Harris Joanne - Jezynowe wino.pdf - pdf - nadjaa1

Joanne Harris

JEŻYNOWE WINO

Przełożyła Katarzyna Kasterka

Dla mojego dziadka, Edwina Shorta:

ogrodnika, miłośnika wina, w głębi serca poety.

Wino jest obdarzone mową. Przecież każdy o tym wie. Wystarczy rozejrzeć się wokół.

Spytać wyroczni na rogu ulicy; nieproszonego gościa na przyjęciu weselnym; świętego sza-

leńca. Wino gada. Niczym brzuchomówca. Przemawia milionem głosów. Rozwiązuje języki,

radośnie wyciąga z ciebie tajemnice, których nigdy nie zamierzałeś nikomu zdradzić, których

istnienia nawet nie byłeś świadom. Wino krzyczy, peroruje bombastycznie, szepcze łagodnie

i słodko. Opowiada o wielkich sprawach, cudownych planach, tragicznej miłości i straszliwej

zdradzie. Zaśmiewa się do nieprzytomności. Cicho chichocze pod nosem. Szlocha w konfron-

tacji z własnym odbiciem. Przywraca do życia dawno minione gorące, letnie miesiące i wspo-

mnienia, o których najlepiej byłoby zapomnieć. Każda butelka to delikatny aromat innych

czasów, innych miejsc; każda - od najbardziej plebejskiego Liebfraumilch do arystokratycz-

nego Veuve Clicquot rocznik 1945 - jest pokornym cudem. Magią dnia powszedniego, jak

zwykł mawiać Joe. Transmutacją podstawowego, organicznego surowca w tkankę, z której

utkane są marzenia. Alchemią dla laika.

Weźmy dla przykładu mnie. Fleurie, rocznik 1962. Jedyny ostaniec ze skrzynki wina

butelkowanego i przeznaczonego do konsumpcji w roku urodzenia Jaya. „Zuchwałe, pełne

treści wino, radosne i odrobinę zawadiackie, z pikantnym posmakiem czarnej porzeczki” - tak

głosi moja naklejka. Nie najlepsze wino do długiego przechowywania, ale Jay się tym nie

przejmuje. Trzyma mnie ze względów sentymentalnych. Na specjalną okazję - okrągłą roczni-

cę urodzin, czy może ślub. Jednakże do tej pory każde jego urodziny przemijały bez szczegól-

nej fety; sprowadzały się do picia argentyńskiego wina i oglądania starych westernów w tele-

wizji. Pięć lat temu Jay ustawił mnie na stole udekorowanym srebrnymi świecznikami, ale nic

z tego nie wyszło. Mimo to on i dziewczyna, którą wówczas zaprosił, zostali już razem. Wraz

z nią zjawiła się w domu cała armia butelek - Dom Perignon, wódka Stolicznaja, Parfait Amo-

ur i MoutonCadet, belgijskie piwa w smukłoszyich butelkach, wermut Noilly Prat, a także

Fraise des Bois. One też coś mówią - ale to głównie nonsensy, metaliczna paplanina, niczym

skrzek głosów przypadkowych gości zebranych na tym samym przyjęciu. Stanowczo więc nie

życzyliśmy sobie mieć z nimi cokolwiek do czynienia. Zostaliśmy wetknięci w odległy kąt

piwniczki - my, troje ocalałych - za pobłyskujące rzędy nowych przybyszów, i pozostawali-

śmy tam przez następnych pięć lat w zupełnym zapomnieniu. ChateauChalon 1958, Sancerre

1971 i ja. ChateauChalon, zirytowane relegacją, symuluje głuchotę i często w ogóle odmawia

jakiejkolwiek rozmowy. „Łagodne wino o wyjątkowym statusie i szlachetności”, cytuje

w rzadkich momentach wylewności. Z lubością przypomina nam wówczas o swoim seniora-

cie, o długowieczności win z Jury. Strasznie się nad tym rozwodzi, jak również nad swoim

miodowym bukietem i unikalnym rodowodem, bancerre natomiast już dawno temu skwaśnia-

ło i odzywa się jeszcze rzadziej - od czasu do czasu wzdycha jedynie ledwo słyszalnie nad

swoją dawno utraconą młodością.

I nagle, na sześć tygodni przed początkiem tej historii, zjawili się nowi lokatorzy. Zu-

pełnie obcy. „Specjały”. Intruzi, którzy zapoczątkowali bieg wydarzeń, mimo że też wydawali

się skazani na zapomnienie za rzędami błyszczących nowych butelek. Było ich sześć - z ręcz-

nie wypisanymi nalepkami i korkami zalanymi woskiem. Każda butelka miała wokół szyjki

sznureczek innego koloru: z winem malinowym - czerwony, z kwiatu czarnego bzu - zielony,

z jeżyn - niebieski, z owoców róży - żółty, z damaszek zaś - czarny. Ostatnie z nich, szóste, ze

sznureczkiem brązowego koloru, było winem, o jakim nawet ja nie słyszałam. Na nalepce

widniały jedynie słowa, spłowiałe do barwy słabej herbaty: „Specjał, 1975”. Niemniej we-

wnątrz każdej z tych butelek aż buzowało od sekretów - niczym w kipiącym pracą ulu. Nie

sposób było się odizolować od ich szeptów, pogwizdów i śmiechów. Oczywiście udawaliśmy

całkowitą obojętność wobec błazeństw tych odmieńców. Zalatywali amatorszczyzną. W żad-

nym z nich ani śladu winnego grona. Wobec nas była to lichota, więc odnosiliśmy się do nich

z niechęcią. Jednak cechowała tych barbarzyńców jakaś niezmiernie pociągająca zuchwałość,

szaleńcze rozdźwięczenie aromatów i obrazów, przyprawiające bardziej powściągliwe roczni-

ki o prawdziwy zawrót głowy. Oczywiście poniżej naszej godności byłoby wdawanie się

z nimi w rozmowę. Chociaż, och, jakże ja pragnęłam takiej rozmowy. Pewnie mój plebejski

posmak czarnej porzeczki sprawiał, że czułam z nimi swoiste pokrewieństwo.

