Polski czy angliczy - 2008.pdf - Testy maturalne - games4you

EGZAMIN MATURALNY Z JÊZYKA POLSKIEGO

Miejsce na naklejkê

z kodem szko³y

dysleksja

Zestaw II

EGZAMIN MATURALNY

Z JÊZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

WOWY

Czas pracy 170 minut

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera odpowiedni¹ liczbê stron.

Ewentualny brak zg³o przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego

egzamin.

2. Rozwi¹zania zadañ zamieæ w miejscu na to przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie u¿ywaj korektora, a b³êdne zapisy przekrel.

5. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

6. Mo¿esz korzystaæ ze s³ownika poprawnej polszczyzny

i s³ownika ortograficznego.

7. Wype³nij tê czêæ karty odpowiedzi, któr¹ koduje zdaj¹cy.

Nie wpisuj ¿adnych znaków w czêci przeznaczonej dla egzaminatora.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj¹ datê urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadaj¹ce cyfrom numeru PESEL.

B³êdne zaznaczenie otocz kó³kiem i zaznacz w³aciwe.

¯yczymy powodzenia!

2008

Wype³nia zdaj¹cy

przed rozpoczêciem pracy

PESEL ZDAJ¥CEGO

KOD ZDAJ¥CEGO

Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ ³¹cznie 70 punktów

Czêæ I 20 punktów

Czêæ II 50 punktów

6 63

POZIOM PODST

663

EGZAMIN MATURALNY Z JÊZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

WOWY

Zestaw II

Czêæ I rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uwa¿nie tekst, a nastêpnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko

na podstawie tekstu i tylko w³asnymi s³owami chyba ¿e w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj

tylu odpowiedzi, o ile jeste proszona/y. W zadaniach zamkniêtych wybierz tylko jedn¹ z zapropo-

nowanych odpowiedzi.

Polski siê angliczy

1. Piotr Pacewicz [Gazeta Wyborcza]: Nasza dzisiejsza debata ma odpowiedzieæ na pytanie, co siê dzieje z jê-

zykiem polskim, jak polski radzi sobie z dramatycznymi zmianami po 1989 r., czyli gigantyczn¹ inwazj¹ kultury

masowej do ascetycznego, nudnego, szarego PRL-u. W ostatnich latach nast¹pi³o otwarcie na Europê i wiat

filmy, piosenki, internet, wyjazdy m³odych. W miejsce sztampowej, partyjnej mowy pojawi³ siê jêzyk demokra-

cji, i to demokracji niezwykle burzliwej. Jak w tej sytuacji radzi sobie jêzyk? Czy potrafimy siê dzi porozumieæ?

2. Prof. Andrzej Markowski: Polszczyzna radzi sobie zupe³nie dobrze z now¹ rzeczywistoci¹. Mamy kilka

sposobów dostosowywania polszczyzny do nowych realiów. Po pierwsze, s¹ to zapo¿yczenia, i to zarówno

wyrazów, jak i co mnie szczególnie uderza zapo¿yczenia znaczeñ. Pan Piotr powiedzia³ w swoim wyst¹-

pieniu, ¿e nast¹pi³y dramatyczne zmiany. Otó¿ s³owo dramatycznie jest zapo¿yczeniem, kalk¹ z angiel-

skiego. Ma to znaczyæ szybko, gwa³townie, ale niekoniecznie, ¿e co jest dramatem.

Piotr Pacewicz: Czyli pope³ni³em b³¹d?

Profesor Andrzej Markowski: Nie, powiedzia³ pan modnie.

Piotr Pacewicz: To jeszcze gorzej...

3. Prof. Andrzej Markowski: Drugi sposób dostosowywania siê polszczyzny do nowych warunków to two-

rzenie nowych s³ów, chocia¿by wykszta³ciuchy, które powsta³y chyba nie dawniej ni¿ rok temu. Trzeci

sposób to tworzenie nowych po³¹czeñ wyrazowych, np. turystyka aborcyjna. I czwarty to w³anie nada-

wanie nowych znaczeñ wyrazom istniej¹cym ju¿ dawniej. Na przyk³ad wyraz uk³ad w polszczynie istnieje

od bardzo dawna, ale ostatnio nabra³ nowego znaczenia. To, co najbardziej rzuca siê w oczy i co jest moim

konikiem, to zapo¿yczenia. Kiedy przed ogólnopolskim dyktandem mia³em minutê na jaki miniwywiad

dla telewizji. Dziennikarka podchodzi do mnie i pyta: Jaka jest kondycja jêzyka polskiego?. Nie wytrzyma-

³em i 37 sekund z tej minuty powiêci³em na t³umaczenie, ¿e kondycja w tym znaczeniu to niepotrzebny

anglicyzm od s³owa condition. Tymczasem mo¿e to znaczyæ te¿ stan, po³o¿enie, warunek itd. Do-

chodzi do takich absurdów, ¿e jak mówimy kondycja polskiej m³odzie¿y, to nie wiemy, czy chodzi o jej

sprawnoæ fizyczn¹, czy o stan.

4. Tego typu zapo¿yczeñ znaczeniowych jest bardzo, bardzo du¿o. Wchodz¹ w nasz jêzyk tak, ¿e w ogóle nie

s³yszymy, i¿ to co nowego. Dzi klinika to ju¿ nie jest szpital akademii medycznej, gdzie studenci lecz¹

biednych pacjentów i ucz¹ siê jednoczenie, tylko to jest ka¿da przychodnia klinika weterynaryjna, klinika

stomatologiczna. Ka¿da lecznica nazywa siê klinik¹ pod wp³ywem jêzyka angielskiego. To jest najgroniej-

sze dla polszczyzny angliczenie znaczeñ. Wspó³czesna polszczyzna jest te¿ bardzo ¿ywa, je¿eli chodzi

o s³owotwórstwo. Mamy nie tylko wykszta³ciuchów, przedtem mielimy komuchów, potem solidaruchów

[...]. Inny przyk³ad: najpierw by³ oko³oporodowy, a potem by³a debata oko³obud¿etowa, [...] i jeszcze kilka

ró¿nych oko³o-, a nawet oko³okonkordatowy.

5. Doktor Katarzyna K³osiñska: [...] Kiedy Europa Zachodnia zaczê³a do nas przychodziæ w postaci super-

marketów, banków i innych zjawisk, to przestraszylimy siê tego, ¿e nasza s³owiañska dusza jest wypierana

przez komercjê. I zaczêlimy siê pos³ugiwaæ takim jêzykiem niby-g³êbi, jêzykiem, który ma udawaæ g³êbiê.

[...] Jest np. w Polsce sieæ sklepów obuwniczych i nad wejciem do ka¿dego z nich jest identyczny napis

potê¿ne, mosiê¿ne litery przywiercone do ogromnego szyldu: Zmieniamy sens twoich stóp. To jest oczy-

wicie idiotyczne t³umaczenie, najprawdopodobniej po angielsku chodzi³o tu o samopoczucie. Ale tu cho-

dzi³o te¿ o to, ¿eby oddaæ tê g³êbiê.

6. Proszê zwróciæ uwagê, ¿e mówi siê dzi o misji czy filozofii firmy. Teraz firmy, które zajmuj¹ siê np.

produkcj¹ i sprzeda¿¹ gwodzi, nie maj¹ do wykonania zadañ, jak to by³o w czasach PRL, tylko maj¹ misjê

i filozofiê. [...] Nasza rzeczywistoæ czêsto jest banalna, ale nam ten bana³ przeszkadza. Nie chcemy kupowaæ

zwyk³ych butów, nie chcemy siadaæ w sali dla pal¹cych czy dla niepal¹cych, nie chcemy produkowaæ zwyk-

³ych gwodzi, tylko chcemy, ¿eby w tym wszystkim by³a jaka filozofia, misja, sens itd. Byæ mo¿e chcemy

zape³niæ czym pustkê po tych wartociach, po tej naszej duszy [...] I jeszcze jedna sprawa, która wywo³uje

u mnie gêsi¹ skórkê to konstrukcje typu: Sport Telegram, biznesplan, Wola Park czy Sopot Festiwal.

