Zobowiązania podatkowe:
Podatek- legalna definicja art. 6 OP- wcześniej pojęcie podatku nie było nigdzie uregulowane, przyjmowano definicję z literatury
Ordynacja podatkowa- akt prawny z dnia 27/08/1997 r (wszedł w życie 01/01/1998 r)
Podatek- to publiczno-prawne, nieodpłatne, przymusowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej
Wyróżniamy 3 obszary problematyki podatku:
- podatek wynika z ustawy podatkowej – tzn potwierdza funkcjonowanie zasady zgodności opodatkowania z prawem co wynika z Konstytucji RP art. 217- stwierdza on, że podstawowe elementy konstrukcji podatku mają być uregulowane ustawą. Państwo ma prawo przejąć część środków obywateli- zgodnie z art. 84 Konstytucji RP. Podstawowych elementów konstrukcji podatku nie można kształtować w drodze rozporządzeń
- krąg beneficjantów świadczeń podatkowych:
· Skarb Państwa
· Jednostki samorządu terytorialnego: województwo, powiat, gmina
Państwo to podmiot dla którego podatki stanowią źródła budżetu:
· podatek od towarów i usług
· VAT, akcyza, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od osób prawnych
· Podatek od przychodów osób fizycznych (ryczałt ewidencjonowany)
· Podatek od osób duchownych
· Podatek od gier liczbowych
Pozostałe podatki zasilają budżet gminy (dochody własne):
· podatek rolny
· podatek leśny
· podatek od nieruchomości
· podatek od środków transportu
· podatek od czynności cywilno-prawnych
· podatek od spadków i darowizn
· karta podatkowa
Europejska Karta Samorządu Terytorialnego- zakłada dochody z podatku dla wszystkich podmiotów JST
Uchwały podejmuje Rada Gminy jeśli chodzi o konstrukcję podatku np. wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych
Organy podatkowe: wójt (burmistrz, prezydent miasta)
- definiowanie podatku- cechy:
· charakter publiczno-prawny
· nieodpłatny
· przymusowy
· bezzwrotny
· charakter pieniężny
· jednostronny charakter dodatkowe cechy
· ogólny-powszechny charakter wg literatury
· przewłaszczenie
charakter publiczno-prawny- określa kto jest beneficjantem podatku, na czyją rzecz (państwo, jst), o jakim rodzaju stosunku prawnego mówimy, relacja pomiędzy podmiotem publiczno-prawnym a podatnikiem czyli podmiot publiczno-prawny ma prawo żądać od drugiej strony (podatnika)zapłaty podatku. A podatnik musi spełnić to żądanie. To żądanie wynika z władztwa. Przepisy prawa podatkowego to normy prawa bezwzględnie obowiązujące (ius cogens) strony nie mogą się uchylić- jeśli zakład pracy jest płatnikiem to ma obowiązek pobierać zaliczkę niezależnie od woli pracownika i swojej. Podatku nie może płacić ktoś inny za kogoś w drodze umów cywilno-prawnych
nieodpłatność (nieekwiwalentność)- odróżnia podatek od innych danin- nie przysługuje podatnikowi żadne świadczenie w zamian- płacąc podatek nie otrzymuje świadczenia wzajemnego i nie nabywa prawa do dochodzenia roszczenia
przymusowy charakter- zasadą jest że każdy podatnik ma dobrowolnie płacić podatki- dopiero jeśli tego nie realizuje to pojawia się przymusowość, np.:
/ hipoteka przymusowa na nieruchomości
/ zastaw skarbowy na ruchomości
/ egzekucja administracyjna
bezzwrotność- raz zapłacony podatek nie podlega zwrotowi
WYJĄTKI!!!
