OKULISTYKA
W 05.03.2006
Podstawowe wiadomości z anatomii i fizjologii narządu wzroku.
Ø Narząd wzroku zaczyna się rozwijać w 4 tygodniu ciąży.
Rozwój ten warunkują czynniki genetyczne i dietetyczne.
Ø W 6 miesiącu otwierają się powieki.
Ø W chwili urodzenia gałka oczna ma 80% wymiaru gałki osoby dorosłej.
Ø Prawidłowy stan naczyń krwionośnych i nerwów zapewnia stabilny metabolizm oka.
Ø Prawidłowy stan układu immunologicznego zapewnia funkcje obronne.
· aparat ochronny:
- oczodół
- powięzie oczodołu
- powieki
- spojówki
- narząd łzowy
· aparat ruchowy
- mięsień prosty górny
- mięsień prosty dolny
- mięsień prosty przyśrodkowy
- mięsień prosty boczny
- mięsień skośny górny
- mięsień skośny dolny
Film łzowy- trzy warstwy produkowane przez różne gruczoły
· warstwa śluzowa
· warstwa wodna
· warstwa tłuszczowa (chroni przed odparowaniem wody)
Oś gałki ocznej ma 2mm. 2mm za gałką oczną zaczyna się płat czołowy.
Drogi wzrokowe:
· neuron 1 - fotoreceptor: czopki i pręciki
· neuron 2 - komórki dwubiegunowe siatkówki
· neuron 3 - komórki zwojowe, których aksony tworzą nerw wzrokowy i pasmo wzrokowe
· neuron 4 - komórki w ciele kolankowatym bocznym (wzgórek) których aksony tworzą promienistość wzrokową.
Komórki ośrodka wzrokowego - 17 pole Brodmana w płacie potylicznym w pobliżu bruzdy ostrogowej AREA STRIATA.
Skrzyżowanie wzrokowe – na wysokości siodła tureckiego.
Siatkówka –10 warstw
Naczyniówka - źródło pożywienia, zbiera toksyny
Starcze zwyrodnienie plamki żółtej u palaczy po 50 roku życia.
· Sklepienie: kość czołowa, skrzydełko mniejsze kości klinowej
· Dno: kość szczękowa, kość jarzmowa, kość podniebienna
· Ściana boczna: kość jarzmowa, skrzydełko większe kości klinowej
· Ściana przyśrodkowa: kość szczękowa, kość łzowa, kość sitowa
· Szczyt oczodołu: przebijają go 3 otwory łączące się z jamą czaszki
- kanał wzrokowy
- szczelina oczodołowa górna
- szczelina oczodołowa dolna
Objętość oczodołu 30cm3, ¼ zajmuje gałka oczna.
Uderzenie w okolicę kości jarzmowej - skutki:
· zgilotynowanie nerwu wzrokowego
· naciągnięcie nerwu wzrokowego (następstwo - zaprzestanie funkcji)
Ø część wydzielnicza - gruczołowa
· gruczoł łzowy (zewnętrzna część oka)- uruchamiany przez emocje
· 30-40 gruczołów dodatkowych (wzdłuż całej powieki), które pracują na co dzień
Ø drogi odprowadzające
Ø Kanalik łzowy dolny zbiera 80% łez; jeśli dojdzie do uszkodzenia i zbliznowacenia zatka się cały kanał. Brak światła spowoduje ciągle łzawienie, kapanie łez.
Gałka oczna:
· błona włóknista- rogówka (zbudowana z włókien kolagenowych), twardówka
· błona naczyniowa- naczyniówka, ciało rzęskowe, tęczówka
· błona wewnętrzna- siatkówka, część wzrokowa i część niewrażliwa.
· I komora przednia - przestrzeń między rogówką i tęczówką
· II komora tylna - przestrzeń pomiędzy tęczówką, ciałem rzęskowym i soczewką (tu wydziela się płyn komorowy)
· III komora szklista - całe wnętrze gałki ocznej wypełnione ciałem szklistym
- rogówka
- komora przednia
- tęczówka
- ciało rzęskowe
- soczewka
Odcinek tylny gałki ocznej:
- ciało szkliste
- siatkówka
- naczyniówka
- tarcza nerwu wzrokowego
Przekrój przez gałkę oczną
Ciało rzęskowe:- cześć przednia i część tylna płaska
Ciecz wodnista produkowana przez nabłonek bezbarwnikowy wyrostków rzęskowatych:
· 2-3 mm/min na drodze aktywnego wydzielania z udziałem pompy sodowo potasowej
· biernego wydzielania – ultrafiltracji i dyfuzji
Ciecz wodnista:
· przezroczysta
· krąży dzięki różnicy temperatur
· objętość decyduje o ciśnieniu wewnątrzgałkowym
· skład: białko, Na, Ca, K, Mg, chlorki, fosforany, siarczany (mniej niż w surowicy); kwas askorbinowy (więcej niż w surowicy); kwas hialuronowy (brak w surowicy).
Koronada – zaszczyki w okolicy gałki ocznej
Unaczynienie oka:
· Tętnica oczna- pierwsza gałąź tętnicy szyjnej wewnętrznej, jej odgałęzienia łączą się z odgałęzieniami tętnicy szczękowej i oponowej środkowe z tętnicy szyjnej zewnętrznej
· Tętnica środkowa siatkówki – zaopatruje wewnętrzną warstwę siatkówki jest jedyną anatomiczną końcową gałązką w tym układzie. W przypadku jej zamknięcia nie może wytwarzać anastomoz
Ø Rogówka 100x bardziej unerwiona od dalszych elementów.
Naczynia chłonne powiek:
· przyuszne – węzły chłonne zbierają chłonkę z części zewnętrznej
· podżuchwowe.
· Ruchowe- dotyczy mięsni poruszających gałką oczną : okoruchowy, bloczkowy, odwodzący, twarzowy.
· Czuciowe - nerw oczny pierwsza gałązka nerwu trójdzielnego który wchodzi do oczodołu przez szczelinę oczodołową górną i dzieli się na nerw czołowy, nerw łzowy i nerw nosowo-rzęskowy.
® 2006 AŁ
Biondarm