zagadnienia na psychologie.doc

1)Cele, założenia oraz zastosowanie psychologii.

PSYCHOLOGIA: Jest tym co naukowcy i filozofowie o różnych przekonaniach stworzyli w celu zaspokojenia potrzeb zrozumienia umysłu i zachowaniu różnych organizmów od najbardziej prymitywnych, aż po najbardziej złożone.

Jest nauką o człowieku, umożliwiającą rozumienie ludzkiego zachowania – przez co znajduje wiele praktycznych zastosowań.

Zachowanie
- każda dająca się zmierzyć reakcja organizmu
- sposób przystosowania się organizmów
- obserwowalne działanie ludzi i zwierząt.

CELE PSYCHOLOGII

1. Opisywanie zachowania.
2. Wyjaśnianie zachowania.
3. Przewidywanie zachowań.
4. Kierowanie zachowaniem.
5. rozwiązywanie ludzkich problemów.

ZWIĄZKI PSYCHOLOGII Z INNYMI
DYSCYPLINAMI

Psychologia jako nauka społeczna
- ekonomia
- politologia
- socjologia
- antropologia kulturowa

PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA BEHAWIORALNA

Z uwagi na sposób analizy zachowania się oraz jego przyczyn i skutków.

PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA BIOLOGICZNA

Z uwagi na zainteresowanie procesami mózgowymi i biochemicznymi podstawami zachowania.


PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA O POZNANIU

Sposób funkcjonowania ludzkiego umysłu pozostaje w związku z badaniami i teorią w zakresie nauk komputerowych, nauki o sztucznej inteligencji oraz matematyką stosowaną.

PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA O ZDROWIU
pozostaje w związku z:
- medycyną
- edukacją
- prawem i naukami o środowisku.

PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA HUMANISTYCZNA
pozostaje w związku:
- filozofią
- literaturą
- teatrem i religią
 

2)Psychologia jako nauka o zachowaniu oraz jako dziedzina badań

PSYCHOLOGIA – nauka o zachowaniu, bada zachowania ludzi, to naukowe badania zachowania ludzi, które pozwala ustalić co porusza ludźmi i jak funkcjonuje ich psychika; to nauka o człowieku, jego zachowaniu się oraz mechanizmach, które regulują to zachowanie; zatem psychologia to sposób myślenia o tym jak ludzie radzą sobie ze swoim środowiskiem i względem siebie.

 

ZACHOWANIE: - postępowanie podmiotu człowieka rozpatrywane w odniesieniu do określonego
otoczenia, i które zależy równo od jednostki jak i od otoczenia
- ma zawsze jakiś sens, jest związane z poszukiwaniem sytuacji lub przedmiotu,
mogących zaspokoić potrzeby, zrealizować zadania, w ten sposób zmniejszyć
napięcie psychiczne.

3).  Stres – pojęcie, przyczyny, symptomy.

              Stres (wg Strela) – stan charakteryzowany przez silne emocje negatywne (tj. strach, lęk złość, wrogość), a  także inne stany emocjonalne wywołujące dystres oraz sprzężone z nimi zmiany fizjologiczne i biochemiczne, przekraczające poziom aktywacji. Jest wywołany brakiem równowagi pomiędzy  wymaganiami, a możliwościami ich spełnienia przez jednostkę. Dochodzi do niego pod warunkiem istnienia motywacji do stawienia czoła wymaganiom.

PRZYCZYNY STRESY:

Deprawacja – spowodowana ograniczeniem czegos, brakiem możliwości zaspokojenia potrzeb (np. głodu, potrzeby seksualnej, potrzeby fizjologicznej); odpowiednie stymulacje sensoryczne (brak dostępu do w.w. czynników)

Sytuacja przeciążenia – trudność danego zadania przewyższa same możliwości

Sytuacja utrudnienia – pojawia się pewien element utrudniający osiągnięcie danego celu

Sytuacja konfliktowa – popadamy w konflikt z różnymi czynnikami

Sytuacja zagrożenia – wykonanie określonego zadania zagrażałoby samemu życiu lub zdrowiu.

