11.pdf

Nasza mała afera Rywina

Zagadki kopalni Borynia

Ocena ryzyka jest ryzykowna

OCHRONA PRACY 11/2009

ISSN 1230–4700 • Nr indeksu 333115 • Nakład 7000 egz. • Cena 17 zł (w tym 0% VAT) • Wydawnictwo SIGMA-NOT

w numerze

ludzie i wydarzenia

Ocena ryzyka jest ryzykowna

Robert Kozela

Behapowiec czy zespół powinien dokonać analizy ryzyka, a ocena

jest sprawą przedsiębiorcy. To on ma uznać, czy poziom bezpie-

czeństwa jest wystarczający, a jeśli nie, to jakie działania podjąć.

Służba bhp nie ma żadnych podstaw, by dokonywać ocen ryzyka

(dobrze – źle). Powinna natomiast wskazywać przedsiębiorcy naj-

skuteczniejsze sposoby jego zmniejszenia – zarówno w skali poje-

dynczego stanowiska pracy, jak i całego przedsiębiorstwa. 38

11 | 2009 (750)

2 Teksty‑preteksty

3 Nasza mała afera Rywina

Jerzy Knyziak

technologie i bezpieczeństwo

2 1 Ochrona oczu w rolnictwie

Filip Kadłuczka

26 Przewóz niebezpiecznych

chemikaliów

Bolesław Hancyk

60 Motorniczy

Iwona Romanowska‑Słomka

organizacja i ekonomika

4 Kto ułoży te puzzle?

Ryszard Studenski

1 3 Ryzyko zawodowe

telepracowników

Małgorzata Majka

wypadki i awarie

18 Zagadki kopalni „Borynia”

Wojciech Wiktorowski

44 Prawie oskalpowana

Jerzy Szewczyk

4 9 Wypadki na uczelniach (cz. II)

Ryszard Kowal

Na okładce:

prof. Tadeisz Szopa

kierownik Zespołu

Bezpieczeństwa

i Niezawodności

na Wydziale Mechanicznym

Energetyki i Lotnictwa

Politechniki Warszawskiej

przepisy i normy

1 2 Na bieżąco…

29 Gdzie obowiązkowy jest hełm

ochronny?

5 5 Konstrukcje ochronne

dla maszyn samojezdnych

– nowe wymagania

5 7 Wynagrodzenie wynalazcy

58 Nowe przepisy bhp i prawa pracy

5 9 Prawo wspólnotowe o terminach

rozczeń

konferencje

46 Diabeł tkwi w szczegółach

Robert Kozela

Fotograia:

Piotr Witosławski

edukacja

52 Wyższa Szkoła Handlowa

w Kielcach

54 Najbardziej aktualna

oferta szkoleniowa

ludzie i wydarzenia

8 GUS informuje, a kto wyciąga

wnioski?

16 Mniej tych inspekcji

Robert Kozela

17 Kto jest kim

w ochronie pracy:

Zbigniew Jóźwiak

3 0 Nie samą pracą inspektorzy

żyli (cz. II)

Roman Adler

4 2 Glin

Ryszard Szozda

edukacja dla bezpieczeństwa

3 3 Zagrożenia terrorystyczne

Bronisław Bieś

stałe rubryki

7 Wydarzenia

10 Technika na co dzień

3 5 Listy

36 Redakcja odpowiada

37 Klub stałego czytelnika

4 8 Bhp w sieci

informacje

20 Targi bhp wróciły na Śląsk

54 Pieniądze ważne,

ale bezpieczeństwo też

6 2 Głosy z Polski

Wkładka

Maszyny – Lista kontrolna

Atest – Ochrona Pracy

11 | 2009

teksty‑preteksty

Nauczył się, ale nie całkiem

Zdaniem sądu

Pisaliśmy w poprzednim numerze „Atestu”, jak to posłowie

próbowali wytłumaczyć wicemarszałkowi Niesiołowskiemu,

że PIP podlega Sejmowi, a główny inspektor pracy nie może

być przedstawicielem rządu. Czy zrozumiał? Chyba niezbyt

dokładnie, bo (jak czytamy na stronie internetowej PIP) pod‑

czas w ręczania nag ród im. H. K rahelsk iej w dniu 20 pa ździer‑

nika br. powiedział: „Z perspektywy Sejmu Rzeczypospoli‑

tej Polskiej, który nadzoruje działalność Państwowej Inspek‑

cji Pracy, bardzo wyraźnie widać, jak ogromna odpowiedzial‑

ność spoczy wa na pracow nikach tej inst y tucji…” Pan Niesio ‑

łowski jest nauczycielem akademickim, więc z pewnością wie,

co to jest łopatologia. Posłużmy się zatem tą metodą: art. 2

ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pra‑

cy stanowi: Państwowa Inspekcja Pracy PODLEGA Sejmowi.

