Harrington Emerson (1853-1931) – inżynier amerykański, współtwórca nauki organizacji i kierownictwa. Był doradcą w przedsiębiorstwie kolejowym i przemysłowym. Od 1904 kierował biurem „The Emerson Company”. Dokonane wówczas obserwacje doprowadziły Emersona do wniosków o niskiej wydajności pracy ludzkiej, o marnotrawstwie czasu, energii, materiałów. Stał się on propagatorem Wydajności pracy i nowych form zarządzania przemysłem. Głosił, iż z trzech elementów, którymi ma do czynienia przemysł (maszyny, materiały, ludzie) najważniejszym elementem są ludzie. Na czoło wysuwał przy tym pierwiastek moralny. W zarządzaniu za najważniejsze uważał zasady, a nie sposoby. Światowy rozgłos przyniosła mu książka: „Dwanaście zasad wydajności” wydana w 1913 roku. Zasady zawarte w tej książce wyrażone są specyficznym, staroświeckim językiem, jednak warte są przytoczenia, bowiem wiele z nich nie straciło swej aktualności. Oto one:
1. Cel jasno określony. Jest nim w zasadzie najlepszy produkt uzyskiwany w najkrótszym czasie i przy najmniejszych wydatkach. W zespołach cel musi być przyswojony wszystkim członkom, gdyż istnieje obawa, że każdy może sobie postawić cel odmienny, sprzeczny z głównym celem zbiorowości.
2. Zdrowy rozsądek. Zdrowy rozsądek zwalcza przesądy, naleciałości i pozwala przyjąć to, co jest pożyteczne i konieczne, eliminując wszystko to, co jest przeszkodą w dążeniu do celu.
3. Rada kompetentna, Sedno sprawy tkwi w tym, „abyśmy nie ugrzęźli w wiedzy przeszłego tygodnia, miesiąca, roku, dziesięciolecia lub przeszłego wieku”. Każdy organ kierowniczy winien stale mieć specjalnych ekspertów, podlegających głównemu doradcy.
4. Dyscyplina. Około 90% prawideł powinno mieć za zadanie niedopuszczenie elementu niepożądanego, to jest ludzi, którzy często z powodu wad charakteru czy stałych skłonności i nawyków, czy lenistwa i innych przywar nie mogą być członkami doskonałej organizacji. Dla osiągnięcia dyscypliny właściciele i kierownicy winni sami przestrzegać porządku, pracować sumiennie i z zapałem, winni również dobrze znać się na rzeczy, być dokładni, taktowani, pilni, dostępni i rozumieć swe obowiązki wobec podwładnych.
5. Sprawiedliwe i uczciwe postępowanie. Należy pamiętać o zasadzie: „Postępuj z ludźmi tak, jak chcesz, aby z tobą postępowano”.
6. Niezawodne, natychmiastowe, dokładne i nieustanne sprawozdania.
7. Porządek przebiegu działania. Przebieg działania winien być tak precyzyjnie ustalony jak np. na kolei, gdzie uwzględniając łuki, zwrotnice pochyłości układa się rozkład jazdy na 1000 km z dokładnością do minuty.
8. Wzorce i normy. Wymagania muszą być na miarę danego człowieka, i odwrotnie. Dla ustalenia wzorców i norm pracy ludzkiej trzeba zbadać czas i ruchy wszystkich operacji. Konieczne jest też duże doświadczenie kierownika układającego program. Musi on mieć doświadczenie lekarza, ekonomisty, fizjologa i psychologa.
9. Warunki przystosowania. Aby w pełni wyzyskać swe możliwości każdy powinien albo przystosować się do otaczających warunków, albo przystosować otaczające środowisko do swoich własnych potrzeb.
10. Wzorcowe sposoby działania. Program robót w warsztacie przypomina drzewo, którego wszystkie liście powinny być na swoim miejscu. Każda gałązka powinna łączyć się swoją gałęzią zasadniczą. Wszystkie poszczególne czynności powinny włączać się do ogólnej produkcji, ale i w odwrotnym kierunku, od ogólnej wytwórczości powinien wychodzić szczegółowy program każdej czynności.
11. Instrukcja dla pracy normalnej. Żadne przedsięwzięcie nie jest możliwe do realizacji bez pisemnych instrukcji. Mylne jest zapatrywanie, że instrukcje ograniczają inicjatywę i swobodę. Żaden rozsądny człowiek nie skarży się na szosy i drogi, aczkolwiek właśnie one ograniczają naszą swobodę ruchów.
12. Nagroda za wydajność. Płaca dzienna jest pozbawiona podstaw. Jedynie system premiowania za pracę wydajną można uznać za racjonalny i słuszny.
Ważne jest, aby przedsiębiorstwo wprowadziło w życie wszystkie te zasady. Tylko wtedy będzie sprawnie funkcjonować.
Poglądy Emersona zyskały bardzo duży rozgłos i uznanie. Dziś jest on uznawany za prekursora metody zarządzania przez cele.
jelonka72