SYMPTOMY STRESU:

Fizjologiczne - bladość, pocenie się, napięte mięsnie, suchość w gardle(podobnie jak po imprezie suto zakrapianej alkoholem;P),  częste przeziębienia, biegunki, zaparcia.

Emocje - lęk, przygnębienie, podenerwowanie, zamknięcie w sobie, złość zakłopotanie

Zachowanie - trudność w mówieniu, tiki nerwowe, drżenie rąk, sięganie po używki, dłużej bądź krócej śpimy.

Filozofia życiowa – bezradność, kwestionowanie własnych wartości, bezosobowe podejmowanie się problemu

Syndrom wyuczonej bezradności – występuje u ludzi, którzy w przeszłości doznali przykrej sytuacji, dlatego też nie podejmują  się jej wykonania.

Sprawność myślenia – luki w pamięci, zmniejszenie koncentracji, zapominanie, brak zainteresowań.

4). Różnica między eustresem a dystresem.

Dystres – stres ujemny, negatywny,

Eustres – stres pozytywny, mobilizujący nas do działania.

5).  Podstawowe strategie radzenia sobie ze stresem - styl skoncentrowany na emocjach, na zadaniu, na unikaniu, angażowaniu się w czynności zastępcze, poszukiwanie kontaktów towarzyskich.

Nie ma lepszego, uniwersalnego stylu reakcji na stres. Musimy  rwalnie i adekwatnie ocenić sytuacji oraz odpowiednio się do niej dostosować. Nie jesteśmy w stanie uniknąć stresu, jest on potrzebny do normalnego funkcjonowania i to własnie dzięki niemu istnieje gatunek ludzki.

6. Podstawowe techniki wywierania wpływu na innych.

Reguła wzajemności – Dać coś (rzecz lub pomoc) i oczekiwać na rewanż zazwyczaj z nawiązką

Zaangażowanie - konsekwencja - ciągłe dążenie do celów, wyznaczane własnych dróg, czasem może zaślepić racjonalne postępowanie. Ktoś celowo, delikatnie sprzeciwiając się naszym poglądom umacnia naszą wiarę w słuszność naszego zdania.

Manipulant sobie odpuszcza dając nam prezent - jest to wykorzystanie reguły kontrastu, bez jakiegokolwiek wstępnego zobowiązania. Na przykład: pożycz 2 stówy, nie mam, to pożycz chociaż 5 dych, okej. Pożyczasz, tylko, dlatego że dał Ci prezent w postaci zmniejszonych żądań wobec Ciebie. Ty próbujesz odwzajemnić jego prezent.

Zasada kontrastu - wyobraź sobie że kupujesz komputer za 3 tyś zł, w momencie zakupu sprzedawca proponuje ci zakup jeszcze głośników w cenie 200 zł. Jest dużo większe prawdopodobieństwo, że zdecydujesz się na zakup tych głośników mimo że są drogie, niż gdybyś przyszedł kupić same głośniki. Czym jest 3000 zł wobec 200 zł?

Zadawanie zamkniętych pytań - poprzez zadawanie zamkniętych pytań, wymagających na przykład odpowiedzi tak lub nie, manipulant ogranicza nasze możliwości percepcyjne. Niejako uczy nas swojego postrzegania sprawy, ograniczając nas o narzuconych z góry odpowiedzi. Zadawanie zamkniętych pytań często wykorzystuje regułę zaangażowania, poprzez wymuszanie odpowiedzi manipulant angażuje osobę do poparcia podjęcia już pewnych decyzji.

Prawo limitu - Ograniczenie powoduje przywołanie emocji związanych z utraconymi możliwościami, które nie są nazbyt wesołe, stąd czasem podejmujemy szybkie i kierowane emocjami decyzje. Raczej na pewno spotkałeś się kiedyś z tekstem: “oferta ważna do…”, „liczba miejsc ograniczona” itd,

Konformizm -  sprawa prosta, niech tłum za nas myśli. Skoro 80% studentów już z tego skorzystało nie mogę się narazić na emocje związane z tym, że będę odludkiem, też musze skorzystać.