NADZÓR nad Państ wową Inspekcją Prac y w za kresie określo‑

nym w ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy.

W „Ateście” nr 5 i 6 z br. opisywaliśmy sprawę emeryta

oskarżonego o groźby wysadzenia siedziby ZUS w Kędzie‑

rzynie‑Koźlu. Pomimo absurdalności oskarżenia, sąd re‑

jonowy uznał go winnym, jednocześnie warunkowo uma‑

rzając postępowanie. Oskarżony wniósł apelację i niedaw‑

no sprawę rozstrzygnął ostatecznie sąd okręgowy (poinfor‑

mował o tym portal WP i „Teleexpres” 7 października br.).

Sprawa została prawomocnie umorzona ze względu na zni‑

komą szkodliwość społeczną. Ale nie każdy sąd jest taki ła‑

skawy. „Polska – Głos Wielkopolski” nr 236/09 informuje

o sprawie innego emeryta, dorabiającego sobie prowadze‑

niem warsztatu napraw y rowerów. Ktoś mu zaoferował kup‑

no używanego roweru. Emeryt zorientował się, że rower po‑

chodzi z kradzieży, umówił się ze złodziejem na późniejszy

ter min i pow iadomił policję. Złodzieja ujęto. W toku postę‑

powania emeryt poinformował policję, że to nie pierwszy

taki przypadek, bo mniej więcej w tym samym czasie ofe‑

rowano mu za 20 złot ych star y zniszczony rower, w któr y m

rozpoznał własność jednego ze swoich k lientów. Kupił w ięc

ten złom i oddał klientowi. Ujawniając ten fakt, wpędził się

w poważne kłopoty, bo natychmiast oskarżono go o paser‑

stwo. Zdaniem sądu, oskarżony, co prawda nieumyślnie, ale

jednak przestępstwo popełnił i został skazany (przy nad‑

zwyczajnym złagodzeniu kary ze wzglądu na wiek i niena‑

ganną opinię) na dwa miesiące więzienia w zawieszeniu.

Natomiast sąd nie uwzględnił wniosku prokuratora, do‑

magającego się – jako kar y dodatkowej – zakazu prowadze‑

nia warsztatu.

Ergonomia spania

Podczas snu człowiek ma wypocząć i dlatego łóżko powinno

spełniać wymagania ergonomii, między innymi mieć odpowied‑

nią długość. Przyjmuje się, że standardem są dwa metry i w takie

właśnie łóżka z reguł y w y posażone są hotele. Problem powsta‑

je, gdy na nocleg do hotelu przybywają koszykarze. Informuje

o t y m „Gazeta Wyborcza” nr 21 2/09 ( „Koszykarz sy pia po prze‑

kątnej”). Oto jeden z przykładów. Do Łodzi przyjechała kadra

koszykarska z Hiszpanii. Międzynarodowa federacja wybrała

dla nich czterogwiazdkowy hotel, ale łóżka oczywiście okaza‑

ły się za krótkie. W Łodzi jest tylko jeden czterogwiazdkowy

hotel, za to znaleziono inny, z łóżkami, których materace mają

długość 220 cm. Ale niestety tylko dwugwiazdkowy.

Rola mediów

Orientacja w temacie

Od czasu do czasu wraca temat dziennikarskiej rzetelności

w przekazywaniu informacji. „Gazeta Wyborcza” nr 212/09

opublikowała poświęcony tej sprawie tekst. prof. J. Węsław‑

skiego. Autor jest specjalistą od ekologii morza, posłużył się

zatem przykładami ze swojej dziedziny. Np. dziennikarz te‑

lewizyjny zaprosił kilku naukowców do studia w bardzo póź‑

nych godzinach wieczornych, po czym dał każdemu 14 se‑

kund na wyczerpującą odpowiedź na pytanie, np. jaka jest

rola oceanu w zmianie klimatu. Ale wszystkich przebijają

dziennikarze niektórych gazet. Cytat: „Telefon do naukow‑

ca – panie profesorze, na Bałtyku widziano wieloryba. Czy

może on popłynąć Wisłą do Warszawy? – Nie, na pewno te‑

go nie zrobi, unika słodkiej wody. – Ale gdyby jednak wpły‑

nął do Wisły, to jak szybko będzie w Warszawie? Nie wpły‑

nie. – No to niech pan profesor powie, jak szybko pływa wie‑

loryb? – Około 6 węzłów. – Dziękuję. Następnego ranka uka‑

zuje się informacja »według oceny prędkości wieloryba przez

profesora W. możemy oczekiwać wielkiego ssaka w Warsza‑

wie jutro około godziny 15«”.

