MIĘDZYPLONY
PLON GŁÓWNY – podstawowy zasiew zajmujący pole przez cały okres wegetacji lub jego większą część.
MIĘDZYPLON – roślina wysiewana pomiędzy dwoma plonami głównymi, celem uzyskania zielonki, rzadziej nawozu zielonego. Jest trzecim dodatkowym, zbiorem z tego samego pola w ciągu dwóch lat.
§ MIĘDZYPLON OZIMY – nasiona roślin wysiewa się jesienią, a zbiera wiosną.
§ MIĘDZYPLON ŚCIERNISKOWY – nasiona wysiewa się w lecie a zbiera jesienią.
§ MIEDZYPLON WSIEWKA – nasiona wysiewa się w łan rośliny ozimej lub jarej uprawianej w plonie głównym a zbiera późną jesienią.
PLON WTÓRY – nasiona roślin wysiewa się po zbiorze międzyplonu ozimego, a zbiera jesienią tego samego roku.
ZALETY UPRAWY MIĘDZYPLONÓW:
· Intensyfikacja produkcji roślinnej (przez dwa lata uprawy mamy 3 zbiory).
· Dodatkowa produkcja pasz zielonych w gospodarstwie, gdzie jest duża obsada zwierząt.
· Poprawa bilansu substancji organicznej w glebie.
· Zwiększona wydajność i obniżka kosztów produkcji zwierzęcej (ciągły dopływ zielonej paszy, nie potrzeba nakładów na konserwanty i magazynowanie siana i kiszonek).
· Poprawa stanu fitosanitarnego środowiska.
· Zmniejszają erozję gleby i przeciwdziałają pogarszaniu się właściwości fizykochemicznych.
WADY UPRAWY MIĘDZYPLONOWEJ:
MIĘDZYPLONY OZIME
1. WCZESNEGO TERMINU ZBIORU – termin siewu 3/VII – 1/IX
TERMIN ZBIORU 3/IV – 1/V
- rzepik ozimy
- rzepak ozimy
- mieszanka rzepaku z żytem
2. ŚREDNIEGO TERMINU ZBIORU – termin siewu 3/VIII – 2/IX
TERMIN ZBIORU 1-3/V
- ŻYTO do 15/V kośnie (faza strzelania w źdźbło)
po 15/V na zakiszanie (faza kłoszenia)
- ŻYTO + WYKA OZIMA
- ŻYTO + WYKA OZIMA + INKARNATKA po 15/V
3. PÓŹNEGO TERMINU ZBIORU – termin siewu 15/VIII – 31/VIII
TERMIN ZBIORU 1,2/VI
- MIESZANKA POZNAŃSKA (życica trwała + wyka ozima + inkarnatka)
- MIESZANKA GORZOWSKA (życica wielokwiatowa + wyka ozima + inkarnatka)
- ŻYCICA WESTERWOLDZKA
- PSZENICA + WYKA OZIMA
PLONY WTÓRNE
- po plonach ozimych wczesnych: ziemniaki średnio wczesne i późne, kukurydza na ziarno i kiszonkę, mieszanki strączkowych na zielonkę, słonecznik, facelia.
- po życie: kukurydza na kiszonkę, gryka, proso, kapusta pastewna, brukiew, mieszanka strączkowych na zielonkę, słonecznik.
- po plonach ozimych późnych: kukurydza na zielonkę, słonecznik na zielonkę, facelia.
MIĘDZYPLONY ŚCIERNISKOWE
- WCZESNE – TERMIN SIEWU DO 25/VII
(wsiewane po jęczmieniu ozimym, rzepaku ozimym, w niektórych latach po jęczmieniu jarym i życie, owsie na zielonkę).
Strączkowe, słonecznik, kapusta pastewna, życica westerwoldzka, kukurydza, mieszanki zbożowo – strączkowe, rzepa ścierniskowa.
- ŚREDNIO PÓŹNE – TERMIN SIEWU DO 5/VIII
(wsiewane po jęczmieniu jarym, życie)
Rzepak ozimy i jary, rzepik, rzodkiew oleista, perko, gorczyca biała, facelia.
- PÓŹNE – TERMIN SIEWU DO 15/VIII
(wsiewane po życie, jęczmieniu jarym, pszenżycie ozimym)
Gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia.
GATUNKI UPRAWIANE JAKO WSIEWKI POPLONOWE
- seradela
- lucerna chmielowa
- trawy: życica wielokwiatowa
życica westerwoldzka
kupkówka pospolita
stokłosa bezostna
Te gatunki najczęściej wsiewa się w żyto, jęczmień, rzepak uprawiany na nasiona, owies na zielonkę lub mieszanki zbożowo – strączkowe na zielonkę.
Cechy rośliny ochronnej:
· Nie powinna wyczerpywać wody z gleby, zwłaszcza w okresie początkowego rozwoju siewki
· Nie powinna silnie oceniać wsiewki
· Powinna wcześnie schodzić z pola.
Przykładowe rośliny ochronne:
· Jęczmień, żyto, owies na ziarno
· Zboża zbierane na zielonkę (owies, żyto)
· Rośliny strączkowe uprawiane na zielonkę.
TYPY PŁODOZMIANU
PŁODOZMIAN POLOWY (TOWAROWY) – charakteryzuje się tym, że w przewadze w plonie głównym uprawiane są rośliny towarowe (zboża, okopowe, przemysłowe, strączkowe), a w mniejszym stopniu rośliny pastewne.
RODZAJE:
- zbożowy
- okopowy
- przemysłowy
- mieszany (może mieć nazwę podwójną np. zbożowo- okopowy)
ELEMENTY PŁODOZMIANU
- okopowe
- zboża ozime
- zboża jare
- strączkowe
- przemysłowe
- motylkowe drobnonasienne i ich mieszanki z trawami
- jednoroczne pastewne
- międzyplony
- plon wtóry
MONOKULTURA – uprawa tego samego gatunku na tym samym polu przez wiele lat.
Zalety:
- możliwość uproszczenia agrotechniki
- wysoka specjalizacja gospodarcza
- mniejszy park maszynowy
Wady:
- jednostronne wyczerpanie składników pokarmowych
- silniejsze występowanie określonych chorób, szkodników i chwastów
- pobieranie wody z tych samych warstw
- jednostronna uprawa roli co roku
- nasycenie środowiska gleb związkami biologicznie czynnymi
WSZYSTKIE WW. CZYNNIKI PROWADZĄ DO TZW. ZMĘCZENIA GLEBY.
PŁODOZMIAN SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE ZADANIA:
- zapewnia zwiększenie żyzności i biologicznej aktywności gleby, dzięki uprawie mieszanek roślin motylkowych z trawami oraz roślin strączkowych i międzyplonów
- umożliwienia: pełne wykorzystanie składników pokarmowych z gleby przez następstwo roślin o różnym zapotrzebowaniu i różnej zdolności ich pobierania
- umożliwia zdrowy wzrost i rozwój roślin uprawianych poprzez ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób, szkodników i chwastów.
WARUNKI PRAWIDŁOWEGO UŁOŻENIA ZMIANOWANIA:
1. Zachowanie odpowiedniej struktury zasiewów (udział poszczególnych gatunków roślin i grup roślin)
2. Dobór poszczególnych gatunków roślin do kompleksów glebowych.
3. Dobór właściwych stanowisk (np. motylkowe wieloletnie po okopowych na oborniku – motylkowe lub roślina ochronna, okopowe na oborniku po zbożach często dwukrotnie przychodzących po sobie).
4. Zachowanie prawidłowych terminów siewów i zbiorów.
5. Nawożenie organiczne stosuje się pod rośliny okopowe, kukurydzę lub rzepak co 3 – 4 lata.
6. Każde zmianowanie powinno dać się podzielić na człony zmianowania.
7. W krótkiej monokulturze można uprawiać żyto, kukurydzę.
8. Rośliny wymagające przerwy w uprawie:
Burak – 4 lata
Motylkowe drobnonasienne – 4 – 5 lat
Len, słonecznik – 6 lat
Strączkowe – 1 – 3 lata
Pszenica – 1 rok
Jęczmień – 1 rok
Ziemniak – 2 lata.
9. Nie należy uprawiać po sobie:
Burak – kapustne i odwrotnie
Len – groch i odwrotnie
Motylkowate po motylkowatych
Mak – ziemniak i odwrotnie
Kapustne – po kapustnych
Pszenica – jęczmień i odwrotnie
8
fufas1234