Cytaty - manipulant by udowodnić swoje racje bardzo często posługuje się nie swoimi słowami, tylko po to by pozbyć się w tym co chce przekazać osobistych emocji między nim a osobą, która manipuluje. Dzięki temu manipulant, może przekazać nam naprawdę wiele treści, do przyjęcia przez świadomy umysł, tylko dlatego że cytuje swoich znajomych, znane postacie, czy nawet zmyślone osoby.

Autorytety - łatwiej jest nam wierzyć niż wydawać własny osąd, osądu trzeba racjonalnie bronić. No tak, ale komu wierzyć? - odpowiedź prosta autorytetom. Możemy to np. oglądać w telewizji. Jak chcą wiadomości na siłę dla “sensacji” udowodnić nam daną racje, pokazują nam autorytet wypowiadający dane słowa.

Sympatia - zdarza się dosyć często ze ktoś w imię przyjaźni sympatii nas o cos prosi, mimo ze tego wcale nie chcemy. Czy to jest przyjaźń, sympatia? Czy raczej próba manipulacji naszą decyzją, tak by wywołać strach spowodowany utratą przyjaźni, w przypadku decyzji odmownej? Sam sobie odpowiedz.

Placebo - czyli prawo oczekiwań. Placebo w medycynie to imitacja lekarstwa, operacji nie mającej wpływu na zdrowie pacjenta, jednakże pacjent o tym nie wie, myśląc, że podaje się mu prawdziwe lekarstwo, pacjent zdrowieje. W przełożeniu na manipulacje działa to bardzo podobnie, manipulant wmawia, że cos jest tak a nie inaczej lub wykorzystuje wcześniejsze doświadczenia osoby manipulowanej w celu wykorzystania tego przy podejmowaniu decyzji. Innymi słowy, jeśli ktoś Ci mówi “Uda się, bo zawsze się udawało”, wzmacnia twoje oczekiwania i jesteś skłonny mu uwierzyć.

Błędne skojarzenia - wysoka cena = wysoka jakość, atrakcyjny wygląd = inteligencja mądrość, tytuł naukowy = nieomylność, ubranie = wiarygodność, ludzie patrzą = musisz być perfekcyjny. Niestety skojarzeń takich możemy wypisywać ogromna liczbę, każde z nich może być narzędziem kolejnej manipulacji…

7.      Koncepcja człowieka i źródła działań ludzkich w psychoanalizie Z. Freuda.

Koncepcja psychoanalityczna człowieka składa się :

- metoda badań psychiki człowieka

- leczenie człowieka

- psychologiczna koncepcja ludzkiej psychiki.

METODA KLASYCZNA Z. FREUD.

- twórca Z. Freud ( jego samo życie wpłynęło na niego, że powstała psychoanaliza).

Z wykształcenia Freud był biologiem, neurologiem; pochodzenia żydowskiego; aby zarobić na życie otworzył gabinet. Psychoanaliza powstała w gabinecie psychoanalitycznym. Freud chciał objąć katedrę neurologii na akademii medycznej w Wiedniu, ale pochodzenie semickie uniemożliwiły mu to. Aby się utrzymać otworzył gabinet psychoanalityczny.

Pojęcie nieświadomości: podstawowe pojęcia Freuda; pojęcie wywiódł z obserwacji hipnotycznych.

-każdy człowiek, to co myśli, czuje, prawdziwe powody są nieznane ( chyba że psychoanaliza); przyczyną naszego działania jest coś, czego my nie jesteśmy świadomi.

Przedmiotem badań powinno być to co nieświadome- nieświadomość. Wrócił do Wiednia i rozpoczął praktykę, leczył głównie znerwicowane kobiety.

W nieświadomości wiele konfliktów, życie polega na rozwiązywaniu nieświadomej wewnętrznej konfliktowości.

Nieświadomość- kłębowisko popędów często wzajemnie sprzecznych.

Dynamikę osobowości określają zależności między id, ego i superego.

ID - system pierwotny zawiera całe dziedziczenie człowieka;

prawdziwa rzeczywistość nie ma z realnością żadnego kontaktu

zawiera popędy biologiczne- cała energia życiowa człowieka

te popędy dążą aby potrzeby, które reprezentują zostały zaspokojone

ID kieruje się zasadą przyjemności

Proces pierwotny usiłuje rozładować napięcie:

- tworzy wyobrażenia, fantazje; są to czynności odruchowe, które zachodzą mimowolnie, ale nie mogą zredukować, usunąć swego napięcia.

EGO – organ wykonawczy dla ID, jest świadome. W danym momencie nie możemy być wszystkiego świadomi; człowiek utożsamia się z nim; potrafi rozróżniać to co w naszych myślach a światem zewnętrznym; kieruje się zasadą rzeczywistości; rozróżnia to co zewnętrzne od tego co wewnętrzne.

Procesami którymi się kieruje- procesy wtórne; jest to proces rozładowywania napięcia

Kateksja obiektu – siła pochodząca z popędu z ID zostaje skierowana na określony przedmiot aby zaspokoić ten popęd.

Proces antykateksji – powstrzymać się przed popędu, stłumienie popędu na określony obiekt.

Realistyczne działanie to EGO, które myśli, podejmuje decyzje, ale całą energię czerpie z ID

 SUPER EGO - instancja obserwująca całość psychiki, oceniająca, cenzuruje i krytykuje psychikę. Powstaje najpóźniej ( ok. 5 r. życia ).Reprezentuje całość norm, ideałów społecznych. Podstawowym pośrednikiem między kulturą a psychiką dziecka są rodzice, którzy są przekaźnikami tych wartości. Opiera się na zasadzie kar i nagród. Jest to też instancja moralna człowieka – sumienie w pełni świadome, część super ego, zasada doskonałości.

Ideał EGO / idealne “ja” – model idealnego i doskonałego EGO, nas. Super ego napiera na naszą psychikę aby dążyć do ideału; naciska na EGO aby porzuciło zasadę rzeczywistości na rzecz zasady idealności; hamuje impulsy wysyłane przez ID.

Między 3 instancjami ID, EGO, SUPER EGO zachodzi ciągły konflikt jak i w samych instancjach. EGO ma także swoje potrzeby wtórne.

 POPĘD – są to napędowe czynniki osobowości; popęd sprawuje wybiórczą kontrolę nad zachowaniem. Pochodną popędu jest fizjologia, to dążenie napędowe do działania.

ENERGIA ŻYCIA – tworzą ją wszystkie popędy razem wzięte.

KAŻDY POPĘD MA:

a) swoje źródło

b) określony cel- usunięcie, rozładowanie

c) przedmiot – cała droga od popędu do rozładowania

d) siłę – wyraz natężenia, potrzeba.

Cała dynamika wiąże się z przekazywaniem energii.

Po I wojnie światowej wprowadził Freud do ID popędy agresji:

a) potrzebny do obrony człowieka

b) destrudo- dąży do zniszczenia, śmierci, popęd zniszczenia.

Freud ogromne znaczenie przypisywał popędowi seksualnemu, bo do tej sfery odnosi się największa liczba zakazów funkcjonująca w SUPER EGO. Dominującą rolę ma energia seksualna.

W ID znajdują się popędy seksualne i wrogie. Konflikt między ID a SUPER EGO odbywa się na poziomie nieświadomym, ale pojawia się LĘK. EGO próbuje wtedy zlikwidować napięcia w zastępczy sposób przyzwolony przez SUPER EGO. Działają tu mechanizmy obronne sublimacja.

SUBLIMACJA – mechanizm obronny, polega na zastępowaniu przedmiotów zakazanych przez EGO na przyzwolone przez SUPER EGO.

System obronny likwiduje lęk, każdy konflikt wywołuje lęk. Jednym z podstawowych takich mechanizmów jest wyparcie.

 LĘK:

* normalny – realne zagrożenie ( rzeczywisty )

* neurotyczny – EGO obawia się, że popędy wymkną, się z pod kontroli

* moralny - lęk przed własnym sumieniem

* traumatyczny – b. silny lęk ; mechanizmy obronne nie skutkują i prowadzi do zaburzeń.