We wrześniu br. media informowały o wynikach kontroli

przeprowadzonej przez NIK w ZUS‑ie. Główne zarzuty ze stro‑

ny NIK, to przypadki rażącej niegospodarności. Z tej okazji

w dzienniku „Polska” nr 212/09 ukazał się wywiad z mini‑

strem pracy Jolantą Fedak. Poruszono w nim także temat za‑

rzutów korupcyjnych w stosunku do byłego prezesa ZUS. Pa‑

ni minister unikała odpowiedzi na niewygodne pytania, jak

potraiła. Np. zapytana wprost o przeciwdziałanie korupcji

i niegospodarności w nadzorowanej przez siebie instytucji,

odpowiedziała – „ja się znam na rentach i emeryturach”. Je‑

śli pani minister zna się wyłącznie na tym, to może właści‑

wym dla niej miejscem byłoby stanowisko referenta w któ‑

rymś z inspektoratów. Z innych wypowiedzi pani mister wy‑

nikało, że w rzeczywistości w ZUS‑ie jest dobrze i wspania‑

le. Wtedy padło pytanie: – Jeśli jest tak dobrze, dlaczego jest

tak źle i ZUS jest jedną z najbardziej znienawidzonych insty‑

tucji w kraju? A oto odpowiedź: „Jednym z powodów jest to,

że ludzie dostają, ich zdaniem, za małe emerytury”. Pani mi‑

ster jest naprawdę rozbrajająca. AS

11 | 2009

www.atest.com.pl

Nasza mała afera Rywina

cja może być dobra lub zła. Nie-

godna i zła jest wtedy, gdy agent

CBA doprowadza do tego, że dojrzała ko-

bieta, do tego posłanka, przyjmuje do-

browolnie wysoką łapówkę. Ale prze-

cież za stosowanie takich metod odpo-

wiedzialna jest nie tylko wspomniana

służba specjalna, lecz także prokuratu-

ra i sądy, które akceptowały podsłuchi-

wanie i nagrywanie. O tym jednak wy-

godnie jest nie pamiętać, piętnując pro-

wokację jako metodę. Taką prowokację

krytykowała wielokrotnie moja ulubio-

na „Gazeta Wyborcza”.

Ta sama gazeta pozwoliła sobie jed-

nak na prowokację, ale inną; założyła

ikcyjną stronę internetową nieistnie-

jącej Akademii Komunikacji Społecz-

nej, która obiecywała uzyskanie tytułu

magistra w ciągu czterech semestrów

(a nie minimum dziewięć). Zapewnio-

no promocję i reklamę. W ciągu pięciu

dni 500 osób zdecydowało się studio-

wać na tej uczelni i żądało podania kon-

ta, na które można w płacić czesne. Zgło-

sili się niedostatecznie wykształceni po-

seł i posłanka, szkołę chciał rek lamować

T. K ammel, swój a kces zgłosiło ta k że k il-

ku wykładowców z ofertami pracy.

Dwa tygodnie wcześniej ukazały się

w „Polityce” artykuły wieńczące raport

zespołu prof. J. Czapińskiego na temat

stanu polskiej edukacji. W ciągu 20 lat

po transformacji ustrojowej liczba stu-

dentów wzrosła czterokrotnie, co jest

rekordem w skali światowej. Poprzed-

nio 100 tysięcy studentów stanowiło

magiczną granicę. Rekrutowano najlep-

szych, a kto się nie dostał na studia, mu-

siał iść do roboty. W latach 90. słucha-

czami studiów stawali się w znacznym

stopniu nie tylko młodzi maturzyści,

ale ludzie, którzy przed kilku, kilkuna-

stu laty nie dostali się na studia.

Piszę o tej pozytywnej, bo negliżu-

jącej rzeczywistość, prowokacji „GW”,

także w kontekście naszych behapow-

skich spraw. Rewolucja w naszej dzie-

dzinie okazała się znacznie głębsza niż

w jakichkolwiek innych dyscyplinach.

