonywanie czynności, w wyniku których powstaje plan lekcji.

W planowaniu lekcji wyróżnić można:

- czynności polegające na określeniu „punktu wyjścia”- rozeznaniu z czym, w jakich warunkach rozpoczyna się lekcję

- określenie „punktu dojścia”, tj. celu, do jakiego lekcja ma doprowadzić

- przewidywanie czynności nauczyciela i uczniów, metod nauczania i uczenia się, środków dydaktycznych, form organizacyjnych pracy uczniów zjednoczonych wspólną ideą od „punktu wyjścia” do „punktu dojścia”

2.  

Planowanie lekcji wymaga od nauczyciela uwzględnienia licznych czynników, tzw. „uwarunkowań dobrego planowania” :

- znajomość klasy i poszczególnych uczniów

- znajomość materiału nauczania i funkcji przedmiotu w kształceniu uczniów

- znajomość podstaw współczesnej dydaktyki

- znajomość sposobów nauczania

- świadomość zadań i odpowiedzialności nauczyciela

Planując codzienną pracę nauczyciel obmyśla plan lekcji, a więc przygotowuje się od strony:

- rzeczowej (procesu bogatego w treści)

- metodycznej (budowy, sposobów opracowania treści lekcyjnych, nabycia niezbędnych umiejętności i nawyków)

- kontaktu pedagogicznego (porozumienia i współdziałania z uczniem)

3.

U podstaw każdego planowania lekcji powinny się pojawić trzy zasadnicze pytania (wg K. Witzenbachera):

- Co? Czego chcemy nauczyć na danej lekcji?

- Jak? Jak można pomóc uczniowi na lekcji, aby to, co powinien zdobyć na lekcji-zdobył? (metody nauczania, oraz wybór rodzaju kontaktu pedagogicznego)

- Dlaczego? Po co?

4.

Fazy planowania lekcji (wg K. Witzenbachera):

5.

Podstawowa struktura lekcji (wg J. Półturzyckiego):

I  Część przygotowawcza:

1.       Wstępna organizacja i przygotowanie do lekcji

2.       Sprawdzenie pracy domowej

3.       Powtórzenie materiału i nawiązanie do nowego tematu

II  Część podstawowa:

4.       Podanie nowych treści

5.       Zrozumienie

6.       Opracowanie i zebranie

III  Część końcowa:

7.       Powtórzenie i utrwalenie

8.       Omówienie zadania domowego

9.       Wykorzystanie i wzbogacenie poznanych zagadnień

6.

Pytania i odpowiedzi (wg L. Jeleńskiej)

Pytania zadawane przez nauczyciela powinny być:

1.       Ścisłe: gdy dopuszcza tylko jedną odpowiedź.

2.       Zwięzłe: gdy nie dopuszcza zbytecznych wstawek.

3.       Jasne: gdy wiadomo od razu o co chodzi; zbyt ogólnikowe pytania są zawsze niejasne.

4.       Prawidłowe: wymagają właściwej formy gramatycznej.

5.       Na poziomie uczniów- nie za łatwe, nie za trudne.

6.       Celowe: pytać tylko dlatego, żeby się dzieci odzywały nie ma sensu.

8.

Zadanie (wg M. Nagajowej)- temat, zagadnienie dane uczniowi do wykonania; nieodłączny składnik każdej lekcji, tworzący jej strukturę, składnik obudowy metodycznej podręcznika.

Forma zadań:

A.     Zadanie-polecenie

Jest podany tutaj wynik czynności, której wykonania zadanie wymaga.

B.     Zadanie-pytanie

Zawarta w nim jest częściowa informacja, którą odpowiadający uczeń ma uzupełnić, albo wątpliwość, którą ma rozstrzygnąć. (Który? Czy? Dlaczego? Co?)

C.     Pytanie w poleceniu

Pytanie w formie zdania pytającego  mobilizuje ucznia do natychmiastowej odpowiedzi. (Wyjaśnij, Oceń, Powiedz)

9.

Zasady stawiania zadań:

- Zadanie musi być sformułowane jednoznacznie, konkretnie, zwięźle, jasno i poprawnie.

- Zadane pytanie, żeby spełniło swoją funkcję poszerzania wiedzy i zdolności myślenia, musi prowokować do dłuższej odpowiedzi.