/ ZWROT PODATKÓW – określają je przepisy szczególne np. podatek od towarów i usług
/ PODATKI WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE
/ ZWROT NADPŁATY – gdy podatnik zapłacił podatek wyższy lub nienależny
pieniężny charakter- zawsze pieniężne (wyrażony w pieniądzu, podatek rolny i leśny – stawka kwotowa wyliczona od wartości naturalnej, np. równowartość określonej ilości żyta)
dodatkowe:
jednostronne – za pomocą aktu władczego ze strony państwa
ogólny charakter (powszechność)- ma na celu zapewnić skuteczność opodatkowania, efektywność podatku, niemalże każdy musi go płacić
przewłaszczenie- następuje zmiana właściciela środków pieniężnych- np. był podatnik ale zapłacił i zmienił się właściciel środków pieniężnych
Podatek nie jest jedyną daniną publiczno-prawną:
/ opłata- jest ekwiwalentna, np. zapłata za wydanie zaświadczenia czyli coś za coś
/ cło
/opłata adiacencka to opłata, którą właściciel lub użytkownik wieczysty musi zapłacić gminie, jeżeli wzrosła wartość jego nieruchomości wskutek innych czynności
Konstrukcja podatku:
/ podmiot opodatkowania
/ przedmiot opodatkowania
/ podstawa opodatkowania i podstawa obliczenia podatku
/ stawka podatkowa
/ ulgi i zwolnienia podatkowe
/ termin oraz sposób zapłaty
podmiot opodatkowania- czyli kto ma zapłacić podatek
osoby fizyczne są podatnikami (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od spadków i darowizn)
osoby prawne (podatek dochodowy od towarów i usług)
przedmiot opodatkowania- czyli od czego mamy zapłacić podatek/ przedmiotem opodatkowania jest stan faktyczny z wystąpieniem którego łączy się powstanie zobowiązania podatkowego. W podatku dochodowym przedmiotem jest dochód
podstawa opodatkowania- to wartościowo lub ilościowo ujęty przedmiot podatku, podstawa obliczenia podatku np. dla budynku to powierzchnia użytkowa, w podatku leśnym to liczba hektarów lasu
stawka podatkowa
stawka podatkowa stała (nie ulega zmianom bez
względu na zmianę
podstawy opodatkowania)
CIT, liniowy pdof, VAT dla określonych czynności
stawki kwotowe (stała kwota, wartość pienieżna)
np. podatek od nieruchomości
podatek od środków transportu zmienna
opłata od posiadania psów
degresywna
stawki procentowe progresywna regresywna
wyrażone w %
np. VAT, pop 19%
stawki kwotowo-procentowe
podatek od spadków i darowizn, od os.fiz.
regresja Progresja-
Stawka stała wraz ze wzrostem
podstawy opodat-
degresja kowania stawka
19 % rośnie (pdof, pod.od sp
i darowizn)
Podatek od osób
prawnych
Podstawa opodatkowania
Stawki degresywne to taki układ stawek, który polega na tym, że w odniesieniu do podstaw opodatkowania poniżej pewnej wysokości granicznej stosowana jest coraz niższa stawka podatku, a powyżej tej granicy stawka degresywna przechodzi w proporcjonalną – punkt degresji zmienia charakter stawki
Regresja- wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka maleje (dzisiaj nie ma już takiego podatku ale kiedyś w podatku od czynności prawnych w spółkach tak było że im większe podwyższenie kapitału tym mniejsza stawka)
Zwolnienie podatkowe- odstępuje się od pobrania podatku w całości, rezygnacja z pobierania podatku
Ulga podatkowa- następuje zmniejszenie ciężaru podatkowego – czyli płaci się mniej
Zwolnienia i ulgi:
/ o charakterze podmiotowym
zwolnienia – podatek dochodowy od osób prawnych np. NBP, ZUS, jednostki budżetowe
ulgi- podatek rolny- ulga żołnierska
/ o charakterze przedmiotowym
lasy do 40 lat, użytki rolne do określonych klas
ulgi- art. 21 podatek dochodowy od osób fizycznych- odliczenie Internetu, darowizna, ulga inwestycyjna np. budowa instalacji do produkcji energii odnawialnej- ulga albo pomniejszy podstawę opodatkowania albo pomniejszy kwotę o ulgę
Saithis