Oto zaledwie z kilku uczelni kształcą-

c ych w za kresie bhp na początku w ieku,

zaliczyliśmy w roku 2006 blisko 70 ta-

k ich placówek. Przyby wa ich w da lszy m

Przypomnę, że chodziło o ustalenie

„grupy trzymającej władzę” – osób, któ-

re spowodowały zniknięcie z projektu

ustawy medialnej zwrotu „lub czasopi-

sma”. W naszym przypadku, kluczowy

był zwrot „lub specjalności ”. Na tym ha-

czyku zawiesiły swoją przyszłość uczel-

nie, które postawiły na bhp. Pisaliśmy

o tym wielokrotnie, ustanowienie spe-

cjalności powoduje, że sama uczelnia

ustala jakie przedmioty i w jakim wy-

miarze są realizowane. A realizowane

są te, do których istnieją znajomi wykła-

dowcy, na drugim lub trzecim etacie, je-

śli jest to szkoła pr y watna. W rezu ltacie

przygotowanie absolwentów poszczegól-

nych uczelni jest bardzo zróżnicowane.

W tej sytuacji nielicznym osobom za-

leżało na ustanowieniu kierunku bhp.

Znani nam profesorowie przygotowali

standardy kształcenia na wniosek resor-

tu pracy. Skierowano je do resortu na-

uki, który kilkakrotnie monitowaliśmy

w sprawie losów kierunku bhp. Wreszcie

k ier unek ustanow iono, od 1 pa ździer ni-

ka 2009 roku, tyle, że nie ma chętnych

do jego powołania. Wymaga to zapew-

nienia odpowiedniej liczby konkretnych

przedmiotów i kwaliikowanych wykła-

dowców. Problemy uczelni przedstawili-

śmy w wywiadzie z kanclerzem WSZOP

Małgorzatą Sikorsk ą w poprzednim nu-

merze ATESTU. Wymowny jest tytuł:

„Kto będzie uczył na kierunku bhp?”.

Dlaczego powinno nam zależeć

na kierunku? Porządni, dobrze płat-

ni specjaliści są zawsze absolwenta-

mi kierunków, np. medycyny albo pra-

wa. Natomiast komunikację społeczną,

bhp studiuje się na różnych kierunkach,

w przyspieszony m ter minie. Tr udno do -

ceniać takich absolwentów.

Ustanowienie dowolności: albo- albo

spowodowało, że przez długie jeszcze la-

ta zabraknie chętnych do powołania kie-

runku bhp, zwłaszcza na uczelniach pry-

watnych. Po co się w ysilać, zw iększać kosz-

ty. Można by dopatrywać się w sformuło-

waniu „lub specjalności” gry czyichś inte-

resów, ale jestem przekonany, że to tylko

przy padek – nasze środow isko, w t y m tak-

że uczelnie, zajmujące się bhp, tak jest sła-

be i zdezintegrowane, że żaden Mariusz

Kamiński nie znalazłby tam śladów złej

woli. Co najwyżej braku wyobraźni.

Jerzy

Knyziak

Redaktor naczelny

Ustanowienie dowolności albo- albo

spowodowało, że przez długie jesz-

cze lata zabraknie chętnych do po-

wołania kierunku bhp, zwłaszcza

na uczelniach prywatnych.

ciągu – ostatnio całkiem przypadkowo

znalazłem wyższą szkołę języków ob-

cych, która proponuje studia podyplo-

mowe z zakresu bhp.

Oczy w iste jest, że w ta k im stanie rze-

czy jakość kształcenia musi być odwrot-

nie proporcjonalna do liczby uczelni.

W zasobach informatycznych nauki pol-

skiej zainteresowanie bezpieczeństwem

i higieną pracy oraz zarządzaniem bhp

deklaruje 25 osób. Zapotrzebowanie

na wykładowców z zakresu szeroko ro-

zumianej problematyki bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia musi być co najmniej

kilka razy większe. Kto więc wykłada

na wspomnianych uczelniach? Poza nie-

licznymi kompetentnymi pracownika-

mi nauk i, inspektorzy prac y „z doskoku”

oraz ludzie różnych specjalności.

Jawi się pytanie podstawowe: kto

nas uszczęśliwił? Czyli nasza mała afe-

ra Rywina.

W roku 1997 uk azało się rozporządze-

nie Rady Ministrów w sprawie służby

bezpieczeństwa i higieny pracy. Wprowa-

dziło ono w pra kt yce konieczność ukoń-

czenia studiów w yższych d la zatr udnio-

nych w działach bhp (technik musi po-

przestać na najniższym stanowisku).

Figlarność pomysłu twórców rozpo-

rządzenia polegała na wymienieniu jed-

nym tchem wymogu ukończenia stu-

diów „o kierunku lub specjalności w za-

kresie bezpieczeństwa i higieny pracy”.

Z dzisiejszej perspekt y w y kojarzy się on

z zapisem, który spowodował powoła-

nie sejmowej komisji do afery Rywina.

Atest – Ochrona Pracy

11 | 2009

O kazuje się, że nawet prowoka-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: