Zespól jelita nadwrażliwego charakteryzuje się bólem i/lub dyskomfortem w jamie brzusznej, wzdęciem, zmianą częstotliwości wypróżnień i konsystencji stolca. Biegunka może naprzemiennie występować z zaparciem. Ból, dyskomfort i wzdęcie często ustępują po wypróżnieniu. Typowe objawy zespołu jelita drażliwego są łatwo rozpoznawalne przez lekarza, nie muszą występować jednak jednocześnie lub mogą występować w innych wariantach. Niewłaściwy sposób odżywiania może nasilić objawy choroby. Z tego względu pomocna jest modyfikacja żywienia zależna od postaci i okresu choroby, która na ogół zmniejsza szereg objawów zespołu jelita nadwrażliwego. Polega ona na indywidualnej eliminacji niektórych produktów żywnościowych nasilających dolegliwości.
Pamiętaj: przy każdej diecie zdrowotnej niezbędna jest najpierw konsultacja lekarska z Twoim lekarzem prowadzącym. Bez tego nie decyduj się na żadne diety, gdyż efekt może być odwrotny od zamierzonego.
Należą do nich produkty wzdymające jak: cebula, czosnek, kukurydza, słodycze, ziemniaki, jajka, kapusta gotowana, suche warzywa strączkowe, a niekiedy także wołowina i owoce cytrusowe. U części chorych występuje nietolerancja na cukier mlekowy - laktozę. Dlatego po spożyciu mleka i innych produktów mlecznych występuje nasilenie objawów: wzdęcia, biegunki. Należy wykluczyć mleko, sery, jogurty i inne potrawy zawierające mleko. Wskazane jest też ograniczenie lub całkowite wykluczenie z diety kawy naturalnej i mocnej herbaty, ponieważ zawarta w nich kofeina czy teina zwiększa kurczliwość mięśniówki jelita cienkiego i grubego i w ten sposób nasilać dolegliwości. Z tego samego względu zaleca się unikania mocnych napojów alkoholowych.
W okresie biegunki konieczne jest zastosowanie diety niskoresztkowej polegającej na ograniczeniu spożycia produktów zawierających włókna roślinne - błonnik poniżej 10 g dziennie. W okresie znacznego nasilenia się dolegliwości, zwłaszcza występowania biegunki istotna jest też modyfikacja sposobu przyrządzania potraw. Zaleca się posiłki: gotować, gotować na parze, piec w folii, dusić.
Produkty dozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:
· Słaba kawa z zabielaczem, słaba herbata, kawa zbożowa, mleko i śmietanka tylko przy braku nietolerancji mleka, rozcieńczone soki owocowe i warzywne,
· Twaróg i sery topione niskotłuszczowe (tylko przy braku nietolerancji na laktozę),
· Masło, miękkie margaryny,
· Jajka gotowane na miękko,
· Mięso cielęce, wołowe, indyk, kurczaki, królik, chude ryby gotowane,
· Parówki delikatesowe, szynka, polędwica,
· Buliony, przecierane warzywa, chudy rosół,
· Biały chleb pszenny, bułki, drobne makarony, kaszka pszenna, ryż łuszczony, biszkopty,
· Marchew, sałata, ziemniaki, rzodkiewki, pomidory bez skórki, ogórki,
· Mus z jabłek, owoce pestkowe przecierane, banany, owoce cytrusowe, arbuzy,
· Galaretki owocowe, kisiele, budynie, lody (przy braku nietolerancji na laktozę),
· Sól, cukier, kminek, pietruszka, kwasek cytrynowy, sok z cytryny
Produkty niedozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:
· Mleko, kefiry, jogurty (przy nietolerancji na laktozę), mocna kawa i herbata, napoje alkoholowe,
· Tłuste sery żółte i topione,
· Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło,
· Nadmierne spożycie żółtek,
· Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna, tłusty drób (kaczki, gęsi),
· Pasztety i tłuste wędliny,
· Zupy zabielane śmietaną i o dużej zawartości warzyw (np. kapusty, buraków) oraz kasz,
· Pieczywo ciemne razowe, chleb z dodatkiem błonnika i ziaren (np. słonecznika, sezamu), tłuste pieczywo cukiernicze,
· Warzywa o dużej zawartości błonnika (kapustne, buraki, brukselka, kalafior, groszek, strączkowe suche, świeża fasolka, kalarepa),
· Owoce pestkowe nieprzecierane (truskawki, maliny, porzeczki), morele, śliwki, gruszki, ananasy,
· Czekolada, bita śmietana, ciastka i cukierki z dodatkiem czekolady, orzechy, konfitury z owoców pestkowych,
· Przyprawy korzenne, musztarda, chrzan, curry, chilli, ostra papryka, pieprz.