6 64

POZIOM PODST

664

EGZAMIN MATURALNY Z JÊZYKA POLSKIEGO

Czêæ I

POZIOM PODSTA WOWY

WOWY

Je¿eli takie konstrukcje bêd¹ siê rzeczywicie szerzyæ, to oka¿e siê nied³ugo, ¿e my nie jestemy w Gazecie

Wyborczej, tylko Wybory Gazeta, i nie bêdziemy jeæ zupy pomidorowej, tylko pomidor zupê.

Raper Du¿e Pe: Dziêki jednorodnoci etnicznej polskiego spo³eczeñstwa nasz jêzyk i tak zmienia siê bar-

dzo powoli w porównaniu z tym, co dzieje siê w Wielkiej Brytanii, w USA czy we Francji. [...]

7. Prof. Miros³aw Bañko: [...] Poniewa¿ mówilimy o nowych wyrazach, to postanowi³em zorientowaæ siê,

ile jest nowych wyrazów na pierwszej stronie pi¹tkowej Gazety Wyborczej. Za³o¿y³em, ¿e nowoæ leksy-

kalna w polszczynie zaczyna siê w roku 1989. Popatrzmy, co na tej stronie pierwszej jest s¹ protesty

ekologów. Ekolog to sk¹din¹d s³owo stare, ale nie w tym znaczeniu, gdy mówi siê o ludziach przykuwaj¹-

cych siê do drzew. Blogi tak¿e s¹ nowe. Nowy jest elektorat, który kilkadziesi¹t lat temu wystêpowa³

w s³ownikach, ale nie w znaczeniu dzisiejszym, tylko znaczy³ kraj rz¹dzony przez elektora. S¹ wykszta³ciu-

chy nie trzeba ich objaniaæ. Jest lustracja w ró¿nych formach, która dawniej te¿ mia³a zupe³nie inne

znaczenie.

8. Prof. Andrzej Markowski: W nowym znaczeniu to jest czechizm, jeden z nielicznych po roku 1989.

Prof. Miros³aw Bañko: Dawniej mo¿na by³o lustrowaæ czyje dobra, np. lustracja dóbr królewskich. Mo¿na

te¿ by³o lustrowaæ stanowiska, czyli dokonywaæ przegl¹du stanowisk pod jakim k¹tem. To by³y znaczenia

sprzed 1989 roku.

Zwracaj¹ uwagê tak¿e skrótowce, które staj¹ siê coraz powszechniejsze. [...] Zajrza³em do S³ownika pol-

skich skrótów i skrótowców z 1999 roku i tam jest has³o PIS, ale pañstwo nie zgadn¹, w jakich znaczeniach.

Pierwsze Pañstwowa Inspekcja Sanitarna, drugie Pañstwowy Instytut Sztuki, i na koniec Polski Instytut

Socjologiczny. A przecie¿ s³ownik nie jest taki stary!

9. Andrzej Poniedzielski: Pozwolê sobie wieszczyæ, ¿e nieznajomoæ jêzyka polskiego na odpowiednim po-

ziomie jest zagro¿eniem dla demokracji. [...]

Dlatego s¹dzê, ¿e inicjatywa PWN i Gazety wydania s³owników jest o tyle wa¿na, ¿eby zdanie: Ja panu

nie przerywa³em nie by³o jedynym wk³adem naszych czasów w rozwój jêzyka polskiego. Oczywicie ca³ej

tej inicjatywie mo¿na zarzuciæ, ¿e jest kierowana do w¹skiej grupy, bo s³ownikiem pos³uguje siê kto, kto

wie, do czego on s³u¿y. Na razie korzystanie ze s³ownika jest postrzegane jako czynnoæ intymna.

Prof. Andrzej Markowski: Mam takie powiedzenie: Mo¿na konia zmusiæ do tego, ¿eby wszed³ do wody,

ale nie mo¿na go zmusiæ do tego, ¿eby siê napi³. Kupienie s³owników to tylko zmuszenie konia do wejcia

do wody. Tymczasem ju¿ przecie¿ Tuwim przed wojn¹ pisa³: Muszê zajrzeæ do s³ownika, by zrozumieæ

piew s³owika.

www.gazeta.pl

oraz Gazeta Wyborcza, 28 lutego 2007.