- Z poleceniem, bądź pytaniem trzeba się zwracać do całej klasy jako odbiorcy, zmuszając w ten sposób wszystkich uczniów do uwagi i zrozumienia tego, co mają robić, bądź powiedzieć; po chwili dopiero wszyscy lub jedna osoba wykonuje polecenie.

- W chwili zadawania pytania bądź wydawania polecenia: w klasie musi panować cisza, a nauczyciel powinien stać przodem do klasy.

- Nauczyciel zna dobrze dane, o które pyta uczniów. Trzeba mimiką i postawą okazać zainteresowanie słowami, a następnie krótko wyrazić zadowolenie z dobrej odpowiedzi.

10.

Konspekt lekcji ( grafika –str. 80).

Konspekt lekcji (wg M. Nagajowej)- plan lekcji na piśmie; rodzaj notatki służącej nauczycielowi jako pomoc w prowadzeniu lekcji.

W konspekcie powinny znaleźć się następujące części (wg J. Galanta):

1.       Data..Klasa..Przedmiot..

2.       Tematyka programowa. Należy tu podać temat programowy, którego rozwinięcie lub uszczegółowienie stanowi temat lekcji.

Temat lekcji- jego trzy człony:

I  typ ćwiczeń językowych

II  tematyka

III  środki dydaktyczne

3.       Cele dydaktyczne. Podać cele poznawcze (jakie nowe wiadomości), oraz kształcące: jakie umiejętności i sprawności zamierzamy kształtować.

4.       Główne cele wychowawcze. Podać główny cel wychowawczy odpowiednio uszczegółowiony oraz środki realizacji w trzech grupach:

- poznawcza strona celów wychowawczych

- strona uczuciowa celów

- strona działania uczniów w realizacji celów wychowawczych

5.       Wielostronność. Podać jak zamierza się na lekcji realizować postulat wielostronnego nauczania i uczenia się.

6.       Środki dydaktyczne. Podać, jakie pomoce będą stosowane na lekcji.

7.       Plan ogólny lekcji. Wymienić, z jakich głównych części lekcja będzie się składała oraz ile minut przeznacza się na każdą część.

8.       Tok szczegółowy lekcji. Podać rozwinięcie każdego punktu planu ogólnego i zamieścić tu to wszystko, co ważne.

9.       Uwagi polekcyjne nauczyciela. Po odbyciu lekcji nauczyciel zapisuje, jakie nasuwają mu się uwagi o dodatnich i ujemnych stronach lekcji oraz wnioski do dalszej pracy.

11.

W niektórych konspektach lekcji, w ramach tzw. Przebiegu lekcji, wyodrębnia się tzw. Ogniwa lekcji:

- sprawdzanie pracy domowej

- nawiązanie do tematu

- podanie nowego materiału

- utrwalenie podanego materiału

- zadanie pracy domowej itp.

12.

Przygotowanie konspektu (wg M. Nagajowej):

1.       Rzeczowe- przypomnienie bądź poszerzenie wiedzy własnej na podstawie odpowiednich książek naukowych i popularno-naukowych.

2.       Metodyczne- zapoznanie się z odpowiednim fragmentem programu nauczania, rozkładu materiału, podręcznika dla ucznia, ewentualnie wyzyskanie wskazówek zamieszczonych w podręcznikach i czasopismach metodycznych dla nauczyciela.

14.

Precyzowanie celów nauczania na lekcji (wg S. Palki):

1.       Cele ogólne- wyznaczają perspektywę pracy dydaktycznej w dłuższym wymiarze czasowym, stanowią pomost między szczegółowymi i ogólnymi celami kształcenia. Zostają sformułowane w części wstępnej programu (zob. Program Nauczania).

2.       Cele szczegółowe- są celami konkretnymi, których realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów ogólnych. Ustala je sam nauczyciel, kierując się celami ogólnymi i materiałem nauczania podanymi w programie.

15.

W praktyce edukacji wczesnoszkolnej ciągle jeszcze formułuje się cele w trzech grupach. Wyróżnia się cele: poznawcze, kształcące i wychowawcze.

a)      Cele dydaktyczne:

- cel poznawczy (aby uczeń poznał, zrozumiał, zapamiętał materiał przeznaczony na lekcję)

- cel kształcący (rozwój, kształcenie zdolności poznawczych w zakresie materiału nauczania, kształtowania umiejętności i nawyków)

b)      Cele wychowawcze (kształtowanie postaw i systemu wartości ucznia na podstawie materiału lekcyjnego)