W okresie zaparcia zaleca się wypijanie co najmniej 1,5 l płynów niegazowanych oraz dietę bogatoresztkową, zawierającą co najmniej 30-50 g włókien roślinnych. Taka dieta zwiększy masę stolca, przyspiesza pasaż treści pokarmowej przez przewód pokarmowy i poprawia jego konsystencję, a tym samym ułatwia i przyspiesza wydalanie stolca. Zaleca się zwiększenie spożycia surowych owoców (zwłaszcza pestkowych) i warzyw o wysokiej zawartości błonnika, zwiększenie spożycia kasz gruboziarnistych, owsianki, pieczywa razowego, muesli, dodatek 3 łyżek stołowych otrąb pszennych do codziennej diety. Powinny być namoczone w mleku, jogurcie, kefirze lub soku.
· Mleko 0,5 lub 1,5%, kefir, jogurty, maślanka, kawa zbożowa, słaba herbata, napary ziołowe, napoje fermentowane z mleka, woda mineralna, łącznie około 2 l dziennie,
· Twaróg i biały ser chudy lub półtłusty,
· Oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek), margaryny miękkie, masło w ograniczonych ilościach,
· Białka jaj, żółtka do 3 sztuk tygodniowo,
· Chuda cielęcina, wołowina, indyk, kurczaki, króliki,
· Chudy dorsz, karmazyn, sandacz, szczupak, lin, leszcz, karaś, pstrąg, okoń, karp,
· Chuda szynka, polędwica, parówki delikatesowe,
· Zupy na wywarach z włoszczyzny, warzywne, krupniki, mleczno-owocowe, zagęszczone zawiesiną z mąki i mleka,
· Pieczywo ciemne, o dużej zawartości błonnika, razowe, żytnie, Graham, z dodatkiem otrąb i ziaren, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, otręby pszenne, muesli, mąka: żytnia, pszenna niskiego przemiału, kasza gryczana, jęczmienna, jaglana, pęczak, płatki owsiane, kiełki pszenne,
· Wszystkie warzywa, a zwłaszcza bogate w błonnik (kapustne, buraki, brukiew, kalarepa, itd.), ziemniaki gotowane, pieczone, puree,
· Wszystkie owoce. Łączne spożycie owoców i warzyw 0,25-0,5 kg dziennie,
· Kompoty, galaretki, budynie, powidła, miód, dżemy i marmolady, cukierki twarde (landrynki),
· Przyprawy: liście laurowe, ziele angielskie, koperek, wanilia, sok z cytryny, pozostałe przyprawy w ograniczonych ilościach.
· Napoje alkoholowe, kakao, czekolada, mocna kawa i herbata,
· Sery i twarogi tłuste i pełnotłuste,
· Duże ilości żółtek,
· Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna,
· Tłuste ryby,
· Tłuste wędliny, pasztety,
· Zupy na tłustych wywarach z kości, mięsa i drobiu oraz ryb, zaprawione śmietaną,
· Chleb pszenny z wysokiego przemiału, mąki z wysokiego przemiału, mąka ziemniaczana, kasza manna, kasza kukurydziana, ryż biały,
· Frytki, placki ziemniaczane,
· Banany (wrażliwość indywidualna za zwiększenie zaparć),
· Czekolada i cukierki czekoladowe, pralinki, ciastka w czekoladzie, konfitury wysokosłodzone, torty, kremy cukiernicze, bita śmietana, lody.
BAWZ2