EGO jest całe przepełnione lękiem, ostatnia możliwość przyczepienia lęku traumatycznego do objawu, czyli objawy nerwicowe ostateczne sposoby rozładowania lęku traumatycznego.

Mechanizmy obronne: nieświadomie działające to

* zaprzeczenie

* przemieszczanie energii

* formacja reaktywna – np. uczucie w ID jest nieakceptowane przez EGO, wówczas zastaje przetworzone na uczucie akceptowania przez SUPER EGO. Charakteryzuje się olbrzymią przesadnością.

* projekcja – zamiana lęku neurotycznego w lęk normalny, obiektywny.

* fiksacja – wiążą się z fazami rozwoju człowieka; polega na tym, że dana osoba zatrzymuje się na jakiejś fezie rozwoju

* depresja – cofanie się do poprzedniej fazy rozwojowej.

08. Charakterystyka mechanizmów obronnych.

Psychologiczne mechanizmy obronne ;

Istnieją czynności umysłu zniekształcające obraz rzeczywistości, wykonywane w celu obrony

przed zagrożeniami. Czynności te nazywa się najczęściej mechanizmami obronnymi.

Mechanizmy obronne rodzą się w sytuacjach zewnętrznego i wewnętrznego konfliktu,

są reakcją na zagrożenia i lęki. Pomagają zachować pozytywny obraz siebie, poradzić sobie

z trudną sytuacją. Spełniają, zatem także pozytywne funkcje. Jednakże w wielu sytuacjach powodują, że uszkodzeniom ulega zdolność do spostrzegania i osądu, co prowadzi do samooszukiwania

i zagubienia w złudzeniach.

Zamyka to człowieka w niszczącym, zniekształcającym rzeczywistość systemie iluzji.

Ogólna charakterystyka mechanizmów obronnych:

- Są uniwersalne, występują u wszystkich ludzi niezależnie od wieku, płci, rasy, zdrowia ;

- Występują u zdrowych i chorych ludzi ;

- Są najczęściej nieuświadomione. Świadome jest ich działanie, ale nieświadoma jest

motywacja tych działań. Wiemy, jak działamy, co robimy, ale nie uświadamiamy sobie,

dlaczego tak się dzieje ;

- Nie rozwiązują żadnego problemu, konfliktu czy trudności, „walczą” jedynie z przykrymi emocjami ;

- Fałszują i zniekształcają obraz samego siebie, innych ludzi i otaczającego świata ;

- U niektórych mogą stanowić jedyny i najważniejszy sposób przystosowania do rzeczywistości,

świadczący zwykle o niedojrzałej osobowości ;

- Ocena moralna mechanizmów obronnych zależy od tego, w jaki sposób się z nich korzysta,

czy robi się z nich dobry czy zły użytek ;

- Nie występują pojedynczo, w pewnych zachowaniach można odczytać działanie kilku mechanizmów np.

zaprzeczanie, racjonalizacja, fantazjowanie.

09. Stadia rozwoju psychoseksualnego wg Z. Freuda.

Zdaniem Freuda rozwj osobowości następuje już w dzieciństwie. Jest to proces stadialny, w ktrym Freud wyodrębnił pięć stadiw, ktre określił jako stadia psychoseksualne. Dokonał takiego rozrżnienia z tego powodu, że sądził, iż rozwj psychiczny człowieka warunkowany jest zmienną i dynamiczną energią seksualną, ktra koncentruje się w rżnych miejscach ciała ludzkiego i zmienia się w miarę jego rozwoju i dojrzewania. Stadia, ktre wyodrębnił Freud to kolejno:

1. Stadium oralne: ma ono miejsce w okresie od dwunastego do osiemnastego miesiąca życia. Wwczas niemowlę poznaje i "pochłania" otaczający je świat ustami, tak jak pożywienie, ktre spożywa. Dlatego właśnie w tym stadium fundamentalnym ośrodkiem poznawania świata i doznawania wrażeń są usta. Freud był zdania, że wśrd osb, ktrych rozwj zatrzymał się właśnie w fazie oralnej częściej dochodzi do nałogowych czynności, takich jak picie, palenia albo nadmierne objadanie, gdy...