Główne państwa hellenistyczne.doc

Nazwa

Obszar

Gł. miasta

Charakterystyka, uwagi

Państwo Seleukidów

Mezopotamia, pn. Syria,

Azja Mniejsza, część Iranu

Seleucja, Antiochia, Sardes

Początkowo największe państwo sukcesyjne, obejmu­jące większość państwa Aleksandra i regiony najwy­żej rozwinięte gospodarczo. Ekspansja Partów (utrata Iranu i ziem po Eufrat), zmiana sytuacji w Azji Mniej­szej (interwencja Rzymu 188 p.n.e.) i uniezależnienie się Palestyny (powstanie Machabeuszów) doprowa­dziły do utraty większości ziem, a nast. (64 p.n.e.)

do utraty niezależności na rzecz Rzymu.

Najważniejsi władcy: Seleukos I, Antioch I, Antioch III

Państwo Ptoleme-uszów

Egipt, Cyrenajka, przejściowo Syria, Palestyna, niektóre wyspy M. Śródziemnego

i Egejskiego (m. in. Cypr)

Aleksan­dria

Stosunkowo stabilne rządy dynastii greckiej, szczyt potęgi w III w. p.n.e. Jeden z najlepszych w całej starożytności okresów rozwoju rolnictwa, w mniej­szym stopniu rzemiosła i handlu. Specyficzna kultura łącząca elementy egipskie i greckie w wierzeniach religijnych i sztuce. Niebywały rozkwit stolicy kraju –Aleksandrii. W 30 r. p.n.e. zajęte przez Oktawiana

i przekształcone w prowincję rzymską.

Najważniejsi władcy: Ptolemeusz I Soter, Ptolemeusz II Filadelfos, Kleopatra VII

Macedonia (państwo Anty-gonidów)

Macedonia, wybrz. i wyspy M. Egejskiego, Grecja

Pella

Najmniejsze i najsłabsze państwo sukcesyjne. W III w. p.n.e. częste walki dynastyczne i konflikty z Epirem, miastami greckimi i in. królestwami hellenistycznymi. 197 p.n.e. pokonane przez Rzym, 167 p.n.e. zlikwido­wane a nast. przekształcone w rzym. prowincję. Najważniejsi władcy: Antygon, Demetriusz Poliorketes, Filip V

Niezależne państwa greckie

Grecja kontynentalna

Sparta, Ateny, Korynt, Argos

Zmienne układy polityczne w których gł. rolę odgrywały Epir, Związek Etolski, Związek Achajski, Sparta i Ateny. Początkowo silna pozycja Epiru, nast. Związku Achajskiego. W Sparcie nieudane próby reform za Agisa IV i Kleomenesa III.

Od 146 p.n.e. państewka greckie podporządkowały

się Rzymowi przy zachowaniu pozorów niezależności. Najważniejsze postaci: Pyrrus - król Epiru, Aratos –strateg Związku Achajskiego

Pergamon (państwo Attalidów)

Zach. cześć Azji Mniejszej

Pergamon

W III w. p.n.e. zależne od Seleukidów, znaczny rozwój kultury (szkoła rzeźbiarska, biblioteka, słynny ołtarz Zeusa). W II w. p.n.e. współpraca z Rzymem, która zakończyła się przekazaniem państwa Rzymowi testamentem Attalosa III (133 p.n.e.)

M.in. Pont, Bitynia, Kapadocja, Armenia

Azja Mniejsza

i pn. Mezopotamia

Trapezunt, Samosata, Edessa, Synopa

Niezależność w III w. p.n.e., dynastie często rodzime, ale silnie zhellenizowane. 89-65 p.n.e. wielkie wojny króla Pontu Mitrydatesa VI z Rzymem, zakończone opanowaniem Azji Mniejszej przez Rzymian

Państwo grecko-bak-tryjskie

Azja Śr. – re­jon Amu-Darii, Syr-Darii

i Afganistanu

Baktra, Marakanda (Samarkanda)

Niezależne państwo w latach ok. 240-130 p.n.e. (podbój części Indii), rozbite ostatecznie przez koczowników. Kultura łącząca pierwiastki greckie i irańskie, dzieje słabo poznane