Prof. Miros³aw Bañko kieruje Redakcj¹ S³owników Jêzyka Polskiego w Wydawnictwie Naukowym PWN.

Pracuje te¿ na Uniwersytecie Warszawskim.

Dr Katarzyna K³osiñska pracuje w Instytucie Jêzyka Polskiego UW, autorka ponad 50 prac z zakresu

jêzykoznawstwa. Popularyzatorka wiedzy o jêzyku, prowadzi audycje o polszczynie w Programie 3 Polskie-

go Radia.

Prof. Andrzej Markowski dyrektor Instytutu Jêzyka Polskiego Wydzia³u Polonistyki UW, przewodnicz¹cy

Rady Jêzyka Polskiego. Popularyzator wiedzy o jêzyku, autor licznych s³owników.

Andrzej Poniedzielski poeta, kabareciarz, pisa³ piosenki m.in. dla Maryli Rodowicz, Anny Marii Jopek,

Grzegorza Turnaua.

Raper Du¿e Pe hiphopowiec z warszawskiego Bemowa.

Zadanie 1. (1 pkt)

Na podstawie akapitu 1. wymieñ trzy czynniki, które wp³ynê³y na intensywnoæ zmian w jêzyku po roku

1989.

..............................................................................................................................................................................

6 65

POZIOM PODST

WOWY

665

EGZAMIN MATURALNY Z JÊZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

WOWY

Zestaw II

Zadanie 2. (1 pkt)

Akapit 1. koñczy siê zdaniami pytaj¹cymi. Wyjanij, jaka jest ich rola w ca³ym tekcie.

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Na podstawie akapitów 1. i 2. podaj przyk³ad wypowiedzi modnej.

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Z akapitów 3. i 4. wypisz dwa sformu³owania wyra¿aj¹ce opiniê negatywn¹. Czego dotycz¹ te opinie?

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)

W akapicie 5. dwukrotnie u¿yto cudzys³owu. Czy za ka¿dym razem pe³ni on tê sam¹ funkcjê? Uzasadnij

odpowied.

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)

Przekszta³æ wyra¿enia Wola Park i Sopot Festiwal tak, aby by³y zgodne z norm¹ jêzyka polskiego.

..............................................................................................................................................................................

6 66

POZIOM PODST

WOWY

Zestaw II

POZIOM PODST

WOWY

Zestaw II

666

EGZAMIN MATURALNY Z JÊZYKA POLSKIEGO

Czêæ I

POZIOM PODSTAWOWY

WOWY

Zadanie 7. (1 pkt)

Wska¿ w³aciwe zakoñczenie zdania.

Nowe znaczenie wyrazu lustracja wywodzi siê z jêzyka

A. angielskiego.

B. czeskiego.

C. niemieckiego.

D. rosyjskiego.

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 8. (3 pkt)

Na podstawie akapitów 3., 4., 7. i 8. wype³nij tabelê. Do pierwszej rubryki wpisz nazwy (okrelenia) procesów,

które nie s¹ przejawami angliczenia siê jêzyka. Do drugiej wpisz wymagan¹ liczbê przyk³adów.

Nazwa procesu

Przyk³ady

turystyka aborcyjna

PiS

Zadanie 9. (1 pkt)

Akapit 8. koñczy siê zdaniem wykrzyknikowym. Wyjanij, jak¹ funkcjê pe³ni to zdanie i co wyra¿a.

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 10. (2 pkt)

W kontekcie akapitu 9. zinterpretuj sens cytatu z Tuwima. Jak¹ funkcjê pe³ni on w ca³ym tekcie?

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 11. (1 pkt)

Wska¿ w³aciwe zakoñczenie zdania.

Przedmiotem debaty s¹ g³ównie zmiany

A. fleksyjne.

B. fonetyczne.

C. leksykalne.

D. sk³adniowe.

..............................................................................................................................................................................

6 67

Czêæ I

POZIOM PODST

667

Polski czy angliczy - 2008.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: