Filozofia kultury 03. 11. 2010r
Obraz świata vs świat -> dwa różne języki, brak sprzeczności: życie we własnym świecie [możemy podzielać go z innymi] - kategorie realistyczne /ontologicznie/, np. drzewa mają zielone liście, itp.
Gdyby ktoś opisywał inny świat wtedy opisuje obraz świata; obraz świata z punktu widzenia obserwatora, uczestnika innej kultury.
1. Magiczny obraz świata /magiczne [- mityczne] myślenie/
Świat jest pewną nieustrukturalizowaną całością; świat magiczny nie ma kultury, autonomicznej, symbolicznej ani techniczno - użytkowej [można tylko inplicite wyróżnić, dla refleksji, pewne struktury]. Nie ma czynności autonomicznych - istnieje wykonywanie jakiś rzeczy, z jednej strony jej wykonanie to utrzymywanie kultury ale również techniczne.
/świat synkretyczny - łączy wiele rzeczy, hybryda/
Towar: gra między wartością użytkową a wymienną - dla producenta wymienną, a dla konsumenta użytkową; w świecie magicznym nie ma miejsca na te dwa aspekty -> posiada sens użytkowy, podtrzymujący komunikacje społeczną i sens kulturowy.
Dar to zakamuflowana wymiana - dostajemy coś, chcemy się zrewanżować -> relikt myślenia magicznego.
Dyferencjacja świata magicznego na:
a) Dualizm Platona: idee i pozór /świecki dualizm/ -> moc słowa, wyobraźnia, drugie żeglowanie /świadoma próba dotarcia do idei/; magia przechodzi na pozycje pozoru, nad pozorem wyodrębnia się świat idei + nadrzędność aksjologiczna świata idei nad światem pozoru /pozór podobny do idei/ - cztery relacje dwóch sfer świata: mimesis, meteksis, hoinoina, parozja /współobecność, naśladowanie, / - przedmioty pozoru są naśladowaniem świata idei/idee są obecne w pozorach, np. sprawiedliwość /idea/: sprawiedliwy człowiek, sędzia, itp. /wydarzenia/ -> są one możliwe, bo idea partycjonuje w wydarzeniach, jest obecna.
Platońska wizja jest świecka - na wzgląd na hierarchię idei.
b) Dualizm sacrum i profanum: chrześcijański obraz świata - wizja totalitarna, oparta o świętych księgach;
/"Ochrzczony Platon" -> święty Augustyn - oczyszczenie przez chrzest, anagologia do jaskini platońskiej/
Chrześcijaństwo wizji Augustiańskiej: bez boga nie da się: myśleć, działać, żyć; bóg przyczyną każdego zdarzenia na świecie - bóg widoczny, pośrednia obecność boga w działaniu.
Max Webber:
Pierwsze odczarowanie - pomiędzy wyjściem z magii a wejściem w świat kultury religijnej; dwa warianty:
- Platoński
- religijny
Wszystko co człowiek przypisywał magii przerzucił na świat zewnętrzny - wszystkie cechy, które chatakteryzowały działanie ludzkie, np. Arystoteles "siła tkwi w przedmiocie, która ją porusza".
Moc sprawczą odbieramy przyrodzie a dajemy człowiekowi i sile najwyższej. Wyłania się z tego przyroda, która ma swoje możliwości, ale sprawczo działa tylko człowiek i siła najwyższa; człowiek religijny ma postawę błagalną wobec świata - musi zdobyć przychylność bóstw.
2) Dualizm nowożytny - ciała /materia/ i duszy /świadomość/ - ontologiczny
Paralelizm psychofizyczny; wypowiedziane słowo, jako świadomość, nie może mieć wpływu na materie - zatrzymał do końca myślenie magiczne. Świadomość może wywołać może tylko inne stane świadomości - umożliwiło to badania przyrodoznawcze.
Zwolennik mechanistycznej wizji świata /radykalnej/ wobec materii; świadomość to wyłącznie wiedza prawomocna - spełniała kryteria kartezjańskie, możliwa do dowodzenia metodą dedukcyjną.
Oba byty /materia i dusza/ mają status ontologiczny.
3) Dualizm epistemologiczny /Kant; klasyczny modernizm/ - jak mamy myśleć o świecie?
aprioryzm - wiedza z rozumowa; aposterioryzm - wiedza doświadczenia.
4) Modernizm krytyczny - dualizm językowo – ontologiczny/epistemologiczny
Twierdzenia teoretyczne i obserwacyjne; Pozytywizm XIX w.;
Quine [1908 - 2000] - krytyka trzech dogmatów empiryzmu:
Udaje się odzielić
1. Obserwacje od teorii.
2. Twierdzenie syntetyczne od apriorycznego/analitycznego.
3. Odróżenienia na sens i znaczenie.
5) Współczesny monizm ontologiczny: zredukowanie Kartezjusza
Krytyka dualizmu ontologicznego Kartezjusza;
Dualizm myślenia pojęciowego - poręcznościowego: działanie w świecie;
/co innego jest mówienie o kolacji, a co innego robienie kolacji/
Myślenie pojęciowe buduje opisy fizykalne, a poręczność to świat opisów mentalnych: nie ma jakościowego przejścia między tymi dwoma światami opisów.
Do opisu pojęciowego: tablica jest koloru zielonego /zgoda ogólna, zobiektywizowana/;
Do opisu poręcznościowego: nie lubię koloru tej tablicy /własna aksjologia, perspektywa, sąd/;
brak relacji logicznych między tymi dwoma opisami.
"Napoleon zmarł na wyspie św. Heleny" - znany fakt historyczny.
"Martwię się z tego powodu, że Napoleon zmarł na wyspie św. Heleny" - wyraża aksjologie interpretatora, nadaje sens wydarzeniu - wartościuje znaczenie tego faktu.
f. perlokucyjna
f.
isabela3