101. Charakter i skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
Charakter orzeczeń:
· TK orzekając jest związany granicami wniosku, pytania prawnego, a także skargi konstytucyjnej.
· Orzeczenie zapada większością głosów, natomiast sędzia, który nie zgadza się z większością może przed ogłoszeniem orzeczenia zgłosić zdanie odrębne.
· Formami rozstrzygnięć merytorycznych TK są: orzeczenia w formie wyroków i postanowienia o umorzeniu postępowania.
· Umorzenie postępowania (art. 39) – ma miejsce na posiedzeniu niejawnym, w przypadku gdy:
a) wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne
b) gdy wniosek, pytanie prawne lub skarga konstytucyjna zostały cofnięte
c) jeżeli akt prawny w zakwestionowanym zakresie utracił moc prawną jeszcze przed wydaniem orzeczenia
· Orzeczenia dzielimy na:
a) pozytywne – stwierdzają konstytucyjność aktu prawnego
b) negatywne – stwierdzają niezgodność aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami.
· Tryby wydawana orzeczeń:
a) kontrola następcza (represyjna)
b) kontrola uprzednia (prewencyjna) – np. umowy międzynarodowe przed ratyfikowaniem ich przez Prezydenta
· Orzeczenia mają charakter ostateczny – ani TK ani żaden inny organ zewnętrzny nie może zmienić lub uchylić jego orzeczenia. Orzeczenia mają charakter powszechnie obowiązujący.
· Wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia, ale TK może też określić inny termin utraty mocy obowiązującej (w przypadku ustawy nie może on jednak przekroczyć 18. miesięcy, inny akt – 12 mies.)
· Orzeczenia zostają ogłoszone w dzienniku urzędowym, w którym zniesiony akt normatywny obowiązywał.
Skutki orzeczeń
· Jeżeli akt normatywny zostanie przed TK uznany za niekonstytucyjny, wówczas traci on swoją moc prawną. Przepisy wskazane w orzeczeniu zostają zniesione w sposób bezwzględny, bezwarunkowy i bezpośredni. Taki akt normatywny ulega kasacji, której nie można mylić z pojęciem uchylenia.
· Utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego:
a) ex tunc – traci ją chwili jego wydania, akt jest nieważny i nie wywołuje skutków prawnych, podobnie jak jego skutki.
b)ex nunc - akt przestaje obowiązywać w momencie ogłoszenia orzeczenia TK i nie wywołuje skutków na przyszłość, jest wzruszalny.
c) pro futuro – akty wywiera skutki prawne jeszcze przez jakiś czas po ogłoszeniu orzeczenia TK i wygasa z dniem w nim określonym. Ma to na celu zapobieganie powstawaniu ewentualnych luk w prawie i harmonijne dokonywanie zmian w systemie prawa.
· Skutki mogą być:
- bezpośrednie – odnoszą się do dalszego losu samego akty prawnego
-pośrednie – odnoszą się do losu rozstrzygnięć i orzeczeń wydanych na jego podstawie
weronia155