4.1. Sklasyfikuj nazwy:
a) miasto nad Wisłą,
b) liczba podzielna przez trzy,
c) długie przemówienie,
d) egzamin z logiki,
e) hałas,
f) Afryka,
g) dobry samochód,
h) najwyższy człowiek w Polsce,
i) ciemna noc,
j) znany muzyk,
k) medalista olimpijski,
l) największa liczba parzysta,
ł) trzystupiętrowy budynek w Warszawie.
4.2. Określ bez pomocy diagramów Venna zależności pomiędzy nazwami:
a) A – koło, B – wóz;
b) A – Polska, B – Europa;
c) A – Polska, B – kraj europejski;
d) A – Polska, B – Warszawa;
e) A – Warszawa, B – obecna stolica Polski;
f) A – stolica, B – Warszawa;
g) A – stolica, B – miasto;
h) A – miasto w Polsce, B – miasto w Belgii;
i) A – miasto w Polsce, B – miasto liczące ponad 100 tys. mieszkańców.
4.3. Przy pomocy diagramów Venna zbadaj zależności pomiędzy nazwami:
a) A – osoba mająca ponad 16 lat, B – osoba mająca mniej niż 25 lat;
b) A – osoba mająca mniej niż 16 lat, B – osoba mająca ponad 25 lat;
c) A – student, B – człowiek co najmniej 10-letni;
d) A – nie-student, B – analfabeta;
e) A – sportowiec, B – nie-piłkarz;
f) A – gruszka, B – nie-pietruszka;
g) A – ziemniak, B – nie-warzywo;
h) A – ryba, B – nie-śledź;
i) A – nie-mleko, B – piwo;
j) A – nie-owoc, B – nie-śliwka;
k) A – nie-orzeł, B – nie-ptak;
l) A – nie-piekarnia, B – nie-apteka.
4.4. Do podanej nazwy dobierz nazwę nadrzędną, podrzędną, wykluczającą się i krzyżującą się.
a) ojciec,
b) wieżowiec,
c) krzesło,
d) książka przygodowa,
e) zazdrość,
f) miasto nad Wisłą,
g) liczba parzysta,
h) drzewo liściaste,
i) napój alkoholowy,
j) mecz piłkarski,
k) bardzo ciekawy wykład.
4.5. Zbadaj poprawność następujących definicji sprawozdawczych:
a) Magister to człowiek, który studiował na wyższej uczelni
b) Romb jest to figura mająca cztery boki.
c) Naukowiec to pracownik wyższej uczelni.
d) Wieloryb to ryba morska osiągająca długość kilkunastu metrów.
e) Przestępca jest to człowiek, który obrabował bank.
f) Wódka jest to napój zawierający alkohol.
g) Recydywista to człowiek drugi raz popełniający przestępstwo tego samego typu, za które był karany.
Odpowiedzi:
4.1. a) ogólna, konkretna, generalna, ostra;
b) ogólna, abstrakcyjna, generalna, ostra;
c) ogólna, abstrakcyjna, generalna, nieostra;
d) ogólna, abstrakcyjna, generalna, ostra;
e) ogólna, abstrakcyjna, generalna, nieostra;
f) jednostkowa, konkretna, indywidualna, ostra;
g) ogólna, konkretna, generalna, nieostra;
h) jednostkowa, konkretna, generalna, ostra;
i) ogólna, abstrakcyjna, generalna, nieostra;
j) ogólna, konkretna, generalna, nieostra;
k) ogólna, konkretna, generalna, ostra;
l) pusta, abstrakcyjna, generalna, ostra;
ł) pusta, konkretna, generalna, ostra.
4.2. Przyjmując oznaczenia r – równoważne, w – wykluczające się, k – krzyżujące się, AnB – A nadrzędne do B, ApB – A podrzędne do B:
a) w, b) w, c) ApB, d) w, e) r, f); AnB, g) ApB, h) w, i) k
4.3. a) k, b) w, c) ApB, d) AnB, e) k, f) ApB, g) w, h) k, i) AnB, j) ApB, k) AnB, l) k,
4.4. Przykładowe odpowiedzi (n – nadrzędna, p – podrzędna, w – wykluczająca się, k – krzyżująca się).
a) n – rodzic, p – dobry ojciec, w – kobieta, k – 30-letni mężczyzna,
b) n – budynek, p – wieżowiec 50 piętrowy, w – wiejska chata, k – budynek w Warszawie,
c) n – mebel, p – krzesło z trzema nogami, w – komputer, k – drewniany mebel,
d) n – książka, p – książka przygodowa polskiego autora, w – podręcznik do logiki, k – książka z obrazkami,
e) n – uczucie, p – silna zazdrość, w – pomidor, k – uczucie w stosunku do żony,
f) n – miasto, p – miasto nad Wisłą na południu Polski, w – wieś w Chinach, k – duże miasto,
g) n – liczba, p – liczba podzielna przez 4, w – liczba nieparzysta, k – liczba podzielna przez 3,
h) n – drzewo, p – wysokie drzewo liściaste, w – trawa , k – drzewo rosnące w Polsce,
i) n – napój, p – wino, w – mleko, k – napój o smaku owocowym,
j) n – mecz, p – sprzedany mecz piłkarski, w – konkurs skoków narciarskich, k – żenujące widowisko,
k) n – wykład, p – bardzo ciekawy wykład z logiki, w – nudna impreza, k – wykład znanego profesora.
4.5.
a) za szeroka,
b) za szeroka,
c) błąd krzyżowania zakresów,
d) błąd rozłączności zakresów,
e) za wąska,
f) za szeroka,
g) za wąska (recydywistą jest również człowiek popełniający to samo przestępstwo po raz trzeci, czwarty itd.).
jelonka72