W piwnicy bardzo wyraźnie słychać, co się dzieje na górze, w domu. Dla nas każde

wydarzenie wiązało się z przybywaniem bądź ubywaniem wspóllokatorów: dwanaście belgij-

skich piw w piątkową noc i dużo śmiechu w holu; w uprzedni wieczór pojedyncza butelka ka-

lifornijskiego czerwonego, tak młodego, że niemal wydzielającego zapach taniny; a w ze-

szłym tygodniu - w dniu urodzin Jaya - mała butelka Moet, szczupła i delikatna, najbardziej

obnażająca samotność z dostępnych pojemności oraz odległy nostalgiczny odgłos tętentu koń-

skich kopyt i wystrzałów. Owego dnia Jay Mackintosh skończył trzydzieści siedem lat. Niby

wcale się nie zmienił, jednak w swoich własnych oczach - oczach koloru indygo o odcieniu

Pinot Noir - nabrał dziwacznego wyglądu nieco zamroczonego człowieka, który zatracił po-

czucie kierunku w życiu. Pięć lat temu Kerry uważała to za pociągające. Teraz jednak już

straciła dawny apetyt. Uznała, że w pasywności Jaya, podszytej uporem, jest coś denerwująco

zniechęcającego. Dokładnie czternaście lat temu Jay napisał powieść pod tytułem „Wakacje

z Ziemniaczanym Joe”. Zapewne wiecie, o czym mówię, bo ta książka zdobyła Nagrodę Gon-

courtów we Francji i została przetłumaczona na 20 języków. Jej publikację uświetniły trzy

skrzynki doskonałego Veuve Clicquot, rocznik 1975 - wówczas zresztą zbyt młodego, by roz-

winąć w pełni swój niezwykły bukiet, ale Jay ma to do siebie, że zawsze pogania życie, jakby

było niewyczerpane, jak gdyby to, co tkwiło w jego wnętrzu, miało trwać wiecznie. Po każ-

dym sukcesie - kolejny sukces. Celebracjom miało nie być końca.

W owych czasach nie istniała piwniczka z winami. Jay trzymał nas na półce kominka,

tuż nad maszyną do pisania - „na szczęście”, jak zwykł mawiać. Gdy skończył książkę, otwo-

rzył moją ostatnią towarzyszkę z 1962 roku - wysączył wino bardzo powoli, po czym jeszcze

długo obracał pusty kieliszek w dłoniach. Wreszcie podszedł do kominka. Stał chwilę bez ru-

chu, ale po chwili szeroko się uśmiechnął i powrócił, dość niepewnym krokiem, do krzesła

przy biurku.

- Następnym razem, moja najdroższa - obiecał. - Zrobimy to następnym razem.

Bo widzicie, on przemawia do mnie tak, jak pewnego dnia ja przemówię do niego. Je-

stem jego najstarszym przyjacielem. Rozumiemy się doskonale. Przeznaczenie Jaya jest sple-

cione z moim przeznaczeniem.

Ale, oczywiście, nie było już następnego razu. Przez jakiś czas wywiady telewizyjne,

artykuły w gazetach i entuzjastyczne recenzje w magazynach goniły się nawzajem, jednak

stosunkowo szybko zastąpiła je głucha cisza. W Hollywood zrealizowano filmową adaptację

powieści Jaya z Coreyem Feldmanem w roli głównej i z akcją przeniesioną w realia amery-

kańskiego Środkowego Zachodu. Od tamtej chwili upłynęło dziewięć lat. Jay napisał kilka-

dziesiąt stron powieści zatytułowanej „Niezłomny Cortez”, a ponadto sprzedał do Playboya

osiem krótkich opowiadań, które w jakiś czas później wydawnictwo Penguin wydało w for-

mie książkowej. Świat literacki czekał na nową powieść Jaya Mackintosha: początkowo z en-

tuzjazmem, potem z pełnym niepokoju zaciekawieniem, a w końcu ze śmiertelną obojętno-

ścią.

Oczywiście, Jay pisał nadal. Do tej pory opublikował siedem powieści o tytułach ta-

kich jak: „Gen Yezus”, „Psychoza z Marsa” czy „Randka z A’Gonia” - wszystkie pod pseu-

donimem Jonathan Winesap. Dobrze się sprzedawały, więc utrzymywały Jaya we względnym

komforcie przez ostatnie czternaście lat. Jay kupił komputer - laptopa Toshiby - którym ba-

lansował na kolanach niczym kupnymi, mrożonymi obiadami, odgrzewanymi w te wieczory -

coraz częstsze ostatnimi czasy - gdy Kerry pracowała do późnej nocy. Ponadto pisał recenzje,

artykuły do czasopism i gazet oraz krótkie opowiadania. Uczył kreatywnego składania zdań

pisarzy in spe oraz prowadził seminaria na uniwersytecie. Zaczął utrzymywać, że w tym na-

wale zajęć nie ma już czasu na własną twórczość, śmiejąc się przy tym bez przekonania z sa-

Harris Joanne - Jezynowe wino.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: