niepolegniesz_pol_ARKUSZ_pdst.pdf

Miejsce na identyfikację szkoły

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY

Z OPERONEM

JĘZYK POLSKI

POZIOM PODSTAWOWY

LISTOPAD

2010

Czas pracy 170 minut

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 15 stron. Ewen tu al ny

brak zgłoś prze wod ni czą ce mu ze społu nad zo ru ją ce go eg za min.

2. Roz wią za nia za dań za mieść w miej scu na to prze zna czo nym.

3. Pisz czy tel nie. Uży waj dłu go pi su/pió ra tyl ko z czar nym tu -

szem/atra men tem.

4. Nie używaj ko rek to ra, a błęd ne za pi sy wy raź nie prze kreśl.

5. Pa miętaj, że za pi sy w brud no pi sie nie pod le gają oce nie.

6. Możesz ko rzy stać ze słowni ka po praw nej pol sz czy zny i słowni -

ka or to gra ficz ne go.

Życzymy powodzenia!

Za rozwiązanie

wszystkich zadań

można otrzymać

łącznie 70 punktów .

Część I – 20 pkt

Część II – 50 pkt

Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy

PESEL ZDAJĄCEGO

KOD

ZDAJĄCEGO

Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.

Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań

przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z OPERONEM.

Język polski. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

CZĘŚĆ I ( 20 pkt ) – ro zu mie nie pisanego tek stu

Prze czy taj uważ nie tekst, a na stęp nie wy ko naj za da nia umiesz czo ne pod nim. Od po wia daj tyl ko na pod -

sta wie tek stu i tyl ko wła sny mi sło wa mi – chy ba że w za da niu po le co no ina czej. Udzie laj ty lu od po wie dzi,

o ile je steś pro szo na/y. W za da niach za mknię tych wy bierz tyl ko jed ną z za pro po no wa nych od po wie dzi.

Do bre go ki na bez ko mer cji nie bę dzie

1. Od kąd ja ko je den z nie licz nych od wa ży łem się wziąć w obro nę na gro dzo ną w Gdy ni Ma łą Mo skwę ,

ro bię za eta to we go Czar ne go Lu da, któ ry nie ro zu mie, co eu ro pej skie, od rzu ca wszyst ko, „co nie oczy wi -

ste i ry zy kow ne”, a w do dat ku wiel bi ko mer cję. Bar ba ra Hol len der w „Rzecz po spo li tej” po su nę ła się na -

wet do su ge stii, że choć po wi nie nem od po wia dać za kształ to wa nie gu stów „mło dych lu dzi” (a star szych

nie? „Film” rów nie licz nie czy ta ją 20-, jak 40-lat ki), ro bię za „agen dę dys try bu to rów”, choć w swej de li -

kat no ści nie spre cy zo wa ła, ja kie ła pów ki za to od nich bio rę.

2. Po sta ram się więc wy ja śnić swo je sta no wi sko, by przy tej oka zji „awan tu rę o Gdy nię” za cząć po wo li

prze kształ cać w roz mo wę o kon kre tach i ewen tu al nych zmia nach, bo na ra zie trwa wy łącz nie fe sti wal

bia do le nia i rzu ca nia bło tem. Za cznę jed nak od wy ja śnie nia swo je go sta no wi ska, by moi ad wer sa rze prze -

sta li uda wać, że pro ble mem są po glą dy na czel ne go „Fil mu” oraz je den wer dykt jed ne go ju ry, i stra ci li

oka zję po zo wa nia na obroń ców oko pów Świę tej Trój cy przed za le wem cham stwa, pro stac twa i – co naj -

gor sze – za ra bia nia pie nię dzy.

3. Przede wszyst kim mam bar dzo do bre zda nie o kil ku tzw. ar ty stycz nych fil mach z te go rocz ne go fe -

sti wa lu. Gło si łem to do bit nie pod czas je go trwa nia, ale moi opo nen ci wo lą te go nie za uwa żać, bo chło -

piec do bi cia oka zał by się nie do sta tecz nie wy ra zi sty. Tym cza sem 33 sceny z życia uwa żam za film zna ko -

mi ty, Ry sę – za film bar dzo do bry, przej mu ją cy, a co naj waż niej sze, z wiel ką od wa gą i mą dro ścią

po dej mu ją cy sza tań sko trud ny te mat lu stra cji. Ce nię też Czte ry no ce z An ną , choć tak mroczne kino to nie

mo ja baj ka. […] Ge ne ral nie w pra wie wszyst kich fil mach z głów ne go gdyń skie go kon kur su znaj do wa łem

coś do bre go lub przy naj mniej bu dzą ce go na dzie ję na przy szłość.

4. Róż ni ca mię dzy mną a kil ko ma pi szą cy mi o Gdy ni dzien ni ka rza mi po le ga na tym, że dla mnie kul -

tu ra to nie gra o su mie ze ro wej. A więc na gro da dla jed ne go fil mu nie od bie ra wa lo rów in ne mu fil mo wi.

Dla te go nie mo głem za ak cep to wać szew skiej pa sji Ta de usza So bo lew skie go, któ ry ja kość fil mu Szu mow -

skiej bu do wał na po ni ża niu fil mu Krzyst ka (pi sał: „Po wiedz my so bie, Ma ła Mo skwa , przy całej swojej

spraw no ści, jest ki czem. Film […] bez dy sku syj ny, w prze ci wień stwie do 33 scen z życia Szu mow skiej […]”).

5. Dla mnie fakt, że Krzy stek zro bił film w swo im (me lo dra ma tycz nym) ga tun ku zna ko mi ty, jest szan -

są na to, że polska widownia przekona się, iż warto wrócić na polskie filmy, nawet gdy nie są komediami

ro man tycz ny mi. Aby wró ci ła, po za chwy ta ją cą za ser ce hi sto rią, Ma ła Mo skwa da je wi dzo wi jesz cze coś

in ne go: wy so ki kunszt gry ak tor skiej, spraw ność re ży se rii, wia ry god ność sce no gra fii i ko stiu mu. […]

6. […] Ta de usz So bo lew ski na pi sał o wy obra żo nej przez nie go wi dow ni Ma łej Mo skwy : „jest idealnym

pro duk tem dla wi dow ni uro bio nej przez tań ce, te le no we le i czy tan ki hi sto rycz ne”. U li cha! Du żo trze ba

mieć w so bie po czu cia wyż szo ści i po gar dy dla mi lio nów lu dzi, któ rych po 1989 ro ku eli ty zo sta wi ły – bez

żad nych dro go wska zów etycz nych, kul tu ro wych, in te lek tu al nych – na lo dzie z okrzy kiem: „Bo gać cie się!”.

7. Po wiedz my so bie te raz słów kil ka o opo zy cji dwóch klu czo wych słów uży wa nych w kłót ni o Gdy nię.

Sam ich używam z musu, choć modlę się za Tuwimem: „Słowom naszym zmienionym chytrze przez krę-

ta czy je dy ność przy wróć i praw dzi wość…”. Cho dzi o sło wa „ko mer cyj ny” i „ar ty stycz ny”. Moż na je ro zu -

mieć na set ki spo so bów. Wy da je mi się, że moi opo nen ci ro zu mie ją „ar ty stycz ny” ja ko „lep szy”, „am bit -

ny”, „nie pod da ją cy się pre sji ryn ku”, „nie ule ga ją cy gu stom więk szo ści”, „od waż ny”, „ry zy ku ją cy”,

„nie li czą cy na wiel ką wi dow nię”. Z ko lei „ko mer cyj ny” to ta ki, któ re go głów nym (cza sem je dy nym) ce lem

jest za ro bie nie pie nię dzy. A sko ro tak, to z za ło że nia schle bia ją cy tłu mom, idą cy wy dep ta ny mi ścież ka mi.

8. Moż na i tak. Ale moż na o „ko mer cyj nym” po wie dzieć też, że to film sza nu ją cy ma so we go wi dza,

film, którego twórcy mają świadomość, że ktoś im powierzył publiczne (albo prywatne, ale też nie ich) pie-

niądze, i oni wiedzą, że nie mogą ich zaprzepaścić. O „artystycznym” zaś, że to dzieło tylko dla jednostek

i czę ści śro do wi ska kul tu ral ne go, al bo jesz cze ostrzej – że to pro dukt fa na be rii ar ty stów, któ rzy za pu blicz -

ne pie nią dze pro wa dzą so bie pry wat ne eks pe ry men ty i psy cho te ra pie al bo ukry wa ją wła sną nie umie jęt -

ność pod płasz czy kiem pseu do ar ty zmu. […]

9. Są dzę, że obie po wyż sze in ter pre ta cje są prze kła ma ne i idą za da le ko. Dla mnie bo wiem film ar ty -

stycz ny to film pró bu ją cy opo wie dzieć trud niej sze hi sto rie w trud niej szy spo sób. Film od wo łu ją cy się

do eru dy cji, wie dzy, wy kształ co nej wraż li wo ści mo ral nej lub es te tycz nej wi dza.

10. Film ko mer cyj ny zaś to ty le co tech nicz ny ter min mó wią cy o ist nie niu do słow nie lub w do my śle biz -

ne spla nu prze wi du ją ce go, że pro ces pro duk cji nie tyl ko się zwró ci, ale być mo że jesz cze przy nie sie zysk.

Nie wi dzę więc za sad ni czej sprzecz no ści, by film ar ty stycz ny mógł – po speł nie niu okre ślo nych wa run -

ków – spraw dzić się ja ko film ko mer cyj ny. I od wrot nie: nie jed na pro duk cja ko mer cyj na oka zy wa ła się ar -

cy dzie łem.

11. Dość wy mie nić Oj ca chrzest ne go z klasyki kina, a u nas choćby co drugi film Andrzeja Wajdy. […]

Nie wspo mnę już o wie lu fil mach Ba rei, któ re współ cze snym im kry ty kom ja wi ły się ja ko przy kła dy pro -

stac kiej ko mer cji, a dziś ich „póź ni wnu ko wie” uzna ją je za ar cy dzie ła non kon for mi zmu i nie do ści gły za -

pis mi nio nej epo ki.

12. Jest też jeszcze jeden aspekt słowa „komercyjny”, którego nie chcę wymieniać wśród najważniej-

szych, ale którego nie wolno też pominąć w dyskusji. […]

13. Dla cał kiem licz nej gru py ar ty stów nie je den z fil mów ar ty stycz nych sta no wi zna ko mi ty biz nes. Co

praw da nie dla Pol skie go In sty tu tu Sztu ki Fil mo wej lub po dat ni ka, ale dla osób za an ga żo wa nych w je go

po wsta nie jak naj bar dziej. Wy star czy uświa do mić so bie, że wspo mnia ne Lej dis kosz to wa ło 5,5 mln zł,

a wspo mnia ne Czte ry no ce z An ną – 7 mln. Kwoty te nic nie powiedzą tym, co filmów nie widzieli. Prze-

ło żę więc je na bu dow nic two: w sen sie czy sto pro duk cyj nym Lej dis to oka za ły pa łac, a Czte ry no ce – M-2

w wiel kiej pły cie. Ktoś więc na tym czy sto ar ty stycz nym fil mie zro bił świet ny ko mer cyj ny in te res. Za pew -

ne to dobrze, bo film chwalono nawet (!) w Cannes, więc mamy dwa w jednym: i ktoś dobrze zarobił, i sła-

wa Polski oraz opinia o niej wzrosła. […]

14. Nie oszu kuj my się więc, że ar ty stycz na obro na Czę sto cho wy przez część śro do wi ska fil mo we go po -

le ga wy łącz nie na wal ce o war to ści wyż sze. Stoi za tym bar dzo kon kret ny in te res. I ten in te res mo że za -

cząć pod le gać ero zji, gdy by oka za ło się, że jed nak moż li wy jest film i ar ty stycz ny, i ko mer cyj ny za ra zem.

Jak Ma ła Mo skwa mo im zda niem. […]

J. Ra ko wiec ki, Do bre go ki na bez ko mer cji nie bę dzie , „Ga ze ta Wy bor cza”, 11–12 paź dzier ni ka 2008.

Za da nie 1. ( 1 pkt )

Określ, ja ką funk cję – w kon tek ście ca łe go ar ty ku łu – peł ni jego ty tuł.

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 2. ( 1 pkt )

Na pod sta wie aka pi tu 2. sfor mu łuj dwa ce le ar ty ku łu.

..............................................................................................................................................................................

Język polski. Poziom podstawowy

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

Za da nie 3. ( 1 pkt )

Na pod sta wie aka pi tu 2. sto su nek au to ra do je go ad wer sa rzy moż na okre ślić ja ko

A. ak cep ta cję.

B. dystans.

C. sza cu nek.

D. ironię.

Za da nie 4. ( 1 pkt )

Zin ter pre tuj jed no z po niż szych wy ra żeń me ta fo rycz nych.

„obroń cy oko pów Świę tej Trój cy” (aka pit 2.), „obro na Czę sto cho wy” (aka pit 14.)

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 5. ( 2 pkt )

Określ, w ja kim ce lu au tor przy wo łu je przy kła dy róż nych fil mów w aka pi cie 3., a w ja kim – w aka pi -

cie 11.

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 6. ( 1 pkt )

Wy ja śnij uży te w aka pi cie 4. wy ra że nie „kul tu ra to nie gra o su mie ze ro wej”.

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 7. ( 1 pkt )

Za cy tuj i na zwij je den z za bie gów ję zy ko wych, za po mo cą któ rych au tor wy ra ża swój sto su nek do opi nii

kry ty ka o wy obra żo nej wi dow ni Ma łej Mo skwy (aka pit 6.).

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 8. ( 1 pkt )

Wy ja śnij, w ja kim ce lu w aka pi cie 7. au tor cy tu je sło wa z wier sza Ju lia na Tu wi ma.

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 9. ( 2 pkt )

Na zwij styl ję zy ko wy, dla któ re go cha rak te ry stycz ne są sło wa i wy ra że nia: „bia do le nie”, „ła pów ka”,

„pro stac kie”, „rzu ca nie bło tem”, „chło piec do bi cia”, „to nie mo ja baj ka”. Wy ja śnij, dla cze go au tor wy -

ko rzy stał je w ar ty ku le.

..............................................................................................................................................................................

Za da nie 10. ( 2 pkt )

Na pod sta wie aka pi tów 7. i 8. przed staw dwa spo so by ro zu mie nia ter mi nu „ko mer cyj ny”. Określ, ja ka

oce na fil mów te go ty pu wy ni ka z po szcze gól nych sta no wisk.

Film ko mer cyj ny

(zna cze nie ter mi nu)

Ocena

Sta no wi sko 1.

Sta no wi sko 2.

Za da nie 11. ( 1 pkt )

Wy ja śnij, jak oba po dej ścia do fil mów ko mer cyj nych oce nia au tor ar ty ku łu.

..............................................................................................................................................................................

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: